Chi trả dịch vụ môi trường rừng góp phần bảo vệ và phát triển rừng bền vững

Công nhân Ban Quản lý rừng phòng hộ Thường Xuân phát dọn thực bì phục vụ phòng cháy, chữa cháy rừng.

Những năm vừa qua, đơn vị đã triển khai công tác giao khoán bảo vệ rừng theo chương trình chi trả DVMTR cho các cộng đồng dân cư trên địa bàn 5 xã vùng đệm của vườn quốc gia. Vườn Quốc gia Xuân Liên đã ký hợp đồng giao khoán để thực hiện tốt hơn công tác bảo vệ rừng bền vững với 12 cộng đồng thôn bản vùng đệm.

Kết quả nổi bật các năm vừa qua là, Vườn Quốc gia Xuân Liên đã thực hiện đầy đủ, kịp thời chính sách chi trả DVMTR theo quy định của Nhà nước. Chủ động tuyên truyền nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp, ngành và người dân trong quản lý, bảo vệ và phát triển rừng theo hướng bền vững. Hệ thống tổ bảo vệ rừng của các thôn, bản nhận khoán tại Vườn Quốc gia Xuân Liên có khoảng 300 thành viên. Đây là một lực lượng quan trọng trong tổ chức tuần tra, kiểm tra an ninh rừng, giảm áp lực về sự thiếu hụt biên chế hiện nay của Vườn Quốc gia Xuân Liên, góp phần tích cực trong việc xã hội hóa công tác bảo vệ rừng tận gốc.

Hiện nay, toàn bộ diện tích rừng đã được người dân địa phương tham gia bảo vệ; tình trạng vi phạm quy định của pháp luật về bảo vệ, phát triển rừng, phòng cháy, chữa cháy rừng giảm dần. Các năm vừa qua, Vườn Quốc gia Xuân Liên không xảy ra vi phạm Luật Lâm nghiệp. Thực hiện tốt chính sách chi trả DVMTR tại Vườn Quốc gia Xuân Liên đã góp phần quan trọng trong công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng và nâng cao đời sống Nhân dân trong vùng, góp phần cùng chính quyền địa phương trong công tác giảm nghèo bền vững cho người dân tham gia bảo vệ rừng và XDNTM.

Cụ thể, từ năm 2013 đến tháng 8/2025, Vườn Quốc gia Xuân Liên đã chi trả tiền DVMTR với tổng số tiền hơn 22,5 tỷ đồng cho cá nhân, cộng đồng dân cư nhận khoán bảo vệ rừng. Từ nguồn kinh phí chi trả DVMTR, các thôn, bản đã xây dựng mới và nâng cấp được 12 nhà văn hóa; xây dựng hơn 5km hàng rào khu chăn thả gia súc có kiểm soát; xây mới, sửa chữa 2km kênh mương nội đồng phục vụ sản xuất nông nghiệp; làm hơn 20km đường làng, ngõ xóm tại các thôn bản; sửa chữa hệ thống loa phát thanh; tạo nguồn vốn vay phát triển kinh tế cho các hộ nghèo tại địa phương..., góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn.

Rừng có vai trò điều tiết nguồn nước, hấp thụ khí CO2, tạo môi trường cảnh quan đẹp... Do đó các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, kinh doanh, cá nhân hưởng lợi từ DVMTR như thủy điện, nước sạch, du lịch sinh thái, nuôi trồng thủy sản, nước dùng cho sản xuất công nghiệp hoặc các nhà máy phát thải khí CO2... phải trả phí DVMTR.

Tính đến tháng 8/2025, tỉnh Thanh Hóa có hơn 648.370ha rừng, trong đó có 399.504,87ha rừng tham gia cung ứng DVMTR. Thực hiện kế hoạch năm 2025, dự kiến đến 31/12/2025 toàn tỉnh sẽ thu được 31,43 tỷ đồng. Kết quả đến đầu tháng 8/2025, toàn tỉnh đã thu tiền DVMTR được hơn 16,8 tỷ đồng. Riêng năm 2024 toàn tỉnh thu tiền DVMTR được 31,39 tỷ đồng. Toàn bộ số tiền trên đã được chi trả cho các chủ rừng là tổ chức, cá nhân, hộ gia đình trồng rừng, chăm sóc, bảo vệ, khoanh nuôi tái sinh rừng... Bình quân mức chi trả 120.000 đồng/ha/năm. Trong đó, nơi cao nhất là 143.899 đồng/ha/năm (lưu vực thủy điện Trí Nang), nơi thấp nhất là 5.963 đồng/ha/năm (lưu vực thủy điện Cẩm Thủy 1. Đối với lưu vực có mức chi trả thấp được hỗ trợ bảo đảm số tiền là 32.236 đồng/ha/năm.

Cùng với thu và chi trả DVMTR, các địa phương, đơn vị, chủ rừng đã chủ động trồng rừng thay thế. Đến nay, toàn tỉnh đã trồng rừng thay thế được 7.570ha, chủ yếu là rừng sản xuất. Toàn bộ diện tích rừng thay thế đang được chăm sóc, bảo vệ và thực hiện các biện pháp phòng cháy, chữa cháy rừng, cây sinh trưởng, phát triển tốt.

Thực hiện chính sách chi trả DVMTR tại Thanh Hóa đã góp phần ổn định đời sống người làm nghề rừng, góp phần thực hiện chủ trương xã hội hóa công tác bảo vệ và phát triển rừng tận gốc, tạo động lực bền vững cho phát triển kinh tế lâm nghiệp.

Bài và ảnh: Thanh Quân