Liệu AI có thể được kiểm soát trong thời đại Trump 2.0

Ảnh minh họa. Nguồn: GZERO.

Việc cựu Tổng thống Donald Trump đắc cử có thể mở ra một kỷ nguyên bất ổn đối với sự phát triển của trí tuệ nhân tạo tại Mỹ. Theo chuyên gia AI Gary Marcus, tác giả cuốn Taming Silicon Valley, triển vọng về một khuôn khổ pháp lý hiệu quả để kiểm soát AI tạo sinh dưới chính quyền Trump là điều khó xảy ra.

“EU đã có Đạo luật AI, nhưng Mỹ gần như không có luật cụ thể nào để bảo vệ công dân khỏi rủi ro AI. Tôi không thấy điều này sẽ thay đổi trong vài năm tới”, ông Marcus nhận định.

Viễn cảnh đen tối của AI tại Mỹ

Bên cạnh điểm nghẽn về hành lang pháp lý, chuyên gia AI nhận định các cơ sở hạ tầng cũng tạo ra nhiều thách thức với sự phát triển của trí tuệ nhân tạo.

Dưới thời chính quyền ông Biden, công ty Microsoft, Amazon, Google, Meta đã nỗ lực tiếp cận năng lượng hạt nhân để vận hành trung tâm dữ liệu khổng lồ. Dù vậy, kế hoạch này chưa được thông qua. Năng lượng hạt nhân được coi giải pháp hợp lý về mặt kỹ thuật nhưng đổ dồn nguồn lực này cho một nhóm nhỏ có thể ảnh hưởng đến các ngành khác.

“Dưới chính quyền Trump, kế hoạch này nhiều khả năng sẽ được thúc đẩy mạnh mẽ, bất chấp những xung đột lợi ích tiềm tàng. Tôi không nghĩ Trump có khái niệm về ‘xung đột lợi ích’. Ông ấy thường bỏ qua các chuẩn mực trước đây. Ai sẽ ngăn ông ấy?”, tác giả cuốn Taming Silicon Valley nhận định.

Chuyên gia AI Gary Marcus. Ảnh: Wired.

Cũng theo vị chuyên gia này, mối nguy lớn hơn nằm ở sự gia tăng quyền lực của các tập đoàn công nghệ lớn trong xã hội Mỹ. Ông nhấn mạnh chính quyền Tổng thống Trump được cho là thân thiện với Big Tech nên khó có thể thực thi các biện pháp kiểm soát cần thiết. Trong khi các công ty Big Tech sẽ không tự điều chỉnh hay ban hành ra một bộ quy tắc chung nào về đạo đức AI, chính phủ Mỹ lại quá lệ thuộc vào họ để đạt được lợi ích cuối cùng.

Ông Marcus cũng chỉ ra nếu không có sự phản kháng quyết liệt từ công chúng, những tác động tiêu cực của AI sẽ trở nên trầm trọng hơn. Chuyên gia AI khuyến nghị người dân cần lên tiếng mạnh mẽ để buộc các tập đoàn công nghệ phải chịu trách nhiệm. AI tạo sinh không chỉ gây tổn hại cho môi trường mà còn làm xói mòn văn hóa sáng tạo, xuyên tạc thông tin.

Với một tương lai mà các tiêu chuẩn pháp lý có thể bị xóa nhòa dưới ảnh hưởng của chính trị và lợi ích kinh tế, Mỹ có nguy cơ trở thành nơi thử nghiệm không kiểm soát cho những công nghệ mạnh mẽ và nguy hiểm nhất. Chỉ có sự đoàn kết và quyết tâm của cộng đồng quốc tế mới có thể “thuần hóa” Silicon Valley, ngăn AI gây ra những hậu quả khôn lường cho xã hội.

Niềm hy vọng đặt ở tân lãnh đạo Bộ Hiệu quả

Trong bối cảnh AI đang đặt ra những thách thức nghiêm trọng về mặt pháp lý, môi trường và xã hội, Elon Musk, người từng cảnh báo về rủi ro của công nghệ này, được kỳ vọng sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc định hình chính sách AI tại Mỹ. Thế nhưng, ông Gary Marcus cho rằng đây là canh bạc may rủi.

“Elon là một trong những người đầu tiên cảnh báo về rủi ro của AI, nhưng giờ đây ông đã đầu tư rất nhiều vào công nghệ này. Khó để trông chờ Musk đưa ra những khuyến nghị trung lập cho chính quyền Trump khi bản thân ông ấy có nhiều lợi ích tài chính liên quan”, tác giả Gary Marcus nhận xét.

Cuốn sách Taming Silicon Valley được xuất bản bởi Nhà xuất bản Viện Công nghệ Massachusetts. Ảnh: Amazon.

Điều trớ trêu hơn nằm ở sự xung đột giữa hình ảnh của ông Musk với thực tế. Tesla, công ty mang lại phần lớn tài sản và tầm ảnh hưởng cho Musk, được xem là thân thiện với môi trường. Trong khi đó, các mô hình AI mà Musk theo đuổi lại tiêu thụ khối lượng lớn năng lượng và nước, gây ra tác động không nhỏ đến môi trường. Với dự đoán chính quyền Tổng thống Donald Trump sẽ nới lỏng các quy định môi trường, Marcus cho rằng những mâu thuẫn lợi ích này sẽ trở thành vấn đề đáng lo ngại.

Trước đó, dù ký tên vào bức thư kêu gọi tạm dừng phát triển AI trong sáu tháng, nhà sáng lập SpaceX lại ngầm xây dựng một cụm GPU khổng lồ cho các dự án AI riêng.

Ngoài ra, ông Marcus nhận thấy sự tập trung quá mức vào trí tuệ nhân tạo sẽ dẫn đến nhiều hệ lụy hơn là lợi ích. Nếu AI tạo sinh không sớm mang lại lợi nhuận, bong bóng sẽ vỡ, tức nền kinh tế Mỹ phải chịu một khoản nợ khổng lồ.

Trong bức tranh tối tăm của AI tại Mỹ, quyết định của tân lãnh đạo Bộ Hiệu quả là một biến số khó lường. Vì vậy, mỗi cá nhân phải tự hình thành ý thức khi sử dụng AI tạo sinh. Đây cũng là thông điệp chính trong cuốn sách Taming Silicon Valley của chuyên gia Gary Marcus.

Đức Huy