Loại cá ở Việt Nam có đôi môi dày như mõm lợn, giá đắt đỏ tiền triệu mỗi ký

Trong nền ẩm thực Việt, có những loài thủy sản không chỉ quý hiếm về giá trị sinh học mà còn mang theo cả câu chuyện văn hóa, lịch sử lâu đời.

Một trong số đó chính là cá anh vũ, hay còn gọi là cá mõm lợn (tên khoa học Semilabeo notabilis). Loại cá đặc biệt này được xem như "ngư vương" trên sông, từng là đặc sản tiến vua và đến nay vẫn khiến giới sành ăn không tiếc tiền để được một lần thưởng thức.

Cá anh vũ được giới sành ăn săn lùng. (Ảnh từ Dân Việt)

Tương truyền, vào thời các vua Hùng, một ngư dân đã bắt được con cá có hình dáng khác thường với thân giống cá chép nhưng phần môi dày, bành ra như mõm lợn.

Người dân lập tức dâng lên triều đình. Khi thưởng thức, vua Hùng vô cùng ưa thích hương vị của loài cá này, bèn đặt tên là cá anh vũ. Từ đó, cá anh vũ trở thành món ăn quý, mỗi khi bắt được đều phải dâng nộp về triều đình.

Người xưa còn xếp cá anh vũ vào nhóm “Ngũ quý hà thủy” nghĩa là năm loại thủy sản quý hiếm bậc nhất của sông ngòi Việt, bên cạnh cá lăng, cá chiên, cá bỗng và cá dầm xanh. Điều này càng cho thấy vị thế đặc biệt của loài cá này trong đời sống ẩm thực truyền thống.

Loài cá chỉ sống ở nơi thác ghềnh dữ dội

Điểm độc đáo của cá anh vũ nằm ở tập tính sinh sống. Chúng chỉ xuất hiện tại các vùng thượng nguồn sông, nơi nước chảy xiết và giàu rong rêu.

Để tồn tại, cá sử dụng phần môi dày bành ra như giác hút, bám chặt vào đá dưới dòng chảy, đồng thời gặm tảo lục, tảo khuê và các sinh vật nhỏ. Chính vì đặc điểm ấy, phần môi của cá anh vũ trở thành bộ phận đặc trưng nhất: dày, giòn, nhiều sụn, được dân sành ăn xem là "tinh hoa" của loài cá này.

Loại cá này có đôi môi bành dày và đây cũng là bộ phận khiến dân sành ăn thích mê. (Ảnh từ Sức khỏe đời sống)

Những ai từng thưởng thức đều nhận xét rằng môi cá anh vũ sần sật, giòn dai độc lạ, còn phần thịt thì trắng, thơm ngọt, ít xương răm và có mùi vị thanh tao khó lẫn. Ngay cả phần ruột cá cũng đặc biệt khi chỉ to hơn sợi tăm, không bị tanh như nhiều loài cá khác.

Cá anh vũ quý hiếm cỡ nào?

Ngày nay, theo các nghiên cứu, cá anh vũ chỉ xuất hiện ở Việt Nam và Trung Quốc. Ở Việt Nam, loại cá này phân bố chủ yếu ở sông Hồng, sông Lam, sông Kỳ Cùng và một số nhánh sông thuộc Tây Nguyên. Trung Quốc ghi nhận loài cá này tại lưu vực tỉnh Vân Nam, Quý Châu và một số con sông thuộc hệ thống Châu Giang.

Tại Việt Nam, cá anh vũ thường được chia thành ba nhóm gồm cá anh vũ Phú Thọ (trung bình khoảng 1kg), cá anh vũ Tây Nguyên (có thể đạt 2kg) và cá anh vũ đầu vàng hiếm gặp. Cá trưởng thành có thể dài 30-67cm, nặng 3-5kg. Thậm chí, có con đạt tới 8kg nhưng phải mất 10-15 năm sinh trưởng.

Với độ quý hiếm này, giá trị của cá anh vũ trên thị trường thuộc hàng "khủng" khi mỗi kg có thể lên tới cả bạc triệu. Không ít người có điều kiện sẵn sàng chi tiền lớn để được mua tận tay ngư dân, chỉ để một lần trong đời được thưởng thức hương vị của món ngon từng được tiến vua.

Minh Huy