Luật chứng khoán (sửa đổi) có điểm gì đáng chú ý?

Điều nhiều người quan tâm nhất trong Luật chứng khoán (sửa đổi), là việc luật hóa thuật ngữ về thao túng thị trường chứng khoán. Thực ra, trước hay sau luật này, thì những hành vi đó đều được xử phạt theo quy định tại Luật Hình sự. Và những sai phạm tuy không quy định trong Luật Chứng khoán cũ, nhưng nó đã quy định chi tiết trong nghị định hướng dẫn luật.

Một số hành vi sẽ bị gán vào tội thao túng thị trường chứng khoán như: đặt lệnh mua bán cùng một mã chứng khoán trong phiên, tạo cung cầu giả tạo; liên tục mua/bán chứng khoán với khối lượng chi phối vào thời điểm mở cửa hoặc đóng cửa thị trường, nhằm dìm hay đẩy giá chứng khoán; lôi kéo người khác đặt lệnh mua, bán chứng khoán gây ảnh hưởng lớn đến cung/cầu và giá chứng khoán. Việc đưa thông tin ý kiến về một loại chứng khoán nhằm tạo ảnh hưởng đến giá sau khi đã thực hiện giao dịch với chứng khoán đó cũng được coi là thao túng thị trường chứng khoán. Việc tung tin đồn về tạo cung cầu giả cũng xếp vào hành vi này.

Là nhà đầu tư, phải đặc biệt lưu ý những hành vi nói trên. Và để làm trong sạch thị trường chứng khoán, tiến tới mục tiêu nâng hạng, các cơ quan chức năng sẽ xử lý nghiêm.

Ngoài luật hóa thuật ngữ thao túng thị trường chứng khoán, thì Luật Chứng khoán (sửa đổi) cũng có thay đổi cơ bản về quy định khi doanh nghiệp mua lại cổ phiếu mà trước đó họ đã phát hành ưu đãi cho người lao động. Luật cũ yêu cầu khi mua lại cổ phiếu thì doanh nghiệp phải ghi giảm vốn điều lệ, tức là hủy bỏ số cổ phiếu đó đi. Nhưng luật mới thì không yêu cầu giảm vốn.

Có nghĩa, doanh nghiệp có thể mua lại cổ phiếu từ người lao động, giữ đó để sau này có thể bán ra, hoặc tặng/chuyển nhượng cho người lao động mới. Việc thay đổi này có thể xuất phát từ thực tiễn là các doanh nghiệp phát hành cổ phiếu ưu đãi cho người lao động khá nhiều, và theo quy chế thì khi người lao động nghỉ việc thì doanh nghiệp sẽ mua lại theo một mức giá nào đó, thường là giá thấp hơn giá thị trường rất nhiều. Nếu mỗi lần như vậy đều phải đăng ký giảm vốn điều lệ thì rất rườm rà và mất công.

Tuy nhiên cần lưu ý, doanh nghiệp mua lại cổ phiếu quỹ từ thị trường, phải hủy bỏ lượng cổ phiếu đó và giảm vốn điều lệ tương ứng. Quy định bắt buộc doanh nghiệp hủy lượng cổ phiếu quỹ khi mua vào có thể là nhằm tránh việc doanh nghiệp thao túng giá cổ phiếu của chính mình khi tạo cung cầu thông qua việc mua/bán cổ phiếu quỹ.

Luật chứng khoán (sửa đổi) thực sự rất có ý nghĩa. Nó chấn chính việc các doanh nghiệp tranh thủ gian lận để chào bán chứng khoán, bán cho nhà đầu tư những tài sản bị thổi phồng giá trị.

Luật mới cũng trao thêm quyền cho Ủy ban Chứng khoán Nhà nước. Cơ quan này có quyền hủy bỏ đợt chào bán chứng khoán ra công chúng khi phát hiện sai phạm. Họ cũng có quyền đình chỉ và hủy bỏ chào bán chứng khoán riêng lẻ.

Ủy ban Chứng khoán Nhà nước sẽ không lạm quyền và những sai phạm đều phải có căn cứ. Thực tế, các vụ án về chứng khoán gần đây có thể ngăn chặn được tương đối tốt nếu cơ quan này được trao quyền đầy đủ.

Lê Thông