Lý do một số nhà đầu tư bán cổ phiếu TSMC, đặt cược vào ASML

Zehrid Osmani của hãng Martin Currie đã bắt đầu giảm tỷ trọng cổ phiếu TSMC của mình vào đầu năm 2022 và bán hết hồi tháng 5.2023. Bruce Kahn của hãng Shelton Capital Management bắt đầu bán cổ phiếu TSMC trong tháng 10.2022 và loại bỏ toàn bộ đầu tư của mình vào công ty Đài Loan hồi tháng 1.2023.

Trong khi quỹ đầu cơ Plato Investment Management có trụ sở tại thành phố Sydney (Úc) cho biết "lo lắng" cho nhà sản xuất chip theo hợp đồng số 1 thế giới.

Martin Currie và Plato Investment Management nằm trong số những công ty đang tìm kiếm giải pháp thay thế ở ASML, nhà cung cấp quan trọng của TSMC.

Theo phân tích của ngân hàng đầu tư Morgan Stanley, đây là những vụ đặt cược táo bạo khi TSMC là cổ phiếu châu Á được nắm giữ rộng rãi nhất trong số 40 quỹ đầu tư toàn cầu lớn nhất thế giới tính đến tháng 7.2023. Cổ phiếu TSMC hiện đã tăng 22% trong năm 2023, vượt xa mức tăng gần 10% của ASML.

Giúp giám sát 3,2 tỉ USD với tư cách là người đứng đầu nhóm quản lý dài hạn toàn cầu không bị ràng buộc của Martin Currie, Zehrid Osmani cho biết vì phần lớn hoạt động của TSMC diễn ra ở Đài Loan nên công ty phải đối mặt với những rủi ro địa chính trị ngày càng cao. Mặt khác, ASML được hưởng lợi từ “sự phân mảnh công nghệ mà rủi ro địa chính trị mang lại”, ông nói.

Trong khi rất ít nhà quản lý quỹ mong đợi Trung Quốc thực hiện hành động quân sự, tình hình này vẫn nằm trong danh sách quan ngại của họ, đặc biệt vì Đài Loan rất quan trọng với quan hệ Mỹ - Trung. Với một số người, gồm cả nhà đầu tư nổi tiếng người Mỹ Warren Buffett, khả năng xảy ra xung đột là điều quan trọng hơn sự hào hứng với hoạt động kinh doanh chip thống trị thị trường của TSMC.

Ngược lại, ASML (có trụ sở tại Hà Lan) bị ảnh hưởng ít hơn bởi các vấn đề địa chính trị, với các khách hàng bao gồm cả Intel và Samsung Electronics. Công ty Hà Lan cung cấp máy in thạch bản được sử dụng trong sản xuất chip.

David Allen, người đứng đầu chiến lược dài hạn tại Plato Investment Management, công ty quản lý 11 tỉ đô la Úc (7 tỉ USD), tránh cổ phiếu TSMC và cho biết sẽ mua cổ phiếu ASML.

“TSMC là công ty đáng kinh ngạc, nhưng nếu mọi thứ xấu đi từ góc độ chủ quyền, ai biết đâu là mức định giá phù hợp cho công ty này”, David Allen nói.

Bruce Kahn, người điều hành quỹ đầu tư bền vững Shelton Capital Management trị giá 159 triệu USD, đã bán cổ phiếu TSMC. Ông nói có quá nhiều xung đột địa chính trị hiện không được phản ánh trong định giá thị trường của TSMC, tương tự như việc các nhà đầu tư không chuẩn bị cho việc Nga tấn công Ukraine.

Bruce Kahn nói: “Mọi người không nghĩ sẽ có chuyện gì xảy ra. Thế nhưng, đó là vấn đề của rủi ro, bạn không nghĩ sẽ có chuyện gì xảy ra cho đến khi nó xảy ra”.

Logo TSMC trên đỉnh một tòa nhà tại trụ sở chính công ty ở Công viên Khoa học Tân Trúc, Đài Loan - Ảnh: Bloomberg

Những vụ đặt cược cổ phiếu này đang phải đối mặt với thách thức trong việc đạt được kết quả như mong đợi. Theo báo cáo thu nhập mới nhất, đơn đặt hàng của ASML đã sụt giảm trong quý 3/2023 và khiến công ty phụ thuộc nhiều hơn vào doanh thu từ Trung Quốc. Trong khi triển vọng doanh số bán hàng quý của TSMC cao hơn mức nhà phân tích ước tính. Cả TSMC và ASML vẫn đang trong tình trạng căng thẳng về chip Mỹ - Trung.

Bảng theo dõi rủi ro địa chính trị của Viện Nghiên cứu Đầu tư BlackRock đánh giá "rủi ro cao" về quan hệ Mỹ - Trung, đặc biệt nhấn mạnh Đài Loan là "điểm nóng lớn nhất".

Tính đến ngày 18.10, các nhà đầu tư nước ngoài đã bán nhiều cổ phiếu Đài Loan trong năm nay hơn số họ mua vào, xóa đi gần 8 tỉ USD dòng vốn đổ vào đảo này ở tháng 1 và tháng 2. Dòng vốn chảy ra không chỉ xảy ra ở Đài Loan. Hầu hết thị trường mới nổi ở châu Á đều chứng kiến dòng vốn nước ngoài rút khỏi thị trường chứng khoán trong năm nay, phần lớn là do hàng loạt đợt tăng lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed).

TSMC đã và đang xây dựng sự hiện diện của mình ở nước ngoài để chống lại rủi ro từ rủi ro xuyên eo biển leo thang. Vào tháng 8, công ty Đài Loan đã đồng ý xây dựng một nhà máy trị giá 10 tỉ euro (11 tỉ USD) ở miền đông nước Đức cùng với Infineon Technologies, NXP Semiconductors và Robert Bosch. Chính phủ Đức sẽ cung cấp khoản trợ cấp lên tới 5 tỉ euro cho nhà máy này, trong đó TSMC sẽ sở hữu 70%.

Tại cuộc họp báo sau kết quả kinh doanh quý 3/2023 của ASML, Giám đốc điều hành Peter Wennink cho biết ông kỳ vọng nhu cầu từ các nhà sản xuất chip Trung Quốc sẽ vẫn mạnh, bất chấp danh sách hạn chế xuất khẩu ngày càng tăng do chính phủ Mỹ và Hà Lan áp đặt.

Peter Wennink nói một sản phẩm của ASML không nằm trong quy tắc cấp phép xuất khẩu của Hà Lan nhưng đã bị giới hạn theo quy định xuất khẩu mới từ Mỹ.

Sản phẩm này, 1980Di của ASML, có thể được sử dụng để giúp chế tạo cả chip máy tính tương đối tiên tiến cũng như chip tầm trung và cũ hơn.

Peter Wennink nói: “Về nguyên tắc, 1980Di sẽ nằm trong các hạn chế kiểm soát xuất khẩu, nhưng chỉ khi chúng được sử dụng để sản xuất chất bán dẫn tiên tiến”. Ông cho biết chỉ một số ít nhà máy Trung Quốc được coi là “tiên tiến”.

ASML thống trị thị trường thiết bị in thạch bản, được các nhà sản xuất chip lớn như TSMC, Samsung và Intel sử dụng để giúp tạo ra mạch của chip. Trung Quốc là thị trường lớn thứ ba của ASML sau Đài Loan và Hàn Quốc.

Thế nhưng, doanh số bán hàng sang Trung Quốc trong quý 3/2023 chiếm tới 46% tổng doanh số của ASML, trong bối cảnh nhu cầu từ các khu vực khác yếu hơn và khách hàng Trung Quốc vội vàng muốn đảm bảo có thiết bị từ ASML trước khi các hạn chế của Hà Lan có hiệu lực hoàn toàn.

Khách hàng Trung Quốc đang mua những chiếc máy tương đối cũ từ ASML của công ty Hà Lan cảnh báo rằng họ có thể sẽ không nhận được giấy phép từ chính phủ Hà Lan để mua một trong những dòng sản phẩm tiên tiến hơn bắt đầu từ tháng 1.2024.

Peter Wennink cho biết: “Tôi không nghĩ chúng tôi sẽ đạt đỉnh trong năm nay. Tôi nghĩ sẽ có một lượng lớn nhu cầu đến từ Trung Quốc với công nghệ trưởng thành”.

Ông nói thêm rằng các hạn chế xuất khẩu ảnh hưởng đến khoảng 15% doanh số bán hàng của ASML sang Trung Quốc.

Hôm 18.10, ASML đã cảnh báo rằng doanh số bán hàng của công ty năm 2024 có thể không thay đổi do các nhà sản xuất chip trì hoãn chi tiêu vốn trong bối cảnh kinh tế không chắc chắn.

ASML đã báo cáo lợi nhuận ròng là 1,9 tỉ euro (2,01 tỉ USD) trong ba tháng kết thúc vào ngày 30.9, phù hợp với kỳ vọng của các nhà phân tích.

Sơn Vân