Trung tá, nhà văn Bùi Tuấn Minh: Đưa kỷ luật vào hành trình sáng tạo

Những câu thơ nảy mầm từ trái tim

Bắt đầu sự nghiệp sáng tác bằng những vần thơ mộc mạc câu chữ, mênh mang hoài niệm, thổn thức nhớ mong, cũng như nhiều nhà thơ trẻ khác, Bùi Tuấn Minh chọn khai thác đề tài tình yêu đôi lứa với tâm thế một người trong cuộc.

Từ cái nhìn say mê đắm đuối, tình yêu ngời lên màu sắc dịu dàng: “Em đợi đến tháng mười để yêu anh/ khi cỏ cây còn mải mê thay áo/ con người mơ hồ mùa thu/ chẳng ai nhận ra tình yêu/ có chú nai con/ rụt rè vạt cỏ” (Đợi đến tháng mười để yêu nhau). Hóa ra, tháng mười là để yêu nhau, để trao gửi những điều ngọt ngào nhất. Nhưng, tình yêu đôi khi là mê cung bí mật, bao lần khiến anh phải thốt lên trong vô vọng rã rời: “Đừng uống nữa/ chẳng thể cạn nhau đâu/ cuộc say nào rồi cũng tỉnh/ làm sao sống mãi nhiệm mầu” (Làm sao em thấy được).

Trung tá, nhà văn Bùi Tuấn Minh.

Bùi Tuấn Minh cuồng nhiệt yêu đến mức “chẳng thể cạn nhau” nhưng khi đứng “Bên dòng Tam Bạc”, anh chợt lắng lại những phút giây trăn trở, suy tư về lòng chung thủy: “Tình yêu có khác gì triều đại/ em hãy nhìn tàn tích vàng son/ mọi thứ sẽ đổi thay, chỉ sông vẫn cũ/ bốn mùa mải miết chảy trôi”. Tình yêu với đầy đủ những cung bậc hạnh phúc và đắng cay, hân hoan và đau khổ, đợi chờ và vô vọng, nhung nhớ và lãng quên... phải chăng anh đã nếm trải đủ? Khi đã trở thành người đàn ông của gia đình, thơ Bùi Tuấn Minh bộn bề cảm hứng thế sự: “Chắc gì đã có kiếp trước/ mà thề thốt đến kiếp sau/ cứ sống thật lòng trước đã/ thế thôi chẳng cần phép màu” (Nhân gian). Những câu thơ giản dị như một danh ngôn rằng, hãy sống và yêu trọn vẹn từng tháng ngày hiện tại, khi ta còn có thể.

Khách quan mà nói, thơ Bùi Tuấn Minh chạm đến sự đồng cảm của độc giả bằng những rung cảm chân thành và vốn trải nghiệm sâu sắc. Hay, nói đúng hơn, anh đang viết nhật ký đời mình bằng thơ. Tuy nhiên, anh chia sẻ thơ chưa phải là nơi có thể thỏa sức sáng tạo.

Những truyện ngắn vang động dư âm

Đủ thấu đáo và tỉnh táo để tính toán được những đường đi nước bước trong văn nghiệp của mình, vào khoảng năm 2021, Bùi Tuấn Minh quyết tâm rẽ hướng sang thử sức với văn xuôi. Ban đầu là những tản văn mượt mà, chân chất. Dần dần, anh chăm chỉ mày mò đọc sách, học hỏi kỹ thuật xây dựng nhân vật, cốt truyện, chi tiết, tình huống, bối cảnh... từ các nhà văn tên tuổi như: Nguyễn Huy Thiệp, Nguyễn Quang Thiều, Hữu Ước, Hồng Thái, Sương Nguyệt Minh, Y Ban, Như Bình, Nguyễn Thế Hùng... để từng bước xây dựng một chất văn riêng cho mình.

Và, ngay từ những truyện nghiêm túc đầu tay như “Bình minh Đắk Drao”, “Hải trình”, “Những cánh hoa xuân”, “Nơi bờ vực ngoái lại”..., anh đã bộc lộ được nội lực vạm vỡ, mãnh liệt thông qua cách dựng truyện chắc chắn, bài bản, lối kể chuyện công phu, hấp dẫn và khả năng khắc họa nhân vật sắc nét, ấn tượng.

Tìm đúng “hệ điều hành” trong sáng tác, nhà văn Bùi Tuấn Minh nỗ lực viết liên tục, càng viết càng tiến bộ và tự tin hiển lộ một phong cách văn chương đầy lí trí, bản lĩnh. Mảng đề tài khiến anh dành nhiều tâm huyết nhất là lực lượng vũ trang và chiến tranh cách mạng, mà nổi bật là các truyện ngắn: “Phía khuất”, “Những cơn mưa đồng bằng”, “Mưa Ắng Bằng”, “Mây trôi rừng chiều”, “Đỉnh Kinh”...

Hình tượng anh bộ đội Cụ Hồ và người chiến sĩ CAND trong trang văn Bùi Tuấn Minh luôn xuất hiện gần gũi, thân thuộc trong đời thực và đầy bất khuất, mưu trí, dũng cảm trong quá trình đấu tranh chống giặc và các loại tội phạm, để bảo vệ Tổ quốc và giữ bình yên cuộc sống cho nhân dân. Dù phải chịu bao nhiêu hy sinh, mất mát, họ vẫn một lòng trung thành, tận tụy.

Tiến nhanh mà vẫn chắc, năm 2024, Bùi Tuấn Minh chọn lọc những truyện ngắn khá nhất của mình in thành tập sách “Đỉnh Kinh” được giới chuyên môn đánh giá cao và đoạt giải C Giải thưởng Văn học của Bộ Quốc phòng giai đoạn 2020-2025.

Nhà văn quân đội gạo cội Sương Nguyệt Minh từng công tâm nhận xét: "Dựng truyện khéo, cấu trúc chặt chẽ, ngôn ngữ hàm súc và tiết chế, viết văn bằng tâm thế của người trải nghiệm sống được chắp cánh tưởng tượng bay bổng... đã làm nên cây bút truyện ngắn Bùi Tuấn Minh điềm tĩnh, sắc sảo, đôi khi tỏ ra lọc lõi. Ám ảnh hình ảnh bất chợt, ám ảnh chia ly, ám ảnh mất mát... là cảm hứng xuyên suốt tập truyện ngắn 'Đỉnh Kinh' là dư ba và cũng có thể là cái còn lại lâu nhất".

Kỷ luật trong sáng tác

Gần chạm mốc bốn mươi tuổi mới dấn thân với truyện ngắn, khi mà thế hệ các tác giả 8X đồng niên đã gặt hái được không ít thành tựu, Trung tá, nhà văn Bùi Tuấn Minh bị nhiều áp lực vô hình đè nén lên ngòi bút. Nhưng, thay vì sốt sắng chứng minh bản thân mình làm được gì, anh cố gắng cân bằng trách nhiệm công việc và đam mê văn chương, lặng lẽ đọc và viết đều đặn mỗi ngày nhằm duy trì một kỷ luật sáng tác nghiêm túc.

Trung tá, nhà văn Bùi Tuấn Minh (giữa) cùng Phòng Lưu trữ và Thư viện Trường Cao đẳng CSND 1 tặng sách cho học sinh Trường Tiểu học Phú Lâm, Tuyên Quang, tháng 4/2025.

Bởi, hơn ai hết, anh luôn thấm nhuần khẩu hiệu: “Kỷ luật là sức mạnh” - sức mạnh để anh gánh vác mọi nhiệm vụ ở đơn vị, sức mạnh để anh làm trụ cột vững chắc trong gia đình và sức mạnh để anh hoàn thiện những câu chuyện “giàu tính nhân văn, mang ý nghĩa giáo dục sâu sắc, đánh thức lương tri và lòng vị tha của con người” như anh hằng tâm niệm.

Đối với nhà văn Bùi Tuấn Minh, viết lách không chỉ là cách trải lòng mà còn là cơ hội để anh theo đuổi mục tiêu giới thiệu hình ảnh đồng chí, đồng đội của mình lên từng trang sách một cách đẹp đẽ, sống động nhất.

Anh tâm sự: “Hình tượng người chiến sĩ CAND là đề tài khó viết, khó làm mới. Có nhiều lý do khiến không nhiều tác giả viết thành công ở mảng đề tài này, đặc biệt là đối với các tác giả ngoài lực lượng Công an. Nhưng, đối với cá nhân tôi, tôi có nhiều thuận lợi hơn vì mình đã công tác trong ngành Công an đến nay đã gần 25 năm, nên tôi có cho mình nguồn chất liệu văn chương phong phú. Bên cạnh đó, tôi cũng làm mới tác phẩm của mình, không theo lối mòn cũ, cốt truyện thường thấy ở những tác phẩm viết về hình ảnh người chiến sĩ Công an”.

Có thể khẳng định, Trung tá, nhà văn Bùi Tuấn Minh là một trong những cây bút truyện ngắn về đề tài CAND tiêu biểu nhất hiện nay. Sự nghị lực lặng thầm và kỷ luật sáng tác giúp anh chinh phục nhiều giải thưởng văn chương uy tín của ngành như: giải A cuộc thi sáng tác về lực lượng Cảnh vệ, giải B trại sáng tác về hình tượng người CAND, giải B cuộc thi sáng tác về lực lượng ngoại tuyến...

Mới đây nhất, anh giành được giải A cuộc vận động sáng tác truyện và ký với chủ đề “Công an nhân dân - 80 năm chiến đấu, xây dựng và trưởng thành” bằng truyện ngắn “Người gom gió xước” - một tác phẩm chỉn chu, tròn trịa góp phần tuyên truyền hình ảnh người lính trinh sát an ninh không ngại hiểm nguy, chẳng màng gian khổ, quyết tâm bảo vệ và phát triển quê hương.

Từ thơ sang truyện ngắn, Trung tá, nhà văn Bùi Tuấn Minh đã có bước chuyển mình đúng đắn và những bứt phá đáng ghi nhận. Đọc các truyện ngắn anh viết gần đây, thấy “cựa quậy” những phôi thai tiểu thuyết (có lẽ, đây mới là thể loại tương xứng với bút lực hiện tại anh đang sở hữu). Và nhan đề “Phía Tây đã bình minh” cho tác phẩm dài hơi dày dặn sắp ra mắt của anh hẳn sẽ thắp lên nhiều hy vọng mới!

Tôn Nữ Khả Di