'May đo' để giải bài toán cho giao thông từ ùn tắc cho đến tìm kiếm chỗ đỗ xe

Chị Lan Anh, một nhân viên văn phòng tại Hà Nội, bắt đầu buổi sáng như thường lệ: Mất gần 15 phút để tìm một chỗ đỗ xe trong bãi đỗ chật kín gần công ty. Buổi chiều, dòng xe cộ kẹt cứng ở ngã tư Giảng Võ - Cát Linh khiến chị mất thêm 30 phút để về nhà. Đây là một lát cắt quen thuộc trong cuộc sống đô thị mà hàng triệu người Việt Nam đang trải qua mỗi ngày – một sự lãng phí về thời gian, nhiên liệu và cả tinh thần.

Để giải quyết chúng, cần một lời giải tổng thể thay vì những giải pháp chắp vá. Đây chính là triết lý đằng sau Hệ sinh thái Giao thông Thông minh (ITS) mà Viettel đang xây dựng – một "bộ não" chung cho toàn bộ hệ thống giao thông.

Từ bài toán “khó nhằn” trên thị trường

Ông Đào Xuân Trường, Phó Giám đốc Trung tâm Đô thị số của Viettel Solutions cho biết, trên thị trường đang tồn tại một số bài toán giao thông quan trọng chưa được giải quyết triệt để.

Thứ nhất, đó là sự thiếu tương thích của các loại đèn tín hiệu khi hầu hết các hệ thống hiện tại chỉ hỗ trợ một vài loại đèn cố định. Điều này tạo ra một “hàng rào kỹ thuật” vô hình, khiến việc nâng cấp hay mở rộng mạng lưới giao thông thông minh trở nên cực kỳ tốn kém và phức tạp.

Thứ hai, các phần mềm mô phỏng giao thông hiện tại chủ yếu hoạt động theo dữ liệu lịch sử hoặc mô hình tĩnh. Điều này làm giảm hiệu quả trong việc dự báo và điều chỉnh luồng giao thông, đặc biệt khi có sự cố bất ngờ hoặc thay đổi đột biến về lưu lượng.

Bên cạnh đó, việc chưa có nền tảng hợp nhất dữ liệu giao thông đa nguồn một cách toàn diện khiến cho các dữ liệu giao thông thường bị phân tán ở nhiều hệ thống riêng lẻ, thông tin giao thông cung cấp cho người dân thiếu độ tin cậy và kịp thời.

Ông Đào Xuân Trường, Phó Giám đốc Trung tâm Đô thị số của Viettel Solutions. Ảnh: PV

Đến xây dựng “bộ não” và cách thu thập dữ liệu độc đáo

Trong thực tế, nhiều thành phố đã triển khai các giải pháp thông minh đơn lẻ như camera phạt nguội ở một nơi, hệ thống thu phí không dừng ở nơi khác, hay vài chốt đèn tín hiệu có thể điều khiển từ xa. Nhưng chúng thường hoạt động độc lập, giống như những cánh tay rời rạc không có sự chỉ huy thống nhất.

Hướng đi của Viettel thì hoàn toàn khác. Vị chuyên gia của Viettel Solutions, chia sẻ: “Thay vì chỉ phát triển các thiết bị hay phần mềm rời rạc, Viettel xác định trọng tâm của ITS là xử lý dữ liệu và ra quyết định thông minh”.

Họ xây dựng một hệ sinh thái toàn diện, nơi mọi thành phần, từ camera trên cao tốc, cảm biến ở bãi đỗ xe, hệ thống đèn tín hiệu nội đô, cho đến GPS của xe buýt đều được kết nối và chia sẻ dữ liệu về một trung tâm đầu não.

Những dữ liệu giao thông đa nguồn ấy hợp nhất trên một nền tảng, được “Bộ não” phân tích bằng trí tuệ nhân tạo (AI), tạo ra các mô hình mô phỏng giao thông chính xác, linh hoạt. Dựa trên các mô hình này, hệ thống tự động đề xuất kịch bản điều khiển tín hiệu phù hợp, giúp giảm ùn tắc và tối ưu luồng phương tiện tại nút giao. Thông tin giao thông toàn diện theo thời gian thực được cung cấp cho người dân thông qua các kênh như app di động, bảng thông tin điện tử và web.

Viettel xác định trọng tâm của ITS là xử lý dữ liệu và ra quyết định thông minh. Ảnh: PV

Ông Trường nhấn mạnh, Viettel Solutions là “đơn vị đầu tiên tại Việt Nam xây dựng hoàn chỉnh hệ sinh thái ITS toàn diện cho các đô thị”. Đây chính là tham vọng tạo ra một cơ thể sống hoàn chỉnh, được nuôi dưỡng bằng những dòng dữ liệu đa dạng và phong phú nhất.

Tự chủ công nghệ - nền tảng cho các giải pháp linh hoạt

Trở lại với bài toán đầu tiên mà ông Trường nhắc đến, sự thiếu tương thích của các loại đèn tín hiệu được Viettel tiếp cận và giải quyết bằng cách xây dựng nền tảng điều khiển đa chủng loại đèn, phát triển giải pháp điều khiển linh hoạt, tương thích với nhiều loại tủ đèn tín hiệu khác nhau, kể cả những tủ cũ lắp đặt từ trước.

Đó là điểm khác biệt của Viettel ITS, được gọi là khả năng "may đo" linh hoạt. Đại diện Viettel Solutions cho biết: “Hệ thống mở - sẵn sàng tích hợp với các hệ thống đã, đang và sắp triển khai tại từng địa phương, không cần thay thế hạ tầng hiện có”. Điều này giúp các thành phố tiết kiệm chi phí khổng lồ, tận dụng được những gì đã đầu tư.

Như vậy, nếu so sánh để hiểu một cách đơn giản về hiệu quả của Viettel ITS, thì có thể nói các công ty lớn ở châu Âu hay Bắc Mỹ là đơn vị cung cấp những hệ thống hàng đầu trên thị trường nhưng khi khách hàng mang về ghép chúng lại với nhau, có thể không hoàn toàn tương thích, hoặc cần một chuyên gia rất giỏi để kết nối và vận hành chúng một cách trơn tru.

Còn Viettel cung cấp một hệ thống “tại gia” đồng bộ, các thứ đều được thiết kế để hoạt động khớp với nhau ngay từ đầu.

Viettel cung cấp giải pháp đồng bộ, mọi cấu phần được thiết kế để vận hành trơn tru, nhịp nhàng. Ảnh: PV

Để có thể "may đo" và cung cấp dịch vụ đồng bộ như vậy, yếu tố then chốt là phải làm chủ được công nghệ lõi. Thay vì phụ thuộc vào các nền tảng nước ngoài, Viettel đã tự phát triển và làm chủ một loạt công nghệ nền móng, từ bản đồ số (GIS), nền tảng quản lý video (VMS), cho đến công nghệ mô phỏng giao thông, điều khiển đèn thích ứng và trí tuệ nhân tạo (AI) …..

Việc làm chủ này không chỉ giúp Viettel trong việc tùy biến giải pháp mà còn giúp nâng tầm vị thế của Việt Nam nói chung và Viettel nói riêng trên thị trường quốc tế. Minh chứng là hệ thống ITS của Viettel đã được triển khai thành công tại các thị trường quốc tế như Dubai, Peru và Kuwait.

Thái Khang