Loạt địa phương lúng túng vì quy định quản lý phí dịch vụ sự nghiệp công đô thị

Thời gian qua, một số địa phương như Hà Nội, Bình Thuận, Vĩnh Long, Cao Bằng… phản ánh việc gặp khó khăn trong xác định định mức kinh tế - kỹ thuật cho các dịch vụ thoát nước, cây xanh, chiếu sáng đô thị.

Địa phương mất thời gian và kinh phí để lập định mức

Cụ thể, Thông tư 12/2024/TT-BXD và các Quyết định số 37, 38, 39 ngày 17-1-2025 của Bộ Xây dựng đã ban hành định mức kinh tế - kỹ thuật cho các dịch vụ này, nhưng chỉ mang tính chất tham khảo, vận dụng. Các địa phương cho rằng việc quy định như trên dẫn đến ách tắc và lãng phí nguồn lực.

Vì để có cơ sở triển khai, các địa phương buộc phải tự tổ chức xây dựng các bộ định mức riêng, quá trình này đòi hỏi nhiều thời gian, công sức và chi phí. Chẳng hạn, Sở Xây dựng tỉnh Bình Thuận cho biết để hoàn thành lập định mức có thể lên tới 12 tháng.

Trong khi đó, UBND TP Hà Nội thẳng thắn chỉ ra việc lập định mức là một công việc khó và phức tạp, các đơn vị tư vấn tại địa phương hầu như không có khả năng thực hiện.

Hầu hết các địa phương phải thuê đơn vị tư vấn chuyên biệt như Viện Kinh tế xây dựng hoặc Trung tâm tư vấn Kinh tế xây dựng thuộc Cục Kinh tế xây dựng (Bộ Xây dựng) để lập định mức. Điều này dẫn đến một vòng lặp bất hợp lý là địa phương thuê đơn vị tư vấn của Bộ để lập, sau đó lại gửi về chính Cục này để thỏa thuận, thống nhất.

Việc chỉnh trang đô thị ở một số địa phương đang gặp khó vì phải xây dựng định mức. Ảnh: PHI HÙNG

Trước bối cảnh đó, hàng loạt địa phương, từ Sơn La, Bình Thuận đến Vĩnh Long đồng loạt gửi văn bản kiến nghị vấn đề trên đến Bộ Xây dựng. Các địa phương cho rằng các dịch vụ như chỉnh trang đô thị hay giá nước sạch, chỉ có định mức để xác định chi phí trực tiếp (vật liệu, nhân công, ca máy) nhưng lại thiếu định mức để xác định giá dịch vụ đầy đủ (bao gồm chi phí quản lý doanh nghiệp, lợi nhuận định mức).

Tình trạng này khiến các cơ quan chuyên môn ở địa phương gặp rất nhiều khó khăn trong công tác kiểm soát, thẩm định phương án giá do doanh nghiệp cung cấp, tiềm ẩn nguy cơ thất thoát, lãng phí lớn.

Điển hình, Sở Xây dựng tỉnh Cao Bằng đã phải gửi văn bản tới Bộ Xây dựng và đặt câu hỏi: Liệu địa phương có được phép áp dụng trực tiếp các định mức do Bộ Xây dựng ban hành khi các công tác dịch vụ không có yêu cầu kỹ thuật khác biệt hay vẫn phải tổ chức xác định và ban hành định mức riêng theo quy định?. Trong trường hợp phát sinh công tác mới hoặc có yêu cầu kỹ thuật khác, UBND tỉnh có còn được tổ chức sửa đổi, bổ sung, ban hành định mức riêng của địa phương nữa hay không?.

Những câu hỏi này cho thấy rõ sự lúng túng của các địa phương, khi họ không biết nên áp dụng quy định nào.

Cần gỡ nút thắt

Theo một chuyên gia trong ngành xây dựng, quy định về “định mức ban hành” nhưng lại “mang tính tham khảo” không chỉ gây lãng phí nguồn lực mà còn làm giảm hiệu lực, hiệu quả của hệ thống quản lý, đi ngược lại với tinh thần cải cách hành chính và chuyển đổi số mà Chính phủ đang hướng tới.

“Việc thay thế cách làm “tham khảo” bằng những văn bản có tính áp dụng cao, đồng bộ và minh bạch hơn sẽ tháo gỡ triệt để những nút thắt đang cản trở sự phát triển của các dịch vụ công ích đô thị. Điều này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả quản lý, mà còn góp phần quan trọng vào mục tiêu xây dựng một đất nước Việt Nam ngày càng giàu đẹp, văn minh, với những đô thị xanh, sạch, đẹp trong lòng người dân và du khách…”- vị chuyên gia này cho hay.

Về các vấn đề trên, đại diện Cục Kinh tế xây dựng – Bộ Xây dựng thừa nhận định mức đã ban hành chỉ là cơ sở để UBND cấp tỉnh tham khảo, vận dụng trong quá trình tổ chức xác định, ban hành định mức của riêng mình. Theo đó, địa phương phải tự quyết định và chịu trách nhiệm về giá đưa ra.

VIẾT LONG - TH.ĐỖ