Lộ trình đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc cho chủ hộ kinh doanh

Luật Bảo hiểm xã hội 2024 mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bao gồm cả chủ hộ kinh doanh

Luật Bảo hiểm xã hội 2024, có hiệu lực từ ngày 1/7, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc mở rộng phạm vi bảo vệ của hệ thống an sinh xã hội. Một trong những điểm nổi bật của luật này là việc đưa nhóm chủ hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh vào diện tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc. Quyết định này không chỉ thể hiện sự quan tâm của Nhà nước đối với quyền lợi của người lao động trong khu vực kinh tế phi chính thức, mà còn là sự cụ thể hóa Nghị quyết số 28-NQ/TW về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội.

Tuy nhiên, việc triển khai chính sách này đặt ra nhiều thách thức, đặc biệt là đối với các hộ kinh doanh nhỏ lẻ. Để đảm bảo tính khả thi và giảm thiểu tác động tiêu cực, Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã đề xuất một lộ trình thu bảo hiểm xã hội bắt buộc theo từng giai đoạn, từ nay đến năm 2029.

Lộ trình chi tiết

Từ ngày 1/7/2025: Chủ hộ kinh doanh của hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh, nộp thuế theo phương pháp kê khai (khai và nộp thuế theo doanh thu thực tế hàng tháng hoặc hàng quý) sẽ bắt đầu tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc. Đây là nhóm hộ kinh doanh có quy mô lớn hơn, có khả năng tài chính ổn định hơn và đã quen với việc kê khai thuế thu nhập.
Từ ngày 1/7/2027: Chủ hộ kinh doanh của hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh, nộp thuế theo phương pháp khoán (khai và nộp thuế theo định mức doanh thu một năm) sẽ tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc. Nhóm này bao gồm các hộ kinh doanh vừa và nhỏ, với doanh thu không ổn định bằng nhóm trên.
Từ ngày 1/7/2029: Chủ hộ kinh doanh của các hộ có đăng ký kinh doanh còn lại, không thuộc hai nhóm trên, sẽ tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.

Bảo hiểm xã hội Việt Nam đề xuất lộ trình thu bảo hiểm xã hội bắt buộc theo từng giai đoạn, từ nay đến năm 2029, phù hợp với đặc điểm và khả năng tài chính của từng nhóm hộ kinh doanh

Lộ trình đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc cho chủ hộ kinh doanh được đề xuất dựa trên nhiều yếu tố. Theo số liệu từ cơ quan Thuế, sự chênh lệch lớn về số lượng giữa hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai (khoảng 80.000 hộ) và hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khoán (khoảng 2,02 triệu hộ) phản ánh sự đa dạng về quy mô và năng lực tài chính của các hộ.

Báo cáo đánh giá tác động chính sách của Bộ Nội vụ cũng chỉ ra rằng, nhiều chủ hộ kinh doanh đã lớn tuổi, đang hưởng lương hưu hoặc trợ cấp bảo hiểm xã hội khác, việc tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc có thể tạo thêm gánh nặng tài chính.

Đối với các hộ kinh doanh nhỏ lẻ, thu nhập không ổn định và khả năng tài chính hạn chế khiến việc tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc trở thành một thách thức. Việc áp dụng lộ trình từng bước sẽ giúp giảm áp lực và tạo điều kiện thích ứng dần cho họ. Lộ trình này cũng giúp cơ quan bảo hiểm xã hội có thời gian chuẩn bị các công tác quản lý đối tượng tham gia.

Tuy nhiên, việc thực hiện chính sách này cũng đối mặt với nhiều thách thức. Một trong những thách thức lớn nhất là đảm bảo tính tuân thủ của các hộ kinh doanh, đặc biệt là các hộ nhỏ lẻ. Để vượt qua thách thức này, cần có các biện pháp tuyên truyền, hướng dẫn và hỗ trợ hiệu quả, cũng như các giải pháp linh hoạt về mức đóng và phương thức đóng bảo hiểm xã hội. Đồng thời, cần tăng cường năng lực quản lý và giám sát của cơ quan bảo hiểm xã hội để đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả của việc thu và chi bảo hiểm xã hội.

Việc mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc là một bước đi đúng đắn, thể hiện sự quan tâm của Nhà nước đối với quyền lợi của người lao động. Tuy nhiên, để chính sách này thành công, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, sự đồng thuận của cộng đồng doanh nghiệp và sự tham gia tích cực của người dân.

Ngọc Châm