'Luồng xanh nông sản' thúc đẩy xuất khẩu chính vụ

Linh hoạt nhiều giải pháp liên ngành

Từ cuối tháng 4/2025, tại các cửa khẩu phía Bắc, lượng xe chở hàng hóa, đặc biệt là nông sản xuất khẩu, tăng đột biến, dẫn đến tình trạng ùn ứ cục bộ vào một số thời điểm.

Trung bình mỗi ngày, lực lượng hải quan ở mỗi cửa khẩu làm thủ tục cho khoảng 250 - 300 xe xuất khẩu và 650 - 700 xe nhập khẩu, tăng 100 - 150 xe so với đầu tháng 4, nhưng vẫn còn khoảng 350 xe phải xếp hàng chờ thông quan trên quốc lộ 1A hướng lên cửa khẩu.

Nguyên nhân chủ yếu là các tỉnh phía trong nước bước vào vụ thu hoạch mít, sầu riêng, khiến lượng hàng xuất khẩu tăng đột biến. Bên cạnh đó, xe chở nông sản từ các nước thứ ba như Thái Lan, Ấn Độ cũng tăng cao khi thông quan qua cửa khẩu. Đồng thời, phía Trung Quốc siết chặt kiểm tra chất lượng nông sản, đặc biệt mặt hàng sầu riêng, làm chậm quá trình thông quan, gây ùn tắc kéo dài.

Công chức Hải quan Tân Thanh kiểm tra vải tươi xuất khẩu. (Ảnh: H.Vân)

Trước tình hình này, các lực lượng chức năng và ban ngành liên quan đã phối hợp triển khai nhiều giải pháp linh hoạt nhằm giảm ùn tắc và đảm bảo thông quan thuận lợi. Nhờ đó, tình trạng ùn ứ được kiểm soát tốt hơn, duy trì hoạt động xuất nhập khẩu thông suốt, giảm thiểu ảnh hưởng tiêu cực đến giao thông và kinh tế vùng biên.

Tại cửa khẩu Tân Thanh, một trong những cửa khẩu chính để xuất khẩu nông sản như mít, sầu riêng, thanh long sang Trung Quốc, nhiều container hàng hóa đang chờ xuất khẩu. Tuy nhiên, nhờ cải thiện công tác điều phối và ưu tiên thông quan, thời gian chờ đợi đã được rút ngắn đáng kể. Anh Nguyễn Đức Khánh, lái xe chở nông sản cho biết, thời gian thông quan hiện nhanh hơn khoảng 50% so với trước, giúp giảm chi phí lưu kho và nâng cao hiệu quả kinh doanh.

Để giảm tải tại cửa khẩu Hữu Nghị, Ban Quản lý Khu kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng đã cho các xe chở hàng xuất khẩu dừng đỗ tại Công viên Logistics Viettel, sau đó được lực lượng chức năng điều tiết, tránh ùn tắc trên quốc lộ 1A.

Ông Bùi Công Thành - Phó đội trưởng Hải quan cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị (Chi cục Hải quan khu vực VI) cho biết, việc kiểm tra thực hiện qua hệ thống tờ khai điện tử, chỉ cần chứng nhận kiểm dịch thực vật là cho phép thông quan trong chưa đến 2 phút/xe. Đồng thời, các lực lượng phối hợp điều tiết, ưu tiên các lô hàng “luồng xanh” và cập nhật kịp thời chính sách mới của phía Trung Quốc để hỗ trợ doanh nghiệp.

Ở địa bàn Quảng Ninh, Chi cục Hải quan Khu vực VIII chỉ đạo các đơn vị thuộc và trực thuộc, trong đó có Hải quan cửa khẩu quốc tế Móng Cái, đơn vị có lượng hàng nông lâm thủy sản xuất khẩu qua địa bàn lớn nhất toàn tỉnh, triển khai mạnh mẽ các giải pháp tạo thuận lợi thông quan.

Với các giải pháp tương tự, nông sản xuất khẩu qua địa bàn các cửa khẩu ở Lào Cai cũng thuận lợi. 5 tháng qua, cơ quan Hải quan ghi nhận gần 1.900 tấn vải được xuất khẩu qua cửa khẩu Lào Cai, đạt kim ngạch khoảng 1,1 triệu USD, bằng 95% so với cùng kỳ năm 2024; sầu riêng xuất trên 1.500 tấn, đạt kim ngạch gần 5,4 triệu USD, bằng 98% so với cùng kỳ năm 2024.

Trong đó, thường xuyên cập nhật thông tin về tình hình xuất khẩu các mặt hàng nông lâm thủy sản để chủ động bố trí nguồn lực, trang thiết bị phục vụ thông quan; chủ động phối hợp với các hiệp hội, doanh nghiệp để phổ biến kịp thời các quy định mới về kiểm dịch thực vật, tiêu chuẩn chất lượng của nước nhập khẩu, đặc biệt là các yêu cầu từ thị trường Trung Quốc đối với sầu riêng.

Ưu tiên nông sản chính vụ

Các Ban Quản lý Khu kinh tế cửa khẩu cũng đẩy mạnh giải pháp nâng cao năng lực thông quan như mở rộng bến bãi, cải cách thủ tục hành chính, ứng dụng chuyển đổi số.

Ông Hoàng Khánh Duy - Phó trưởng Ban Quản lý Khu kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng (Lạng Sơn) cho biết, trước đây hạ tầng chưa đáp ứng được nhu cầu, dẫn đến ùn tắc vào cao điểm. Hiện tỉnh đã thu hút đầu tư phát triển hạ tầng, cải thiện năng suất thông quan. Tuy nhiên, vào vụ hoa quả các tỉnh miền trong, lượng xe tăng đột biến vượt khả năng thông quan trong ngày.

Phương tiện chở hàng hóa xuất nhập khẩu qua cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị. (Ảnh: Trí Dũng)

Để giải quyết, Ban Quản lý đã trao đổi với phía Trung Quốc kéo dài thời gian thông quan thêm 2 - 3 tiếng/ngày; chủ động nắm bắt tình hình và thông tin cho doanh nghiệp chủ động sản xuất, kinh doanh theo tiêu chuẩn Trung Quốc; đồng thời đẩy mạnh chuyển đổi số để rút ngắn thủ tục, giảm ùn tắc.

Nhờ sự linh hoạt trong triển khai các giải pháp, hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa qua các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh trong 4 tháng đầu năm 2025 đạt hiệu suất rất cao, trung bình khoảng 1.500 lượt xe/ngày, cao điểm lên đến trên 1.900 lượt xe/ngày. Đặc biệt, không còn xảy ra tình trạng ùn tắc kéo dài như những năm trước.

Dự báo hoạt động xuất, nhập khẩu hàng hóa qua khu vực cửa khẩu các tỉnh vùng biên sẽ tiếp tục tăng mạnh trong tháng 6/2025, do hàng loạt loại nông sản của Việt Nam đang vào vụ mùa thu hoạch như vải thiều, sầu riêng.

Mới đây, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký Công điện số 79/CĐ-TTg ngày 31/5/2025, yêu cầu các bộ, ngành và địa phương chủ động triển khai các biện pháp, nhằm tạo điều kiện tốt nhất thúc đẩy sản xuất, chế biến, tiêu thụ và xuất khẩu nông sản một cách hiệu quả.

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Cục Hải quan đã có văn bản chỉ đạo Chi cục Hải quan các khu vực thông quan ngay đối với hàng nông lâm, thủy sản xuất khẩu và các hàng hóa dễ hư hỏng đến thời điểm thu hoạch. Các đơn vị phối hợp cung cấp kịp thời thông tin về chính sách nhập khẩu, thuế quan của các nước tới doanh nghiệp, giải quyết nhanh các vướng mắc thủ tục hải quan và xử lý nghiêm các trường hợp gây phiền hà cho doanh nghiệp.

Nhờ sự phối hợp đồng bộ, các giải pháp đồng bộ và sự nỗ lực của các bên liên quan, tình trạng ùn tắc hàng xuất khẩu nói chung và nông sản xuất khẩu nói riêng ở các cửa khẩu phía Bắc đã được cải thiện rõ rệt, tạo điều kiện thuận lợi cho thương nhân và doanh nghiệp, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế vùng biên và bảo đảm an toàn giao thông khu vực.

Hồng Vân