Lo ngại trong hài lòng
Trong cuộc bầu Chủ tịch Hạ viện Mỹ ngày 3-1 vừa qua, ông Mike Johnson thuộc phe đảng Cộng hòa được bầu lại vào vị trí quyền lực thứ 3 ở nước Mỹ ngay vòng đầu tiên. Ông Johnson giành được 218 phiếu bầu, vừa đủ để có được đa số tối thiểu trong khi phe này có 219 dân biểu.
Phe đảng Cộng hòa hiện kiểm soát cả Hạ viện và Thượng viện, nhưng chỉ với đa số hết sức mong manh. Chỉ cần hai hoặc ba dân biểu thuộc phe này trong lưỡng viện lập pháp không đồng tình thì phe đảng Cộng hòa không thể thông qua các đạo luật như mong muốn.
Nhìn vào kết quả cụ thể thì việc bầu lại được ông Johnson ở ngay vòng bầu đầu tiên có thể được coi là một thành quả tích cực của phe này và của Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump. Trước cuộc bầu, ông Trump bất ngờ chuyển từ giữ thái độ im lặng sang công khai ủng hộ ông Johnson với hàm ý gò ép các dân biểu thuộc đảng Cộng hòa trong hạ viện đồng tình bầu lại ông Johnson làm Chủ tịch Hạ viện.
Sau khi có ba vị trong diện này không sẵn sàng bỏ phiếu thuận cho ông Johnson, ông Trump đã đích thân trực tiếp vận động được hai người trong số ấy xoay cờ, giúp ông Johnson có được 218 phiếu bầu cần thiết và thoát hiểm vào phút cuối.
Bất đồng quan điểm giữa những vị dân biểu trên và ông Johnson liên quan đến thâm hụt ngân sách nhà nước. Dân biểu yêu cầu ông Johnson phải cam kết thực thi cắt giảm thâm hụt ngân sách nhà nước trong khi ông Johnson vừa không chịu nhượng bộ, vừa không thể nhượng bộ bởi ông Trump chủ trương cầm quyền với dự định giảm thuế và tăng mức nợ công, tức là làm cho thâm hụt ngân sách nhà nước gia tăng chứ không phải ngược lại.
Đảng Cộng hòa và cá nhân ông Trump hài lòng về kết quả bầu Chủ tịch Hạ viện như trên. Phe đảng Cộng hòa có bằng chứng thể hiện sự đoàn kết thống nhất trong nội bộ chứ không "phân đàn xẻ nghé" như hồi cách đây 2 năm. Phải đoàn kết thống nhất nội bộ trong lưỡng viện lập pháp thì đảng Cộng hòa mới có thể phục vụ tốt nhất cho ông Trump trong nhiệm kỳ cầm quyền sắp bắt đầu. Và chỉ khi ông Trump cầm quyền thành công thì mới có thể ngăn cản được phe đảng Dân chủ nhanh chóng phục hồi vị thế, vai trò và tiếp tục thắng trong các cuộc bầu cử quốc hội và tổng thống ở nước Mỹ trong tương lai, trước mắt là bảo vệ được đa số hiện có trong lưỡng viện lập pháp.
Ông Trump có thể hài lòng khi thấy mong muốn của mình được phe đảng Cộng hòa ủng hộ, tức là có được uy quyền gần như tuyệt đối trong đảng Cộng hòa và kiểm soát, chi phối gần như hoàn toàn các vị dân biểu thuộc phe đảng này trong lưỡng viện lập pháp. Chỉ khi được như vậy, ông Trump mới có thể thực hiện thành công chương trình cầm quyền đã được dự định và cam kết trước cử tri Mỹ.
Nhưng trong sự hài lòng đó lại ẩn chứa lo ngại đối với ông Trump và đảng Cộng hòa khi có dân biểu chịu lụy ông Trump nhưng bất hòa với không ít nhân sự được người này bố trí vào các cương vị quyền lực trong chính quyền và quốc hội, đặc biệt là với ông Johnson. Thực tế, việc duy trì được đa số cần thiết trong quốc hội sẽ rất khó khăn. Từ bất đồng với ông Johnson rồi sẽ chuyển thành bất bình với ông Trump. Đoàn kết nhất trí để giành quyền sẽ chuyển thành tranh giành quyền lực trong nội bộ khi cầm quyền. Như vậy, tình trạng trên dưới xung khắc rồi sẽ dần bộc lộ và phát tác. Cho nên không lo xa sao được?