Loạt thách thức ngoại giao và an ninh chờ đợi tân tổng thống Hàn Quốc

Ngày 4-6, ông Lee Jae-myung - ứng viên đảng Dân chủ (DP) - trở thành tân tổng thống Hàn Quốc sau khi giành chiến thắng trong cuộc bầu cử diễn ra ngày trước đó.

Ông Lee sẽ phải lãnh đạo quốc gia Đông Á này trong bối cảnh tình hình thế giới thay đổi sâu sắc khi tình hình căng thẳng địa chính trị leo thang và các thách thức an ninh ngày càng lớn. Đây được cho sẽ là những yếu tố thử thách bản lĩnh đối ngoại của ông Lee, theo tờ The Korea Times.

Ông Lee Jae-myung - ứng viên tổng thống thuộc đảng Dân chủ (DP) - phát biểu ngày 3-6. Ảnh: YONHAP

Triều Tiên không còn như trước

Thách thức đối ngoại đầu tiên của tân Tổng thống Lee là vấn đề Triều Tiên.

“Phi hạt nhân hóa hoàn toàn, có thể kiểm chứng và không thể đảo ngược trên Bán đảo Triều Tiên không còn khả thi nữa. Và việc Triều Tiên sở hữu vũ khí hạt nhân đã trở thành hiện thực không thể đảo ngược với tất cả người dân Hàn Quốc. Giờ đây, câu hỏi đặt ra với chính quyền mới là làm sao để chung sống với mối đe dọa hạt nhân đó” - ông Cho Han-bum, nhà nghiên cứu tại Viện Thống nhất Quốc gia Hàn Quốc, nói với The Korea Times.

Một điều cũng đã thay đổi trong ba năm qua là cách Triều Tiên nhìn nhận Hàn Quốc và khả năng thống nhất trong hòa bình. Trong một tuyên bố hoàn toàn đảo ngược lập trường hàng chục năm về thống nhất, Triều Tiên hồi năm ngoái cho biết đã sửa đổi hiến pháp để định nghĩa Hàn Quốc là một “quốc gia thù địch”, không còn được xem là đối tượng cần thống nhất.

“Với mối quan hệ đặc biệt không còn tồn tại – ít nhất là theo quan điểm của Triều Tiên – nhà lãnh đạo mới của Hàn Quốc cần tái định nghĩa quan hệ liên Triều và quản lý nó một cách hòa bình trong năm năm tới” - ông Cho nói thêm.

Nhiều thách thức cho liên minh Mỹ-Hàn

Hàn Quốc sẽ phải đánh giá lại liên minh cũng như mức độ phụ thuộc vào Mỹ – quốc gia mà tờ The Wall Street Journal dự đoán rằng có thể sẽ rút 4.500 binh sĩ khỏi Hàn Quốc để chuyển đến Guam và các căn cứ khác.

Các chuyên gia cho rằng tân tổng thống Hàn Quốc nên chuẩn bị cho khả năng đó. Seoul cũng cần chuẩn bị cho viễn cảnh Tổng thống Mỹ Donald Trump có thể công nhận Triều Tiên là quốc gia hạt nhân để đổi lấy việc Bình Nhưỡng đóng băng thay vì chấm dứt chương trình hạt nhân, cùng những kịch bản khác.

“Vấn đề an ninh này có liên hệ mật thiết với thương mại và thuế quan. Ông Trump có thể sẽ tìm cách đàm phán tất cả cùng lúc, bao gồm việc giảm số lượng binh sĩ Mỹ tại Hàn Quốc” - theo GS Ma Sang-yoon, chuyên ngành chính trị tại ĐH Công giáo Hàn Quốc.

Hàn Quốc sẽ đối mặt mức thuế đối ứng 20% từ Mỹ nếu không đạt được thỏa thuận thương mại trước khi đợt hoãn thuế kết thúc vào tháng sau.

“Tổng thống mới cần chuẩn bị cho mọi kịch bản có thể xảy ra và, nếu có thể, thuyết phục Washington xem xét quan điểm và lập trường của Hàn Quốc khi xây dựng chính sách đối với Triều Tiên” - GS Ma bổ sung.

Cải thiện quan hệ với Trung Quốc

Bên cạnh đó, theo giới quan sát, dưới thời chính quyền tiền nhiệm, Hàn Quốc không đạt được tiến triển đáng kể trong quan hệ với Trung Quốc.

Quan hệ Hàn-Trung đã trở nên căng thẳng kể từ khi Seoul quyết định cho phép Mỹ triển khai hệ thống phòng thủ tên lửa tầm cao giai đoạn cuối (THAAD) - một hệ thống phòng thủ hiện đại được thiết kế để đánh chặn tên lửa đạn đạo - tại Hàn Quốc vào năm 2016.

Về mặt tích cực, vẫn còn dư địa để cải thiện. Tuy nhiên, Seoul phải đối mặt ảnh hưởng ngày càng lớn từ Washington trong quan hệ với Bắc Kinh, theo ông Chung Jae-heung, chuyên gia về Trung Quốc tại Viện Sejong (Hàn Quốc).

“Trung Quốc hiện nay hùng mạnh hơn, tiên tiến hơn về công nghệ và, quan trọng nhất, ít cần đến Hàn Quốc hơn. Trung Quốc là quốc gia dẫn đầu toàn cầu trong các ngành công nghiệp tương lai then chốt như xe điện và AI. Trong bối cảnh Hàn Quốc không còn nhiều thứ để trao đổi, tôi nghi ngờ rằng chiến lược hiện tại, vốn chỉ tập trung củng cố quan hệ kinh tế với Trung Quốc, khó có thể duy trì được lâu dài” - ông Chung nói thêm.

Đối với tổng thống mới, điều này đồng nghĩa với việc phải có một nghệ thuật cân bằng tinh tế: duy trì hợp tác kinh tế với Trung Quốc mà không làm tổn hại đến liên minh với Washington.

Bên cạnh đó, khi Nga và Ukraine đang tìm kiếm một thỏa thuận ngừng bắn, các chuyên gia cũng cho rằng chính quyền mới của Hàn Quốc nên xây dựng một chiến lược ngoại giao sau khi chiến sự có thể kết thúc.

“Xung đột rồi cũng sẽ kết thúc bằng một lệnh ngừng bắn, sớm hay muộn. Điều này có thể mở ra cơ hội cho Hàn Quốc tại Nga – nơi hiện có ít lựa chọn ngoại giao. Chúng ta cần chuẩn bị cho điều đó” - ông Cho nêu ý kiến.

THẢO VY