Lộn xộn dịch vụ xây dựng nhà dân

Mỗi "cai" một giá thi công

Chị Nguyễn Thị Hà ở phường Xương Giang (TP Bắc Giang) vừa khởi công xây dựng công trình nhà ở của gia đình. Khi có ý định làm nhà mới, chị đã thuê tư vấn thiết kế, lập dự toán chi phí xây dựng chi tiết. Tuy nhiên, đến phần thuê nhân công thi công thì chị rất bất ngờ bởi mỗi chủ thầu (cai xây dựng) lại “phát” một giá khác nhau. Chị Hà chia sẻ, sau khi nhận bản thiết kế nhà của chị, chủ thầu Giáp Văn H ở phường Đa Mai (TP Bắc Giang) đưa ra mức giá 1,25 triệu đồng/m2 xây dựng. Ông H còn tỏ vẻ không thiết tha vì công trình nhà chị xa nơi ở của ông và các nhân công. Chị Hà thấy ông H đòi giá cao nên tìm gặp chủ thầu Thân Văn N, xã Tân Mỹ (TP Bắc Giang).

Công trình nhà trọ của ông Thân Văn Hướng, thôn Giá, xã Nội Hoàng (Yên Dũng) đang được hoàn thiện.

Sau khi trao đổi, ông N đưa ra mức giá “mềm” hơn với 1,15 triệu đồng/m2. Đồng thời trừ thêm chi phí trát trần nhà (khoảng 7 nghìn đồng/m2). Tuy nhiên, ông N lại giao kèo, phải sang năm mới nhận thi công vì ông đã đủ việc làm từ nay đến hết năm. Để kịp tiến độ hoàn thành công trình trong năm nay, chị Hà tìm đến cai xây dựng Nguyễn Văn D, xã Hương Gián (Yên Dũng). Sau khi xem xét bản thiết kế công trình, ông D đồng ý nhận thi công với mức giá 1,15 triệu đồng/m2 nhưng không trừ phần công trát trần dù gia đình chị đã thuê trọn gói, gồm cả giá nhân công và vật tư đóng trần thạch cao. “Công trình nhà tôi có tổng diện tích xây dựng khoảng 500 m2. Chỉ tính riêng phần xây dựng, tiền nhân công do các chủ thầu đưa ra đã chênh nhau khoảng 50 triệu đồng”, chị Hà nói.

Tháng 3/2024, gia đình ông Thân Văn Hướng, thôn Giá, xã Nội Hoàng (Yên Dũng) xây dựng tòa nhà 6 tầng và 1 hầm để xe với 76 phòng trọ khép kín, có cầu thang máy, cầu thang bộ, hệ thống phòng cháy, chữa cháy, tổng đầu tư khoảng 20 tỷ đồng. Ông Hướng cho biết, thời điểm khởi công, ngày nào ông cũng tiếp nhân viên của vài đơn vị đến tiếp thị cung ứng bê tông. Dù các đơn vị đều sử dụng cùng một chủng loại xi măng, cát, sỏi (hoặc đá dăm) nhưng giá cả lại chênh nhau từ 40 đến gần 100 nghìn đồng/m3.

Đơn cử như giá 1 m3 bê tông (sử dụng xi măng Hoàng Thạch M300, cát vàng, sỏi cuội) của Công ty TNHH TPA Bắc Giang (Lạng Giang) là 1,1 triệu đồng nhưng của Công ty cổ phần Bê tông Phú Giang (Lục Nam) lại có giá 1,19 triệu đồng. Chênh lệch về giá bê tông do các đơn vị đưa ra khiến gia đình ông Hướng rất khó lựa chọn vì lo ngại về chất lượng sản phẩm ảnh hưởng tới độ bền công trình. Ngoài giá nhân công và giá bê tông, nhiều chủ nhà gặp khó khăn khi lựa chọn đơn vị lắp đặt hệ thống chống sét, lắp đặt điện nước, chống thấm,… nhất là chọn đơn vị cung ứng và lắp đặt cầu thang máy.

Các loại vật tư như: Mô tơ, tủ điện, đặc biệt là thân cầu thang (loại khung sắt, ốp kính) lại không rõ nguồn gốc, xuất xứ. Ví như trường hợp báo giá của Văn phòng giao dịch Công ty TNHH Thang máy HP (xin được giấu tên) tại phường Thọ Xương (TP Bắc Giang), nội dung chỉ ghi chung chung: “Kết cấu khung thép đồng bộ cùng thang máy, kính trắng dày 8.38 mm…” mà không ghi rõ đơn vị sản xuất. Điều này khiến các chủ nhà không khỏi nghi ngại về chất lượng sản phẩm.

Tăng cường kiểm tra, tránh thất thu thuế

Theo các quy định của pháp luật và Thông tư số 92/2015/TT-BTC của Bộ Tài chính hướng dẫn thực hiện thuế giá trị gia tăng (GTGT) và thuế thu nhập cá nhân (TNCN), khi xây nhà riêng lẻ, chủ nhà và đơn vị thi công phải nộp 3 loại thuế, phí, gồm: Thuế GTGT, thuế TNCN; lệ phí cấp giấy phép xây dựng (chỉ áp dụng đối với trường hợp khi xây dựng nhà ở riêng lẻ phải có giấy phép xây dựng); lệ phí trước bạ. Nhằm tránh thất thu thuế TNCN, hiện tỉnh đang thực hiện thu thuế của các nhà thầu (chủ công trình nộp thay) trước khi cấp phép xây dựng.

Theo Luật Xây dựng (sửa đổi, bổ sung năm 2020), công trình xây dựng cấp IV, nhà ở riêng lẻ ở nông thôn có quy mô dưới 7 tầng và thuộc khu vực không có quy hoạch đô thị, quy hoạch xây dựng khu chức năng hoặc quy hoạch chi tiết xây dựng điểm dân cư nông thôn đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt… không phải cấp phép xây dựng. Đại diện Phòng Quản lý nhà và thị trường bất động sản, Sở Xây dựng thông tin, 6 tháng đầu năm nay, toàn tỉnh đã cấp hơn 2 nghìn giấy phép xây dựng nhà ở riêng lẻ. Lượng giấy phép được cấp tại địa bàn TP Bắc Giang và thị xã Việt Yên tăng gần gấp đôi so với cùng kỳ năm 2023.

Những năm gần đây, đặc biệt là từ đầu năm đến nay, ở khu vực nông thôn của tỉnh, số nhà dân được xây mới cũng không nhỏ (nhưng không có thống kê cụ thể). Nhiều hộ đầu tư từ vài trăm triệu đến cả chục tỷ đồng để xây nhà. Theo Nghị định 06/2021/NĐ-CP ngày 26/1/2021 của Chính phủ, chủ đầu tư xây dựng nhà ở riêng lẻ tổ chức thi công, giám sát thi công xây dựng. Đây chính là lý do để các đơn vị, cơ sở cung ứng vật tư, vật liệu xây dựng khu vực dân sinh lợi dụng đội giá hoặc trốn tránh kiểm định chất lượng hàng hóa vì các hộ không thể tự kiểm tra chất lượng vật tư, vật liệu xây dựng.

Ông Nguyễn Văn Sĩ, Phó Cục trưởng Cục Thuế Bắc Giang cho rằng, việc tính giá nhân công xây dựng và các quy định về xây dựng nhà riêng lẻ khu vực nông thôn hiện nay đã tạo kẽ hở cho các chủ thầu trốn thuế. Bởi khi nhân viên ngành thuế đến thu thuế TNCN của "cai thầu" tại các công trình xây dựng ở nông thôn thì hầu hết gia chủ, cai xây dựng đều chối với lý do gia đình tự xây hoặc nhờ người nhà xây hộ.

“Để tránh thất thu thuế, chúng tôi đang tích cực vận động, khuyến khích các chủ thầu tự giác chấp hành việc nộp thuế. Tuy nhiên, việc này rất khó nếu như quy định cấp giấy phép xây dựng khu vực nông thôn chưa được thay đổi và chưa có sự giám sát, quản lý chặt chẽ về giá xây dựng của ngành chức năng”, ông Sĩ cho biết thêm.

Thực tế cho thấy, thị trường xây dựng nhà ở riêng lẻ tại tỉnh khá lộn xộn. Do đó, các ngành chức năng như: Tài chính, Xây dựng, Cục Quản lý thị trường, Cục Thuế Bắc Giang và chính quyền cấp huyện, xã cần tăng cường kiểm tra, quản lý, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm quy định của nhà nước trong cung ứng vật tư, vật liệu, giá nhân công xây dựng, tránh thất thu thuế và gây thiệt hại, lãng phí tiền bạc của người dân.

Bài, ảnh: An Khánh