Luật sư của Chủ tịch Công ty Thái Dương đề nghị xác định lại thiệt hại

Chiều 14-5, phiên tòa xét xử 27 bị cáo trong vụ án khai thác, buôn lậu đất hiếm tiếp tục với phần tranh luận.

Sai phạm xảy ra sau khi cựu Thứ trưởng nghỉ hưu

Bào chữa cho bị cáo Nguyễn Linh Ngọc, cựu Thứ trưởng Bộ TN&MT, luật sư Nguyễn Văn Tú không tranh luận về tội danh. Ông chỉ trình bày về bối cảnh, tính chất mức độ hành vi của thân chủ.

Luật sư Tú cho rằng theo quy trình, 3 bị cáo Lê Duy Phương, Hoàng Văn Khoa và Nguyễn Văn Thuấn thực hiện 2 hành vi thẩm định và tham mưu; bị cáo Nguyễn Linh Ngọc trên cơ sở hồ sơ đề xuất của 3 bị cáo này đã ký Giấy phép khai thác khoáng sản.

Như vậy, các bị cáo thực hiện công việc theo đúng quy trình, không tự phân công nhiệm vụ, không cấu kết chặt chẽ nên không thuộc trường hợp tội phạm có tổ chức.

Việc khai thác trái phép xảy ra khi bị cáo không còn đảm nhiệm chức vụ có liên quan và trách nhiệm giám sát thuộc về các cơ quan quản lý địa phương.

Bị cáo Đoàn Văn Huấn tại phiên tòa. Ảnh: Hoàng Huy

Vai trò của bị cáo Nguyễn Linh Ngọc trong vụ án chỉ dừng lại ở việc ký cấp phép, một nhiệm vụ mang tính thủ tục hành chính, dựa trên hồ sơ đầy đủ từ cấp dưới trình lên, không trực tiếp dẫn đến thiệt hại.

Thiệt hại thực tế phát sinh từ hành vi khai thác trái phép của Công ty Thái Dương, việc này xảy ra sau khi ông Ngọc đã nghỉ hưu và không còn chịu trách nhiệm quản lý.

Ông Nguyễn Linh Ngọc cũng không có động cơ cá nhân, chỉ có động cơ xây dựng và phát triển ngành công nghiệp đất hiếm; đặc biệt là không vụ lợi.

Vào thời điểm ký cấp phép, hệ thống pháp luật về khai thác khoáng sản chưa có hướng dẫn chi tiết và thống nhất. Mặc dù Chính phủ có chủ trương gắn khai thác với chế biến sâu, nhưng các quy định cụ thể về điều kiện cấp phép và quản lý khai thác vẫn đang trong quá trình hoàn thiện.

Do đó, việc cấp phép không xuất phát từ động cơ tư lợi mà là thực hiện nhiệm vụ chính trị trong bối cảnh pháp lý còn nhiều bất cập.

Sau khi vụ án xảy ra, ông Ngọc sớm nhận thức sai phạm và rất hối hận. Vì vậy, bị cáo đã hợp tác tích cực và nghiêm túc với CQĐT, VKS và tại phiên tòa, để mong nhận được khoan hồng pháp luật. Từ đó, luật sư đề nghị HĐXX xử phạt bị cáo Ngọc 1 năm tù và cho hưởng án treo.

Ngoài ra, theo luật sư, ông Ngọc không hưởng lợi, không trực tiếp gây thiệt hại nên đề nghị HĐXX ghi nhận số tiền tự nguyện khắc phục hậu quả để nộp ngân sách.

Trước đó, VKS đề nghị xử phạt ông Ngọc mức án từ 30-36 tháng cho hưởng án treo.

Đại diện VKS tại phiên tòa. Ảnh: Hoàng Huy

Cần xác định lại thiệt hại

Bào chữa cho bị cáo Đoàn Văn Huấn, luật sư Vũ Thị Nga cho rằng việc xác định đúng giá trị khoáng sản là điều kiện bắt buộc để xác định, đánh giá mức độ nghiêm trọng của tội phạm, từ đó là căn cứ để định khung, quyết định hình phạt.

Hiện nay, giá trị khoáng sản được sử dụng để định tội, định khung hình phạt dựa trên 2 cơ sở là trị giá khoáng sản (quặng đất hiếm và quặng sắt) là thành phẩm đã bán và số lượng khoáng sản đã khai thác, đang nằm tại kho (chưa qua chế biến). Hai nhóm khoáng sản này có giá trị rất khác nhau.

Theo luật sư, với hành vi khai thác trái phép khoáng sản, giá trị khoáng sản phải được xác định trên cơ sở giá trị khoáng sản nguyên khai, chưa qua chế biến, tuyển rửa, sàng lọc. Do đó, luật sư đề nghị HĐXX xác định thiệt hại trên cơ sở khoáng sản nguyên khai.

Ngoài ra, luật sư đề nghị HĐXX xem xét các thủ tục, tạo điều kiện cho bị cáo được làm thủ tục ủy quyền cho cổ đông (vợ bị cáo), xin lại con dấu, giấy tờ liên quan để Công ty Thái Dương tiếp tục được hoạt động. Do không có con dấu, từ tháng 10-2023 đến nay, Công ty ngừng toàn bộ hoạt động.

Bị cáo Đoàn Văn Huấn bị VKS đề nghị xử phạt 5-6 năm tù về tội vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên; 4-5 năm tội vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng và 3-4 năm tội gây nhiễm môi trường. Tổng hợp hình phạt là 12-15 năm tù.

Về trách nhiệm dân sự, VKS xác định bị cáo Đoàn Văn Huấn, Chủ tịch Công ty Thái Dương chiếm hưởng toàn bộ hơn 736 tỉ đồng nên phải khắc phục toàn bộ. Các bị cáo đã khắc phục hơn 13 tỉ đồng. Vì vậy, VKS đề nghị Tòa án buộc bị cáo Huấn nộp 712 tỉ đồng, phần còn lại các bị cáo Lưu Vũ, Lưu Anh Tuấn cùng phải khắc phục.

BÙI TRANG