Lý do Apple khó có thể chuyển sản xuất iPhone về Mỹ

Một đại lý của Apple ở New York, Mỹ. Ảnh: Kyodo/TTXVN

Theo trang tin Business Insider ngày 24/5, những lời kêu gọi đưa hoạt động sản xuất iPhone về Mỹ của Tổng thống Donald Trump, dù mạnh mẽ đến đâu, vẫn chỉ là một giấc mơ xa vời. Như nhận định của Patrick McGee, một nhà báo kỳ cựu và là tác giả cuốn sách "Apple tại Trung Quốc: Cuộc thâu tóm công ty vĩ đại nhất thế giới", việc sản xuất iPhone tại Mỹ là điều gần như không thể xảy ra, bất chấp những tuyên bố gây hiểu lầm từ Apple về việc dịch chuyển sản xuất sang các quốc gia khác.

Cuốn sách của ông McGee đi sâu vào mối quan hệ phức tạp và sâu sắc giữa Apple và Trung Quốc trong nhiều thập kỷ, cho thấy lý do tại sao "gã khổng lồ" công nghệ Mỹ lại gắn bó chặt chẽ với "công xưởng của thế giới" đến vậy. Apple bác bỏ các tuyên bố trong cuốn sách của ông McGee, gọi chúng là "không đúng sự thật" và "đầy rẫy thông tin không chính xác". Tuy nhiên, những phân tích của ông McGee mang đến một góc nhìn sâu sắc về những thách thức thực tế trong việc "Mỹ hóa" chuỗi cung ứng iPhone.

Theo ông McGee, có nhiều lý do khiến việc sản xuất iPhone quy mô lớn tại Mỹ trở nên bất khả thi. Đầu tiên là vấn đề về mật độ dân số và tính năng động của lực lượng lao động. Ông McGee giải thích rằng một "thị trấn nhà máy" ở Trung Quốc có thể huy động tới 500.000 người chỉ để lắp ráp iPhone. Điều đáng chú ý là lực lượng lao động này không làm việc quanh năm mà chỉ tập trung trong 3- 4 tháng cao điểm, sau đó chuyển sang các dự án khác. Điều này cho phép Apple (thông qua các đối tác như Foxconn) tận dụng tối đa nguồn nhân lực linh hoạt mà không phải chịu chi phí cố định cho toàn bộ năm.

McGee nhấn mạnh, Trung Quốc có một lực lượng lao động di động khổng lồ, lớn hơn toàn bộ lực lượng lao động của Mỹ, chưa kể đến mức lương lao động thấp hơn và hệ thống máy móc, tự động hóa tốt.

Thứ hai là vấn đề về cơ sở hạ tầng và chuỗi cung ứng. Trung Quốc đã xây dựng một hệ sinh thái khổng lồ gồm hàng loạt nhà máy, nhà máy phụ và nhà thầu phụ được thiết kế để cung cấp linh kiện cho Apple chỉ trong thời gian ngắn. "Trong khoảng thời gian Trung Quốc xây dựng một nhà máy mới, chúng ta vẫn phải làm thủ tục giấy tờ về môi trường", ông McGee nói. Do đó, sự thiếu hụt cơ sở hạ tầng chuyên biệt và mạng lưới nhà cung cấp dày đặc như ở Trung Quốc là một rào cản lớn đối với việc chuyển dịch sản xuất về Mỹ.

Apple từng tuyên bố rằng một số iPhone và các sản phẩm khác sẽ được sản xuất tại Ấn Độ và Việt Nam để tránh các mức thuế quan của Mỹ đối với Trung Quốc. Tuy nhiên, ông McGee lập luận rằng điều này là "vô cùng gây hiểu lầm". Ông giải thích: "Nếu có một nghìn công đoạn để sản xuất một chiếc iPhone và giai đoạn cuối cùng được thực hiện ở Ấn Độ, họ sẽ tránh được thuế quan. Việc lắp ráp cuối cùng được coi là 'sản xuất tại Ấn Độ'.

Ông McGee cho rằng, hiện tại, không có nhiều hoạt động sản xuất thực sự diễn ra ở Ấn Độ. Dù có thể thay đổi trong 5-10 năm tới, nhưng ý tưởng rằng việc sản xuất thực sự đã dịch chuyển khỏi Trung Quốc là không chính xác: "Nếu bạn mua một chiếc iPhone vào năm sau, nó sẽ ghi là 'sản xuất tại Ấn Độ'. Tôi nghĩ điều đó gần như chắc chắn. Nhưng chiếc điện thoại đó sẽ không phụ thuộc ít hơn vào chuỗi cung ứng tập trung vào Trung Quốc so với bất kỳ chiếc iPhone nào khác mà bạn từng mua".

Mặc dù Apple cho biết các mức thuế hiện tại sẽ khiến họ mất 900 triệu USD trong quý tiếp theo – một con số lớn nhưng chỉ là một phần nhỏ so với 100 tỷ USD lợi nhuận mà Apple kiếm được mỗi năm – ông McGee tin rằng mối quan hệ kinh doanh giữa Apple và Trung Quốc còn sâu sắc hơn nhiều.

"Tôi nghĩ vấn đề thách thức hơn nhiều là mối quan hệ chính trị giữa Apple và Trung Quốc là không thể phá vỡ", ông McGee nhận định, lưu ý rằng Apple sẽ không rời khỏi Trung Quốc trong thời gian tới.

Tuy nhiên, ông McGee cũng chỉ ra một vấn đề đáng lo ngại khác: sự chuyển giao công nghệ. Bằng cách thiết kế các sản phẩm tiên tiến hàng năm và xây dựng chúng tại Trung Quốc, Apple đã vô tình chuyển giao một lượng lớn bí quyết công nghệ từ Mỹ sang Trung Quốc.

Cuối cùng, về việc Apple có thể chuyển một phần chi phí thuế quan sang người tiêu dùng, ông McGee cho rằng điều đó hoàn toàn có thể xảy ra. Bởi vì, theo ông, Apple đã "vắt kiệt" gần như tối đa lợi nhuận từ các nhà cung cấp của mình, khiến họ không còn nhiều "biên độ" để chịu thêm gánh nặng chi phí.

Tóm lại, dù sức ép chính trị từ Mỹ có lớn đến đâu, việc đưa hoạt động sản xuất iPhone về Mỹ vẫn là một thách thức khổng lồ mà Apple khó có thể vượt qua trong tương lai gần, do những rào cản về nhân lực, hạ tầng, hệ sinh thái chuỗi cung ứng và mối quan hệ kinh doanh sâu sắc với Trung Quốc.

Vũ Thanh/Báo Tin tức và Dân tộc