Liên tục giảm tốc kinh tế, Đức 'chao đảo' trước cuộc bầu cử lớn

Tình trạng này diễn ra trong bối cảnh cử tri Đức chuẩn bị tham gia bầu cử vào tháng tới để chọn ra chính phủ mới.

Tình hình kinh tế và các ngành công nghiệp chủ chốt

Năm 2024, sản lượng trong các ngành công nghiệp hàng đầu của Đức như ô tô và máy móc đã giảm đáng kể. Nguyên nhân được cho là đến từ sự cạnh tranh ngày càng gay gắt từ Trung Quốc cùng với nhu cầu tiêu dùng suy yếu tại thị trường châu Âu, dẫn đến mức giảm 3% so với năm 2023. Đặc biệt, ngành xây dựng chịu ảnh hưởng nặng nề từ lãi suất cao và chi phí nguyên vật liệu leo thang, khiến sản lượng giảm 3,8%.

Nền kinh tế lớn nhất châu Âu tiếp tục giảm tốc vào năm 2024. Ảnh: DW

Bên cạnh đó, Đức phải đối mặt với gánh nặng từ chi phí năng lượng cao, tình trạng lãi suất tăng và những bất ổn chính trị. Sự sụp đổ của chính phủ Thủ tướng Olaf Scholz vào tháng 11 đã để lại khoảng trống trong hệ thống chính trị và gây ra những bất đồng nội bộ nghiêm trọng. Một cuộc thăm dò mới đây cho thấy, hơn một phần ba cử tri hiện xem kinh tế là vấn đề quan trọng nhất, trong bối cảnh dự báo tăng trưởng của Đức sẽ tiếp tục chậm lại vào năm 2025.

Nhà kinh tế Carsten Brzeski của Ngân hàng ING nhận định: “Khi nền kinh tế đang phải đối mặt với vô vàn thách thức, chúng tôi hy vọng chính phủ mới sẽ đưa ra kế hoạch cải cách kinh tế dài hạn.”

Những thách thức đang chờ đợi

Trong nhiều thập kỷ, Đức là quốc gia dẫn đầu châu Âu về sản xuất công nghiệp, nổi tiếng với các lĩnh vực như ô tô, hóa chất và máy móc. Tuy nhiên, cạnh tranh ngày càng gia tăng, đặc biệt từ Trung Quốc, đã gây áp lực đáng kể lên các ngành này. Nhiều chuyên gia cảnh báo nguy cơ phi công nghiệp hóa có thể trở thành hiện thực.

Alexander Krüger, nhà kinh tế trưởng tại Hauck Aufhäuser Lampe, dự báo tăng trưởng chỉ đạt dưới 1% trong năm tới. Ông lo lắng nếu không có những thay đổi đáng kể từ chính phủ mới, các công ty lớn có thể sẽ tiếp tục rời đi.

Friedrich Merz, ứng cử viên thủ tướng từ Liên minh Dân chủ Thiên chúa giáo, cam kết đưa tăng trưởng kinh tế của Đức lên mức 2% trong vòng 5 năm tới thông qua việc cải tổ hệ thống phúc lợi và thuế.

Cơ sở hạ tầng công cộng của Đức không được đầu tư đúng mực trong thời gian dài, dẫn đến tình trạng cầu đường xuống cấp nghiêm trọng, lưới điện lỗi thời và sự chậm trễ trong hệ thống giao thông. Các chuyên gia nhận định nếu không có những cải thiện đáng kể, nền kinh tế sẽ gặp khó khăn lớn trong việc duy trì sức cạnh tranh.

Các đảng trung tả như Đảng Dân chủ Xã hội và Đảng Xanh đề xuất nới lỏng luật giới hạn vay nợ nhằm thu hút đầu tư vào cơ sở hạ tầng và giáo dục. Đảng Xanh đã đưa ra đề xuất thành lập một quỹ riêng nhằm nâng cấp hệ thống giao thông, cải thiện các trường học, và hiện đại hóa các cơ sở công cộng trên cả nước.

Với giá điện thuộc hàng cao nhất châu Âu, các ngành công nghiệp tiêu thụ nhiều năng lượng như ô tô, hóa chất và sản xuất thép đang phải đối mặt với áp lực lớn, buộc nhiều công ty phải tìm đến những thị trường rẻ hơn. Đảng Xanh kêu gọi tăng cường đầu tư vào năng lượng tái tạo để giảm chi phí năng lượng, trong khi các đảng bảo thủ ủng hộ giảm phí lưới điện và thậm chí xem xét lại việc đóng cửa các nhà máy điện hạt nhân.

Trong khi đó, Đảng AfD (Cực hữu) đề nghị quay lại mua khí đốt từ Nga và ngừng tài trợ cho năng lượng tái tạo. Ứng cử viên Alice Weidel tuyên bố sẽ loại bỏ các tua-bin gió và tăng phụ thuộc vào các nguồn năng lượng truyền thống.

Đức hiện là một trong những quốc gia có mức thuế cao nhất thế giới, với gần 48% thu nhập của người lao động bị khấu trừ. Đây là một trong những nguyên nhân chính khiến cử tri bất mãn và là trọng tâm trong các chiến dịch tranh cử.

Phe bảo thủ đề xuất giảm gánh nặng thuế cho doanh nghiệp và người lao động có thu nhập thấp, nhưng điều này sẽ rất khó thực hiện khi Đức phải đối mặt với thâm hụt ngân sách dự kiến khoảng 15 tỷ euro vào năm tới.

Thủ tướng Olaf Scholz, người hiện vẫn giữ vai trò lãnh đạo lâm thời, đề xuất tăng thuế đối với người giàu và giảm thuế cho các doanh nghiệp có kế hoạch đầu tư. Ông cho rằng, chiến lược này sẽ vừa thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, vừa giữ được sự cân bằng tài chính.

Nền kinh tế Đức đang đối mặt với hàng loạt thách thức lớn: từ chi phí năng lượng cao, nguy cơ phi công nghiệp hóa, cơ sở hạ tầng xuống cấp, cho đến thuế suất cao. Trong bối cảnh này, cuộc bầu cử sắp tới sẽ quyết định con đường tương lai của nền kinh tế lớn nhất châu Âu. Một chính phủ mới sẽ cần phải có các cải cách mạnh mẽ và quyết đoán để đưa đất nước thoát khỏi giai đoạn trì trệ và giữ vững vị trí hàng đầu trong nền kinh tế toàn cầu.

Tùng Lâm