Luật BHXH mới: Bảo vệ người lao động trong mọi hình thức hợp đồng

Từ 1-7-2025, với quy định mới của Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) 2024, những việc làm dù giao kết bằng hình thức hợp đồng dịch vụ, khoán việc hay cộng tác viên... mà có trả công, trả lương thì đều thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc. Quy định này kỳ vọng sẽ giúp bảo vệ tốt hơn quyền lợi về BHXH cho người lao động.

Điểm a khoản 1 Điều 2 Luật BHXH số 41/2024/QH15 quy định người lao động là công dân Việt Nam thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc bao gồm: “Người làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động xác định thời hạn có thời hạn từ đủ 01 tháng trở lên, kể cả trường hợp người lao động và người sử dụng lao động thỏa thuận bằng tên gọi khác nhưng có nội dung thể hiện về việc làm có trả công, tiền lương và sự quản lý, điều hành, giám sát của một bên”.

Bảo vệ quyền lợi BHXH cho mọi người lao động

Việc mở rộng diện tham gia BHXH bắt buộc theo Luật BHXH 2024 được đánh giá là bước tiến quan trọng trong bảo vệ quyền lợi người lao động. Quy định mới sẽ góp phần chấn chỉnh tình trạng trốn đóng BHXH, tạo ra sự công bằng giữa các nhóm lao động.

Ông Nguyễn Phúc Thịnh (35 tuổi, nhân viên giao hàng tự do, TP.HCM) trước đây làm cho một app giao hàng, công việc giống nhân viên chính thức. Tuy nhiên, do ông chỉ ký hợp đồng cộng tác viên nên nhiều quyền lợi của nhân viên chính thức ông không được hưởng.

Ông Thịnh chia sẻ: "Tôi không có BHXH, không được nghỉ bệnh, không được nghỉ thai sản khi vợ sinh con, chẳng ai lo khi tai nạn lao động xảy ra. Nay Luật BHXH mới công nhận cả trường hợp như tôi cũng đóng BHXH bắt buộc, tôi thấy cuộc sống của mình trở nên an toàn hơn”.

Cán bộ BHXH khu vực XXVII tư vấn cho người dân về chế độ BHXH tại bộ phận một cửa. Ảnh: THUẬN VĂN

"Đây chính là công bằng phải được đảm bảo bằng luật pháp” - chị Nguyễn Huỳnh Như (27 tuổi, làm việc tại TP.HCM) đánh giá và chia sẻ:

“Cùng làm trong văn phòng, ngồi cạnh nhau, công việc như nhau nhưng người ký hợp đồng lao động có BHXH, còn tôi thuộc hệ "khoán việc" nên không có gì cả. Đúng ra ai làm việc có lương, có người quản lý thì đều được tham gia BHXH bắt buộc, vậy mới công bằng".

Anh Phạm Khương (24 tuổi, công nhân may) kể lại chuyện anh từng chứng kiến những giọt nước mắt của nhiều chị em bị cho nghỉ việc khi đang mang thai. Chỉ vì không có hợp đồng lao động, không đóng BHXH mà quyền lợi của họ không được bảo đảm. Bị chủ cho nghỉ ngang xương, họ không kịp tính kế mưu sinh tiếp theo nên cuộc sống bị chật vật một thời gian dài...

"Công nhân bị thiệt đủ đường. Luật mới làm rõ ràng trách nhiệm của chủ sử dụng lao động, bắt buộc phải lo BHXH cho người làm công ăn lương dù có ký kết hợp đồng gì đi nữa. Đây là điểm sáng, giúp chúng tôi được bảo vệ đúng nghĩa”.

Không ai bị bỏ lại phía sau

Luật sư Nguyễn Tấn Đạt, Đoàn Luật sư TP.HCM, chia sẻ: “Quy định mới này thể hiện sự nỗ lực mạnh mẽ của cơ quan nhà nước trong việc bảo vệ quyền lợi của mọi người lao động.

Trong đó, nhóm lao động lao động thời vụ, bán thời gian, lao động theo khoán công việc… dù chiếm phần lớn trong môi trường lao động tại các thành phố lớn nhưng chế độ BHXH của họ lại có bất cập. Từ đó dẫn đến quyền lợi của họ không được bảo vệ khi xảy ra tranh chấp.

Luật sư Nguyễn Tấn Đạt, Đoàn Luật sư TP.HCM

Quy định mới này giúp các bên an tâm khi giao kết hợp đồng lao động với nhau. Cơ quan nhà nước cũng thuận lợi hơn trong việc quản lý người lao động/người sử dụng lao động, đặc biệt khi có tranh chấp thì cũng dễ dàng hơn trong việc hòa giải, phân xử để bảo vệ quyền lợi của hai bên”.

"Đây là minh chứng cho việc quan tâm của cơ quan nhà nước đối với nhóm lao động yếu thế. Để quy định mới này đi vào thực tế, các cơ quan chuyên môn cần tuyên truyền cho người lao động và người sử dụng lao động nắm rõ cơ sở pháp lý, thủ tục có liên quan - đặc biệt là quyền lợi và nghĩa vụ của người lao động để họ hiểu rõ và bảo vệ được quyền lợi chính đáng của mình" - luật sư Đạt đánh giá.

TRẦN MINH