Liệu THAAD của Mỹ có thể đấu với tên lửa Oreshnik của Nga?

Hệ thống Phòng thủ Tên lửa Tầm cao Giai đoạn Cuối (THAAD) của Mỹ là một trong những công nghệ phòng thủ tên lửa tiên tiến nhất hiện nay, được thiết kế để đánh chặn tên lửa đạn đạo trong giai đoạn cuối của hành trình, khi các tên lửa này đã đạt đến độ cao lớn hơn nhiều so với bầu khí quyển.

THAAD, do tập đoàn Lockheed Martin phát triển, là hệ thống phòng thủ tên lửa đạn đạo tiên tiến, được thiết kế để đánh chặn và tiêu diệt tên lửa đạn đạo tầm ngắn và tầm trung trong giai đoạn cuối. THAAD đóng vai trò quan trọng trong chiến lược phòng thủ tên lửa đa tầng của Mỹ và các đồng minh, theo trang bulgarianmilitary.com.

Mặc dù THAAD đã chứng minh được hiệu quả trong việc phòng thủ chống lại các tên lửa đạn đạo thông thường, nhưng mối đe dọa từ các tên lửa siêu thanh, đặc biệt là tên lửa Oreshnik của Nga, đã đặt ra một thách thức lớn cho hệ thống này.

Hệ thống Phòng thủ Tên lửa Tầm cao Giai đoạn Cuối (THAAD) của Mỹ. Ảnh: THE UKRAINIAN REVIEW

THAAD gặp khó khi đánh chặn Oreshnik

Tên lửa Oreshnik không giống như các tên lửa đạn đạo truyền thống mà THAAD được thiết kế để đối phó. THAAD chủ yếu được phát triển để đánh chặn tên lửa đạn đạo có quỹ đạo có thể dự đoán và được tối ưu hóa cho các tên lửa này. Tuy nhiên, với đặc điểm siêu thanh và tốc độ lên tới Mach 10 (khoảng 12.200 km/giờ) của Oreshnik, THAAD phải đối mặt với những thách thức vô cùng khó khăn trong việc phát hiện, theo dõi và đánh chặn mục tiêu.

Tên lửa siêu thanh như Oreshnik không chỉ có tốc độ cực kỳ nhanh mà còn có thể thực hiện các động tác cơ động trong suốt hành trình của mình, từ đó làm khó hệ thống phòng thủ trong việc xác định chính xác mục tiêu. Đặc biệt, tên lửa Oreshnik mang theo nhiều đầu đạn con, mỗi đầu đạn có thể cơ động độc lập và lao về phía các mục tiêu khác nhau.

Khi tên lửa Oreshnik bước vào giai đoạn giữa của quỹ đạo, các đầu đạn này sẽ tách ra và tạo ra một mối đe dọa đa mục tiêu. Điều này khiến cho hệ thống phòng thủ phải đối mặt với việc đánh chặn nhiều mục tiêu đồng thời, điều mà THAAD không được tối ưu hóa để xử lý.

Mặc dù radar AN/TPY-2 của THAAD có khả năng phát hiện và phân biệt các mục tiêu từ xa, và hệ thống có thể theo dõi một số mục tiêu cùng lúc, nhưng sự phức tạp của tình huống với một lượng lớn các mục tiêu di chuyển nhanh và cơ động là một thách thức lớn. Các tên lửa Oreshnik có thể tạo ra những động tác khó lường, và tốc độ siêu thanh của các đầu đạn con sẽ làm gián đoạn các thuật toán của hệ thống THAAD, làm giảm độ chính xác trong việc chọn lọc và đánh chặn mục tiêu.

Ngoài ra, THAAD còn phải đối mặt với việc phân tán các đầu đạn con của Oreshnik, làm tăng nguy cơ một số đầu đạn sẽ hoàn toàn tránh được hoạt động đánh chặn. Mặc dù hệ thống này có thể vô hiệu hóa một vài mục tiêu, nhưng các đầu đạn còn lại có thể tiếp cận mục tiêu và gây ra thiệt hại lớn. Điều này làm lộ ra một lỗ hổng quan trọng trong khả năng phòng thủ của THAAD trước các tên lửa siêu thanh.

Ukraine trưng bày những bộ phận được cho là thuộc về quả tên lửa Oreshnik đã tấn công nhà máy quốc phòng tại TP Dnipro hôm 19-11. Ảnh: AFP

Có cách nào cải thiện hiệu quả của THAAD không?

Để đối phó hiệu quả với tên lửa siêu thanh như Oreshnik, một hệ thống phòng thủ nhiều lớp là cần thiết. Việc sử dụng một hệ thống phòng thủ đơn lẻ như THAAD sẽ không đủ để chống lại các mối đe dọa phức tạp và đa dạng từ tên lửa siêu thanh. Do đó, cần phải kết hợp THAAD với các hệ thống phòng thủ khác như Aegis BMD, Patriot PAC-3, và các loại vũ khí năng lượng định hướng (Directed Energy Weapon-DEW) khác trong tương lai.

Giải pháp phòng thủ nhiều lớp này cung cấp một lớp bảo vệ bổ sung và giúp tăng cơ hội đánh chặn thành công trong các giai đoạn khác nhau của quỹ đạo tên lửa.

Hệ thống Aegis BMD, với khả năng phát hiện và theo dõi các mục tiêu trên không, sẽ giúp bổ sung khả năng của THAAD trong việc phát hiện và tiêu diệt các tên lửa siêu thanh. Hệ thống Patriot PAC-3 có thể cung cấp sự bảo vệ ở giai đoạn thấp hơn, giúp giảm thiểu mối đe dọa từ các tên lửa siêu thanh trong khi THAAD và Aegis BMD xử lý các mối đe dọa ở giai đoạn cao hơn.

Mặc dù những hệ thống này có thể phối hợp để tạo ra một lớp phòng thủ nhiều lớp mạnh mẽ, nhưng tên lửa siêu thanh vẫn tiếp tục là một thách thức khó khăn do tốc độ và khả năng cơ động của chúng.

Tuy THAAD vẫn là một trong những hệ thống phòng thủ tiên tiến nhất hiện nay, nhưng nó không đủ để đối phó với tất cả các mối đe dọa siêu thanh trong kỷ nguyên vũ khí mới. Để duy trì khả năng phòng thủ hiệu quả, Lầu Năm Góc cần khẩn trương đầu tư vào các hệ thống phòng thủ tên lửa thế hệ tiếp theo. Các công nghệ như hệ thống phòng thủ năng lượng định hướng, khả năng phòng thủ không gian và cảm biến phát hiện sớm sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc đối phó với các tên lửa siêu thanh như Oreshnik.

Một trong những hướng đi quan trọng là phát triển các hệ thống phòng thủ có thể phát hiện và đánh chặn các tên lửa siêu thanh ngay từ giai đoạn đầu của quỹ đạo, trước khi chúng có thể đạt đến tốc độ siêu thanh. Đồng thời, cần tăng cường các khả năng phối hợp giữa các hệ thống phòng thủ nhiều lớp để đối phó với các mối đe dọa đa mục tiêu. Các hệ thống này sẽ giúp duy trì khả năng răn đe và bảo vệ các lợi ích chiến lược của Mỹ và các đồng minh trong bối cảnh mối đe dọa tên lửa siêu thanh đang ngày càng gia tăng.

DƯƠNG KHANG