Lý do Bộ Y tế đề xuất thành lập Quỹ Phòng bệnh

Theo Bộ Y tế, để khắc phục các tồn tại, bất cập phát sinh trong công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân, trong phòng chống dịch bệnh, trong khoảng trống pháp luật của hoạt động phòng bệnh cũng như thể chế hóa các chủ trương, định hướng của Đảng, nhiệm vụ của Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao, việc xây dựng một đạo luật mới với phạm vi điều chỉnh bao gồm các hoạt động về phòng, chống bệnh truyền nhiễm; phòng, chống bệnh không lây nhiễm; phòng, chống các rối loạn sức khỏe tâm thần. Bảo đảm dinh dưỡng trong phòng bệnh; phòng bệnh trước tác động của các yếu tố nguy cơ khác; các điều kiện bảo đảm để phòng bệnh nhằm giải quyết các khoảng trống về pháp luật, các hoạt động liên quan đến dự phòng và nâng cao sức khỏe đồng thời thay thế Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm là hoàn toàn phù hợp, không gây chồng chéo trong hệ thống pháp luật và hết sức cần thiết trong giai đoạn hiện nay.

Về phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng: Dự thảo Luật Phòng bệnh đề xuất quy định về thông tin, giáo dục, truyền thông về phòng bệnh; phòng, chống bệnh truyền nhiễm; phòng, chống bệnh không lây nhiễm, các rối loạn sức khỏe tâm thần và các yếu tố nguy cơ khác; dinh dưỡng trong phòng bệnh và các điều kiện bảo đảm để phòng bệnh.

Quỹ Phòng bệnh nhằm hỗ trợ giải quyết được các vấn đề cấp bách do đại dịch có thể xảy ra; hỗ trợ hoạt động phòng bệnh chủ động; chi cho các hoạt động phục vụ công tác phòng bệnh mà ngân sách nhà nước không bảo đảm, không hỗ trợ hoặc bảo đảm, hỗ trợ không đủ định mức...

Dự thảo Luật Phòng bệnh áp dụng đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân trong nước và nước ngoài tại Việt Nam.

Tại dự thảo Luật Phòng bệnh, Bộ Y tế đề xuất thành lập Quỹ Phòng bệnh. Dự thảo nêu rõ, Quỹ Phòng bệnh là quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, có tư cách pháp nhân, có con dấu, tài khoản riêng, do Thủ tướng Chính phủ thành lập, phê duyệt Điều lệ tổ chức và hoạt động.

Quỹ Phòng bệnh được miễn nộp thuế và các khoản nộp ngân sách nhà nước theo quy định của pháp luật.

Quỹ Phòng bệnh được hình thành từ các nguồn sau đây:

Vốn điều lệ do ngân sách nhà nước cấp;
Ngân sách nhà nước bổ sung hằng năm theo khả năng cân đối;
Phương án 1: Trích một phần từ nguồn thu thuế tiêu thụ đặc biệt từ các sản phẩm không có lợi cho sức khỏe.
Phương án 2: Khoản đóng góp bắt buộc của cơ sở sản xuất, nhập khẩu các sản phẩm không có lợi cho sức khỏe, không bao gồm thuốc lá được tính theo tỷ lệ phần trăm (%) trên giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt theo lộ trình: 1,0% từ ngày 01 tháng 01 năm 2027; 1,5% từ ngày 01 tháng 01 năm 2028; 2,0% từ ngày 01 tháng 01 năm 2029. Khoản đóng góp bắt buộc được khai, nộp cùng với thuế tiêu thụ đặc biệt do cơ sở sản xuất, nhập khẩu các sản phẩm không có lợi cho sức khỏe tự khai, tự tính, tự nộp vào tài khoản của Quỹ;
Nguồn tài trợ, đóng góp tự nguyện, hợp pháp của doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân trong nước và nước ngoài;
Nguồn từ Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá;
Các nguồn thu hợp pháp khác theo quy định của pháp luật.

Chính phủ quy định chi tiết khoản nêu trên.

Quỹ Phòng bệnh có mục đích gì? Hoạt động như thế nào?

Theo dự thảo, mục đích của Quỹ Phòng bệnh: Hỗ trợ giải quyết được các vấn đề cấp bách do đại dịch có thể xảy ra; hỗ trợ hoạt động phòng bệnh chủ động; chi cho các hoạt động phục vụ công tác phòng bệnh mà ngân sách nhà nước không bảo đảm, không hỗ trợ hoặc bảo đảm, hỗ trợ không đủ định mức; tạo nguồn lực, bảo đảm nguồn tài chính bền vững cho hoạt động phòng bệnh.

Tại dự thảo, Bộ Y tế, Quỹ Phòng bệnh không vì mục đích lợi nhuận; bảo toàn vốn điều lệ và tự bù đắp chi phí quản lý. Thực hiện thu, chi, quyết toán, công khai tài chính, tài sản và công tác kế toán theo quy định của pháp luật;

Chịu sự kiểm tra, thanh tra, kiểm toán của cơ quan quản lý nhà nước về tài chính và kiểm toán nhà nước về các hoạt động tài chính của Quỹ Phòng bệnh, giám sát của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và cộng đồng;

Bảo đảm công khai, minh bạch, tiết kiệm, hiệu quả, sử dụng đúng mục đích và phù hợp với quy định của pháp luật.

Số dư kinh phí năm trước của Quỹ Phòng bệnh được chuyển sang năm sau để tiếp tục sử dụng.

Dự thảo nêu rõ, Chính phủ quy định việc quản lý, sử dụng Quỹ Phòng bệnh.

Thái Bình