Lúc nào taxi bay bắt đầu đi vào hoạt động?

Khuôn khổ pháp lý, giao thức an toàn, cơ sở hạ tầng là loạt thách thức đáng chú ý cần vượt qua trước khi eVTOL trở thành phần phương tiện phổ biến của giao thông đô thị.

Hàng không đô thị (UAM)

Khi đô thị hóa diễn ra nhanh hơn, UAM cung cấp giải pháp đầy hứa hẹn cho tình trạng tắc nghẽn giao thông ngày càng trầm trọng ở nhiều thành phố lớn trên thế giới.

Hàng không đô thị vẽ ra một tương lai mà taxi bay cùng máy bay điện được tích hợp sâu rộng, thay thế hiệu quả giao thông đường bộ truyền thống. Giải pháp mới không chỉ giảm tắc đường mà còn có thể đáp ứng nhu cầu của dân số đô thị đang gia tăng (dự kiến đạt 5 tỷ người vào năm 2030).

Muốn triển khai thành công UAM đòi hỏi mạng lưới cơ sở hạ tầng mạnh mẽ, trong đó không thể thiếu địa điểm cho eVTOL cất hạ cánh thẳng đứng. Cục Hàng không liên bang Mỹ (FAA) dự báo taxi bay chạy điện sẽ đi vào hoạt động từ năm 2028, tùy thuộc mức độ phát triển hạ tầng và tuân thủ quy định.

Hiện chưa rõ cơ quan quản lý các nước có chấp nhận UAM hay không. Xây dựng niềm tin công chúng vô cùng quan trọng đối với nỗ lực được chấp nhận.

UAM đem lại giải pháp cho đô thị ngày càng đông đúc - Ảnh: Shutterstock/Suwin66

eVTOL

eVTOL đại diện cho bước tiến lớn trong UAM. Sử dụng hệ thống đẩy tiên tiến, máy bay cất hạ cánh thẳng đứng chạy điện tạo ra ít tiếng ồn mà lại sử dụng năng lượng hiệu quả hơn máy bay truyền thống. Khả năng cất hạ cánh thẳng đứng loại bỏ nhu cầu đường băng dài, cho phép phương tiện hoạt động ở khu vực đông dân cư.

Hiện tại một số thiết kế eVTOL đang nổi lên: Mẫu đa cánh quạt tối ưu hóa cho tầm bay ngắn, đảm bảo tính ổn định và khả năng cơ động trong không gian hẹp; máy cánh cố định kết hợp lực nâng thẳng đứng với khí động học, mở rộng tầm bay phục vụ hành trình dài; mẫu kết hợp động cơ điện cùng động cơ đốt trong, tăng tính linh hoạt lẫn tầm bay.

Hiện tại FAA công nhận eVTOL là phương tiện dân dụng riêng biệt, làm nổi bật nhu cầu phải lập ra khuôn khổ pháp lý mới cho lĩnh vực đang phát triển nhanh chóng này.

Thách thức về hạ tầng và không lưu

Việc phát triển cơ sở hạ tầng cũng như quản lý không lưu cho UAM đặt ra hàng loạt thách thức phức tạp. Trước hết cần thiết lập mạng lưới địa điểm cất hạ cánh dày đặc, đòi hỏi khoản đầu tư đáng kể lẫn kế hoạch chu đáo để giảm thiểu ảnh hưởng đến cảnh quan đô thị hiện có. Ngoài ra tích hợp eVTOL vào hệ thống giao thông đòi hỏi phải triển khai giải pháp quản lý không lưu tinh vi cần các bên liên quan hợp tác. Đảm bảo tuân thủ quy định, chi phí ban đầu cho phát triển cơ sở hạ tầng và cấp phép vô cùng cao là hai thách thức lớn khác.

An toàn và xây dựng lòng tin

Cấp phép cho eVTOL dự kiến mất 3 - 4 năm, đòi hỏi phương tiện tuân thủ nghiêm ngặt mọi quy định tương đương với tiêu chuẩn áp dụng với hàng không thương mại.

Lòng tin của công chúng sẽ đóng vai trò then chốt. Khuôn khổ pháp lý minh bạch cùng tiêu chuẩn an toàn cao có thể mọi người tin tưởng giải pháp giao thông mới hơn.

Song song đó, thiết kế và công tác vận hành loạt địa điểm cất hạ cánh cũng phải ưu tiên vấn đề an toàn, qua đó góp phần củng cố lòng tin.

Lĩnh vực hưởng lợi

Với ngành vận tải, eVTOL cung cấp giải pháp nhanh hơn và hiệu quả hơn vận tải mặt đất truyền thống. UAM cũng sẽ cách mạng hóa ngành kho vận lẫn giao hàng.

Ngành hưởng lợi lớn khác là du lịch cùng dịch vụ lưu trú. Khả năng tiếp cận nhanh chóng điểm tham quan hay khách sạn tạo ra cơ hội mới do trải nghiệm cao cấp.

Còn ở ngành bất động sản, nhà đất gần địa điểm cất hạ cánh chắc chắn tăng giá, làm thay đổi mô hình phát triển đô thị bấy lâu nay.

Ngoài ra, lợi ích về môi trường của eVTOL cũng phù hợp với mục tiêu phát triển bền vững, giảm khí thải, thúc đẩy môi trường đô thị xanh sạch hơn.

Chương trình thí điểm

Ngày 22.4, eVTOL đa cánh quạt của Joby Aviation (trụ sở tại California) thành công hoàn thành chuyến bay thử nghiệm đầy đủ. Công ty đang đẩy nhanh quá trình xin FAA cấp phép và dự định triển khai dịch vụ taxi bay vào cuối năm nay tại Dubai.

Cẩm Bình