Lý do khiến ông Justin Trudeau từ chức thủ tướng Canada

Thủ tướng Canada Justin Trudeau hôm 6/1 đã tuyên bố từ chức sau gần 1 thập kỷ nắm quyền.

Nhà lãnh đạo 53 tuổi, người trở thành thủ tướng Canada vào tháng 11/2015 với cam kết về hy vọng và sự phục hồi, đã chịu áp lực phải từ bỏ chức vụ này suốt nhiều tháng qua.

Từ đỉnh cao đến vực sâu

Từng được xem như một ngôi sao đang lên của chính trường thế giới, Thủ tướng Trudeau lại phải chứng kiến tỷ lệ ủng hộ rơi xuống mức thấp kỷ lục, chỉ còn 33% vào cuối năm ngoái. Một cuộc thăm dò cùng thời điểm cũng tiết lộ tâm lý thất vọng đang lan rộng trong công chúng Canada trước tình hình kinh tế khó khăn trong nước.

Giống như nhiều lãnh đạo khác ở phương Tây, ông Trudeau phải đối mặt với tình trạng lạm phát chưa từng có và giá lương thực tăng cao. Cuộc khủng hoảng nhà ở trong nước, với giá nhà tăng vọt từ 30% đến 40% trong vài năm gần đây ở một số khu vực, đã làm gia tăng sự bất mãn của người dân đối với chính phủ Ottawa.

Thủ tướng Canada Justin Trudeau phải chứng kiến tỷ lệ ủng hộ rơi xuống mức thấp kỷ lục từ năm ngoái. Ảnh: Flickr/André Boisjoli

Bên cạnh đó, những bê bối chính trị trong nhiệm kỳ của ông Trudeau còn khiến tình hình thêm trầm trọng. Năm 2017, nhà lãnh đạo Canada từng bị khiển trách vào vì tự ý đi nghỉ mát và sử dụng trực thăng cá nhân. Bên cạnh đó, việc không dự lễ kỷ niệm Ngày Quốc gia vì Sự thật và Hòa giải đầu tiên để đi lướt sóng vào năm 2021, cùng một vài thông tin được tiết lộ về số tiền lót tay lên tới hàng trăm nghìn CAD dành cho gia đình ông Trudeau từ một tổ chức từ thiện, khiến uy tín của thủ tướng Canada bị tổn hại nghiêm trọng.

Đảng cầm quyền lục đục

Những tháng gần đây, các thành viên của đảng Tự do Canada do Thủ tướng Trudeau lãnh đạo bắt đầu xem xét liệu đã đến lúc ông Trudeau nên từ chức để nhường chỗ cho một lãnh đạo mới hay chưa.

Cuối năm ngoái, gần 20 nghị sĩ đảng Tự do đã ký vào một bức thư kêu gọi Thủ tướng Justin Trudeau từ chức nếu không muốn đối mặt với nguy cơ thất bại thảm hại trong cuộc tổng tuyển cử sắp tới. Đến giữa tháng 12/2024, bà Chrystia Freeland - một phó tướng lâu năm của ông Trudeau, bất ngờ từ chức Bộ trưởng Tài chính sau khi công khai chỉ trích thủ tướng Canada, đồng thời đặt câu hỏi về năng lực của ông trong việc đối phó với nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Sau đó vài ngày, nhiều nhà lập pháp đảng Tự do từ các khu vực Atlantic Canada, Ontario và Quebec đều lên tiếng rằng đã đến lúc đảng này cần có một nhà lãnh đạo mới.

Ông Trump "đổ thêm dầu vào lửa"

Với khẩu hiệu "Nước Mỹ trên hết", chủ nghĩa dân tộc kinh tế của Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump được cụ thể hóa với việc đe dọa áp thuế 25% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Canada.

Không những vậy, ông Trump từng châm biếm Thủ tướng Trudeau bằng cách gọi lãnh đạo nước láng giềng là "thống đốc" của "tiểu bang Canada vĩ đại". Điều này ám chỉ Canada chỉ là một tiểu bang của Mỹ chứ không phải một quốc gia độc lập.

Cựu Bộ trưởng Tài chính Chrystia Freeland từng cảnh báo rằng dù là đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ, Canada cần phải "cực kỳ nghiêm túc" với những mối đe dọa từ Washington. Tuy nhiên, những bình luận này được cho là mang tính "rung cây nhát khỉ" trong cuộc chiến quyền lực của nội bộ đảng Tự do, bởi bà Freeland là một trong những gương mặt tiềm năng để lãnh đạo đảng này sau khi Thủ tướng Trudeau từ chức.

Thách thức từ phe đối lập

Các nhà lập pháp đảng Tự do dự kiến sẽ tổ chức họp nội bộ vào ngày 8/1 để thảo luận về tương lai chính trị của Thủ tướng Trudeau. Tuyên bố hôm 6/1 của ông Trudeau về kế hoạch từ chức sau khi đảng của mình chọn được lãnh đạo kế nhiệm được xem là một nỗ lực ngăn cản cuộc họp này.

Cũng trong bài phát biểu trên, Thủ tướng Trudeau còn công bố quyết định đình chỉ Quốc hội Canada cho đến ngày 24/3, nhằm tạo điều kiện cho đảng Tự do có thời gian lựa chọn một lãnh đạo mới.

Theo luật liên bang Canada, một cuộc tổng tuyển cử sẽ diễn ra vào tháng 10/2025. Tuy nhiên, với việc tất cả các đảng đối lập công khai bày tỏ sự mất niềm tin vào đảng Tự do cầm quyền, cuộc bầu cử nhiều khả năng sẽ được tổ chức sớm hơn.

Đảng Bảo thủ Canada hiện được dự đoán sẽ giành chiến thắng với một chính phủ đa số theo các cuộc thăm dò gần đây. Tuy nhiên, kết quả này có thể thay đổi đáng kể tùy thuộc vào lựa chọn nhà lãnh đạo mới của đảng Tự do.

Việt Anh