Lý do Nhật Bản bất ngờ công bố bản đồ hoạt động của tàu sân bay Trung Quốc

Ảnh chụp màn hình bản đồ do Bộ Quốc phòng Nhật Bản công bố mô tả hoạt động di chuyển của hai tàu sân bay của quân đội Trung Quốc trong những tuần gần đây. Ảnh: japantimes.co.jp

Theo tờ Thời báo Nhật Bản (japantimes.co.jp) ngày 18/6, trong một động thái hiếm hoi, Bộ Quốc phòng Nhật Bản vừa công bố bản đồ chi tiết về hoạt động di chuyển của hai tàu sân bay Trung Quốc là Liêu Ninh và Sơn Đông trong những tuần gần đây. Quyết định công khai thông tin vốn được xem là nhạy cảm này được Tokyo giải thích là nhằm thu hút sự chú ý của cộng đồng quốc tế về các hoạt động hải quân ngày càng gia tăng của Bắc Kinh tại Thái Bình Dương.

Tần suất hoạt động chưa từng có

Theo bản đồ được công bố, tàu sân bay Liêu Ninh của Trung Quốc đã thực hiện một hành trình vòng vèo qua eo biển Miyako, tiến vào Thái Bình Dương và lần đầu tiên đi vào vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của đảo Minamitorishima - cực Đông của Nhật Bản, trước khi di chuyển về phía Tây. Đáng chú ý, tàu Liêu Ninh đã tiến hành 290 lần thực hiện cất hạ cánh máy bay kể từ ngày 8/6.

Cùng thời điểm, tàu sân bay Sơn Đông cũng đã tiến vào Thái Bình Dương qua Kênh Bashi, nằm giữa Đài Loan và Philippines, trước khi tiến vào EEZ quanh đảo Okinotorishima của Nhật Bản và đi vòng quanh hòn đảo xa xôi này. Tàu Sơn Đông đã thực hiện khoảng 230 hoạt động cất hạ cánh máy bay kể từ ngày 9/6. Tổng cộng, các máy bay chiến đấu và trực thăng trên hai tàu sân bay này đã thực hiện 520 lần cất hạ cánh trong 9 ngày tính đến hôm 17/6.

Đây là lần đầu tiên hai tàu sân bay đang hoạt động của Trung Quốc được phát hiện tiến hành các hoạt động đồng thời ở Thái Bình Dương, điều mà các quan chức quốc phòng Nhật Bản nhận định là "sự mở rộng đáng kể các hoạt động hải quân của Trung Quốc". Điều này đặc biệt đáng quan ngại khi các máy bay chiến đấu từ tàu Sơn Đông đã có nguy cơ va chạm với máy bay giám sát P-3C của Lực lượng Phòng vệ Biển Nhật Bản trong hai lần chạm trán gần đây vào đầu tháng này.

Mối lo ngại của Nhật Bản

Tại cuộc họp báo vào cuối tuần trước, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Gen Nakatani đã nhấn mạnh rằng Tokyo sẽ tiếp tục công bố thông tin thu thập được thông qua các hoạt động giám sát và theo dõi. Ông Nakatani tuyên bố: "Điều này sẽ chứng minh mong muốn và khả năng của Nhật Bản trong việc ngăn chặn các nỗ lực đơn phương nhằm thay đổi nguyên trạng bằng vũ lực hoặc các hành động tương tự khác".

Các quan chức quốc phòng Nhật Bản cho rằng việc Trung Quốc tăng cường hoạt động của các tàu sân bay trên vùng biển và không phận Thái Bình Dương là một phần trong chiến lược của Bắc Kinh nhằm ngăn chặn quân đội Mỹ và Nhật Bản can thiệp vào một cuộc xung đột tiềm tàng trong khu vực, đặc biệt là Đài Loan. Trung Quốc luôn tuyên bố Đài Loan là một phần lãnh thổ của mình và không loại trừ khả năng dùng vũ lực để thống nhất hòn đảo này.

Tướng Yoshihide Yoshida, Tổng tham mưu trưởng Bộ Tham mưu Liên quân Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản, cũng bày tỏ sự lo ngại sâu sắc về các động thái này: "Cảm giác khủng hoảng của chúng ta đã gia tăng. Chúng tôi nhận ra rằng nếu chúng tôi nới lỏng các biện pháp giám sát và theo dõi... thì khả năng cao là những thay đổi đơn phương đối với hiện trạng có thể trở thành sự thật đã được xác lập".

Theo nhận định của các chuyên gia phân tích, các chuyến đi gần đây của tàu sân bay Liêu Ninh và Sơn Đông có thể nhằm mục đích thực hành chiến thuật "chống can thiệp/chống tiếp cận" (Anti-Access/Area Denial - A2/AD) đối với lực lượng Mỹ trong trường hợp xảy ra tình huống ở Đài Loan. Trong kịch bản diễn tập này, một tàu sân bay của Trung Quốc có thể đóng vai trò là "tàu sân bay Mỹ" để tàu còn lại thực hành đánh chặn, qua đó nâng cao năng lực tác chiến và phối hợp giữa các đơn vị hải quân của họ.

Tờ Thời báo Nhật Bản lưu ý, việc Trung Quốc liên tục phô trương sức mạnh hải quân ở khu vực, đặc biệt là sự xuất hiện đồng thời của hai tàu sân bay, cho thấy Bắc Kinh đang đẩy nhanh quá trình hiện đại hóa quân đội và mở rộng phạm vi hoạt động của lực lượng hải quân ra ngoài chuỗi đảo thứ nhất.

Trước đó, Tân Hoa Xã dẫn lời người phát ngôn Hải quân Trung Quốc (PLAN) Vương Học Mãnh cho biết 2 biên đội tàu sân bay của nước này gồm Liêu Ninh và Sơn Đông gần đây đã tiến hành hoạt động huấn luyện ở Tây Thái Bình Dương và các vùng biển khác.

Theo ông Vương Học Mãnh, các cuộc diễn tập của 2 biên đội tàu sân bay nêu trên nhằm kiểm tra năng lực bảo vệ ở các vùng biển xa, cũng như khả năng hiệp đồng tác chiến. Người phát ngôn PLAN nhấn mạnh đây là hoạt động huấn luyện thường xuyên, được tổ chức theo kế hoạch thường niên, phù hợp với luật pháp và thông lệ quốc tế liên quan, và không nhằm vào bất kỳ quốc gia hay mục tiêu cụ thể nào.

Vũ Thanh/Báo Tin tức và Dân tộc