MBS 'gọi tên' doanh nghiệp xây dựng và vật liệu hưởng lợi nhờ đầu tư công

Cao tốc Quảng Ngãi - Hoài Nhơn do liên danh Tập đoàn Đèo Cả thi công. Ảnh: Tập đoàn Đèo Cả

Trong báo cáo triển vọng ngành đầu tư công cập nhật ngày 5/3, Chứng khoán MB (MBS) nhận định, các yếu tố vĩ mô đang hỗ trợ cho tăng trưởng đầu tư công.

Tính đến cuối năm 2024, nợ công/GDP của Việt Nam giảm mạnh về mức 37% (từ mức 55% của năm 2020) và thấp hơn nhiều so với mức trần quy định của Quốc hội là 60%. Tương tự, nợ Chính phủ/GDP trong giai đoạn 2020 - 2024 cũng giảm đáng kể, từ mức 50% vào năm 2020 xuống mức 33% năm 2024.

Hơn nữa, so với các quốc gia đang phát triển trong khu vực ASEAN như Thái Lan, Indonesia hay Malaysia, nợ công của Việt Nam hiện tại đang ở mức thấp hơn đáng kể (34% so với khoảng 50% của các quốc gia trong khu vực). Do đó, đơn vị phân tích đánh giá hiện tại nợ công của Việt Nam đang ở mức độ an toàn trong bối cảnh GDP dự kiến có thể tăng trưởng trên 8% trong năm nay.

"Với tỷ lệ nợ công/GDP đang ở mức dưới trần quy định của Quốc hội, Chính phủ sẽ có thêm nhiều dự địa nhằm đẩy mạnh chi cho xây dựng hạ tầng thông qua chi ngân sách cũng như phát hành trái phiếu," báo cáo của MBS nêu.

Hơn nữa, vốn đầu tư công có khả năng sẽ được đẩy mạnh trong những năm cuối của của chu kỳ đầu tư công trung hạn. Theo đơn vị phân tích, trong chu kỳ 2016 – 2020, năm 2020 đầu tư công đạt mức tăng trưởng thực tế mạnh mẽ nhất với mức tăng 22% so với cùng kỳ và đạt 90% kế hoạch (cao hơn so với mức 80% trong 4 năm trước đó). Năm 2025 giống với 2020 khi đều là giai đoạn cuối của chu kỳ đầu tư công trung hạn. Vì vậy, giải ngân đầu tư công có thể đạt mức tăng trưởng 18%, đạt 743.330 tỷ đồng (tương đương 90% mục tiêu của Chính phủ).

Giải ngân đầu tư công giai đoạn 2016 - 2024 và dự báo năm 2025 (Nghìn tỷ đồng). Nguồn: MBS

Bên cạnh yếu tố vĩ mô, MBS cũng đánh giá, vướng mắc về pháp lý và thiếu hụt nguyên vật liệu đang được giải quyết, sẽ hỗ trợ tăng trưởng đầu tư công trong năm 2025. Luật Đầu tư công (sửa đổi) có hiệu lực từ tháng 1/2025, hướng tới việc đẩy nhanh quá trình thực hiện vốn đầu tư công tại các Bộ, ngành và địa phương. Quốc hội cũng đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều chỉnh của Luật Đầu tư theo phương thức đối tác thông tư (PPP), theo hướng khuyến khích nguồn vốn tư nhân tham gia đầu tư triển khai các dự án công.

Đối với vấn đề thiếu vật liệu xây dựng như cát, đá xây dựng, một số biện pháp khắc phục đã được thông qua như sử dụng cát biển thay thế cát sông hay cấp phép cho một số mỏ mới hoạt động...

Cơ hội cho cả các BOT hiện hữu của doanh nghiệp

Với xu hướng đẩy mạnh đầu tư công, MBS cho rằng nhóm doanh nghiệp xây dựng sẽ được hưởng lợi lớn nhất, đặc biệt là những doanh nghiệp trúng thầu tại các dự án trọng điểm về đích trong năm 2025 như cao tốc Bắc - Nam hay sân bay Long Thành.

Đối với các doanh nghiệp xây dựng niêm yết, đơn vị phân tích đánh giá cao các công ty có kinh nghiệm triển khai và backlog (đơn hàng tồn đọng) xây dựng lớn; các công ty có dự án tại khu vực miền Bắc và miền Trung do đang duy trì đúng tiến độ, trong khi khu vực phía Nam chỉ hoàn thành khoảng 80% tiến độ do tình trạng thiếu hụt nguyên vật liệu.

Đối với nhóm doanh nghiệp vận hành BOT như CII (Hạ tầng Kỹ thuật TP HCM) hay HHV (Hạ tầng Giao thông Đèo Cả), việc đẩy nhanh các dự án giao thông sẽ kết nối các tuyến cao tốc nhằm gia tăng lưu lượng xe tại các tuyến BOT đang khai thác. Điển hình như BOT Trung Lương - Mỹ Thuận, lưu lượng xe đã tăng 12% khi kết nối cùng tuyến Mỹ Thuận - Cần Thơ. Do đó, Luật PPP mở ra cơ hội trong vấn đề đấu thầu và dự án, đồng thời tác động tích cực tới cả BOT hiện hữu của doanh nghiệp.

Cùng với nhóm xây dựng, MBS dự báo các doanh nghiệp cung cấp nguyên vật liệu như đá xây dựng, thép cũng tăng trưởng mạnh mẽ.

Đơn vị phân tích dẫn thống kê của Bộ Xây dựng cho thấy, tỷ trọng các nguyên vật liệu chiếm khoảng 70% trên tổng chi phí triển khai dự án đối với các dự án đầu tư công như cầu, đường… Trong đó, các vật liệu chiếm tỷ trọng cao bao gồm cát, đá xây dựng (20%), thép xây dựng (25%) hay nhựa đường (15%).

Với dự báo nhu cầu cát, đá xây dựng tăng trưởng khoảng 7% so với cùng kỳ trong năm 2025, MBS đánh giá cao các doanh nghiệp có mỏ đá còn nhiều trữ lượng và vị trí nằm gần các dự án trọng điểm, bởi có lợi thế cạnh tranh do chi phí thấp. Với việc đẩy nhanh tiến độ tại các dự án trọng điểm phía Nam như đường Vành đai 3 (TP HCM), sân bay Long Thành hay cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu..., các mỏ đá có vị trí thuận lợi là cụm mỏ Tân Cang của CTCP Hóa An (mã DHA), Tân Mỹ của Khoáng sản và Xây dựng Bình Dương (mã KSB) và Thạnh Phú - Thiện Tân của CTCP Xây dựng và Sản xuất Vật liệu Xây dựng Biên Hòa (mã VLB).

Tỷ trọng nguyên vật liệu trong chi phí xây dựng. Nguồn: MBS

Đối với thép xây dựng, MBS cho rằng sản lượng tiêu thụ sẽ tăng trưởng mạnh mẽ trong năm nay nhờ hai động lực chính là nguồn cung bất động sản và giải ngân đầu tư công. Hơn nữa, giá thép cũng được dự báo có thể cải thiện khoảng 7% nhờ áp lực đến từ thép Trung Quốc hạ nhiệt. Với thị phần thép xây dựng lớn nhất, đơn vị phân tích đánh giá Hòa Phát (mã HPG) sẽ là doanh nghiệp được hưởng lợi nhờ xu hướng này.

Đối với nhựa đường, MBS dẫn dự báo của Bộ Xây dựng cho thất, trong giai đoạn 2025 – 2030, nhu cầu nhựa đường có thể đạt mức tăng trưởng kép (CAGR) khoảng 8%, nhờ chiến lược hoàn thành 5.000 km cao tốc của Chính phủ. Đặc biệt tại khu vực phía Nam với các dự án đang được đẩy nhanh tiến độ như Trung Lương - Mỹ Thuận hay TP HCM - Cần Thơ. Do đó, công ty chứng khoán đánh giá Tổng Công ty Hóa dầu Petrolimex (mã PLC) có thể hưởng lợi nhờ xu hướng này.

Với xi măng, MBS dự báo nhu cầu sẽ cải thiện mạnh mẽ trong bối cảnh các dự án giao thông được đẩy nhanh tiến độ. Cùng với đó, đã có đề xuất về việc xây dựng cầu cạn thay cho nền đường trong bối cảnh nguồn cung cát tại khu vực phía Nam chưa có dấu hiệu phục hồi. Bộ Xây dựng cũng đề xuất giảm thuế xuất khẩu đối với các doanh nghiệp xi măng và Thủ tướng đã giao Bộ Tài chính xem xét.

Trong trường hợp được triển khai, hai đề xuất trên có thể tác động tích cực tới sản lượng tiêu thụ xi măng năm 2025. Do đó, MBS đánh giá Xi măng Vicem Hà Tiên (mã HT1) với lợi thế là doanh nghiệp đầu ngành (công suất 800.000 tấn/năm) và mạng lưới phân phối rộng tại khu vực phía Nam sẽ được hưởng lợi.

Phạm Ngọc