Liên hoan phim Cannes 2025: 'Làn gió mới' đặc biệt

Diễn ra từ ngày 13 đến 24/5, LHP Cannes lần thứ 78 tuy vậy không chỉ thu hút bởi tính “tiên đoán” đặc biệt mà còn nằm ở một loạt đổi mới bất ngờ. Trước nhất, năm nay là lần đầu tiên LHP này không chỉ có 1 mà là đến 2 poster chính thức.

Theo đó nhằm tri ân bộ phim “A Man and a Woman” ra mắt vào năm 1966 đã chiến thắng Cành cọ vàng lần thứ 19, Ban tổ chức quyết định phát hành tấm áp phích đôi ghi lại cảnh ôm nhau của cặp nhân vật chính: một trình hiện dung nhan nữ diễn viên Pháp Anouk Aimeé, trong khi cái còn lại cho thấy rõ hơn chân dung tài tử Jean-Louis Trintignant. Đây là truyền thống của Cannes trong nhiều năm qua, mang tính tôn vinh và gợi nhớ đến những tác phẩm vàng son một thời.

Ban giám khảo hạng mục tranh giải chính của Liên hoan phim Cannes năm nay.

Cũng nhằm mục đích tri ân, năm nay giải Cành cọ vàng danh dự (Honorary Palme d'Or) được trao cho nam diễn viên huyền thoại Robert De Niro. Ở tuổi bát thập, ông đã có hơn nửa thế kỷ cống hiến, trong đó những tác phẩm đáng chú ý nhất là hợp tác cùng đạo diễn vang danh Martin Scorsese. Cả hai vừa tái hợp trong năm 2023 với bộ phim “Vầng trăng máu” gây chú ý đặc biệt, có sự góp mặt của dàn sao gồm Leonardo DiCaprio, Brendan Fraser, Lily Gladstone…

Trong làng điện ảnh thế giới, De Niro có thể được ví như “bố già” của giới diễn xuất không chỉ bởi tính cách của các nhân vật ông thường hóa thân, mà còn nằm ở diễn xuất bậc thầy, góp phần thay đổi và định hình nền điện ảnh hiện đại.

Một tên tuổi kỳ cựu khác cũng có màn tái xuất năm nay là “mỹ nhân” màn ảnh Pháp Juliette Binoche - người vừa đóng chính trong phim “Muôn vị nhân gian” của Trần Anh Hùng - ở vị trí Chủ tịch Ban giám khảo hạng mục chính. Bà từng giành giải Oscar cho Nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất với màn thể hiện trong phim “Bệnh nhân người Anh” và đã có 4 thập kỷ sải bước trên thảm đỏ Cannes kể từ bộ phim “Rendez-vous”của đạo diễn André Téchiné. Sự góp mặt của bà gây được sự chú ý lớn, khi đây là lần đầu tiên mà 2 năm liên tiếp nữ giới giữ vị trí quan trọng. Binoche cũng thuộc số ít những gương mặt nữ từng cầm trịch vị trí danh giá này, sau Greta Gerwig - đạo diễn “Barbie”, “Những người phụ nữ bé nhỏ” - năm ngoái, đạo diễn Jane Campion của “The Piano” và các minh tinh Cate Blanchett, Olivia de Havilland, Sophia Loren....

Góp mặt trong dàn giám khảo của Binoche cũng là những tên tuổi nổi tiếng khác. Có thể kể đến “miêu nữ” Halle Berry - minh tinh da màu đầu tiên và duy nhất (tính cho đến nay) giành giải Oscar ở hạng mục Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất. Một phụ nữ khác cũng rất nổi tiếng là Leila Slimani - nhà văn người Pháp gốc Morocco đã giành giải thưởng văn chương Goncourt danh giá với cuốn “Người lạ trong nhà”. Đại diện đến từ châu Á vang danh với nhãn quan nghệ thuật đặc biệt là đạo diễn Hong Sang-soo của Hàn Quốc cũng xuất hiện. Những cái tên khác gồm nhà làm phim Dieudo Hamadi (Congo), Payal Kapadia (Ấn Độ), Carlos Reygadas (Mexico) và 2 diễn viên Alba Rohrwacher (Ý), Jeremy Strong (Mỹ).

Nhìn vào danh sách có thể thấy có đến 2/3 giám khảo là nữ, qua đó cho thấy tiếng nói bình đẳng giới đặc biệt của mùa LHP năm nay. Điều đó còn chưa kể đến các thông tin bên lề, khi Thierry Frémaux - giám đốc nghệ thuật của Cannes - đã cấm diễn viên Théo Navarro-Mussy xuất hiện tại sự kiện vì các cáo buộc tấn công tình dục, dù anh có góp mặt trong bộ phim “Case 137” tranh giải Cành cọ vàng. Hành động này được coi là bước tiến lớn, khi trước đó đạo diễn thuộc hàng huyền thoại Roman Polanski không bị loại trừ, gây nhiều bức xúc.

Bên cạnh những bước tiến được ghi nhận và đánh giá cao, danh sách phim tranh giải chính cũng hứa hẹn cuộc cạnh tranh khốc liệt. Từng thắng Cành cọ vàng 2021 cho bộ phim “Titane” kỳ dị, kể về một cô gái có tình cảm đặc biệt với xe hơi sau một tai nạn nghiêm trọng, năm nay đạo diễn người Pháp Julia Ducournau tái xuất với “Alpha”.

Tác phẩm lấy bối cảnh thập niên 1980 khi nạn AIDS hoành hành, được giới thiệu là kể về một cô bé 13 tuổi gặp rắc rối với người mẹ đơn thân và mọi thứ nhanh chóng thay đổi khi cô trở về từ trường với một hình xăm trên cánh tay. So với “Titane” hay “Raw” là những bộ phim body horror (khơi lên nỗi sợ từ các biến dạng cơ thể người) có phần đen tối, “Alpha” thoạt nghe tương đối “đơn giản”, nhưng với nhãn quan của Ducournau, đây hứa hẹn là tác phẩm có nhiều bất ngờ. Cũng từng chiến thắng giải thưởng lớn nhất là bộ đôi nhà làm phim người Bỉ Jean-Pierre và Luc Dardenne. Lần này họ quay trở lại với “The Young Mother's Home” xoay quanh 5 người mẹ và những đứa con thơ bé.

Cạnh tranh với tác phẩm này là 2 tên tuổi được khán giả lẫn giới chuyên môn phương Tây đánh giá cao, nhưng tiếc thay các tác phẩm gần nhất của họ lại không thành công như mong đợi. Đó là Wes Anderson với “The Phoenician Scheme” và Ari Aster với “Eddington”.

Nổi lên với màu phim độc đáo, các khung hình đối xứng ấn tượng và dàn cast luôn gồm những cái tên danh tiếng, lần trở lại này của Anderson cũng không ngoại lệ với những tên tuổi như Tom Hanks, Scarlett Johansson, Benedict Cumberbatch... từng tham gia “Asteroid City” và “The Wonderful Story of Henry Sugar and Three More” trước đó.

Theo nhiều nguồn tin, tác phẩm kể về một doanh nhân để lại gia sản cho cô con gái là một nữ tu, từ đó cô phải đụng độ với một băng đảng nguy hiểm. Trong khi đó Aster cũng có dàn sao không thể “chất” hơn, gồm Joaquin Phoenix, Pedro Pascal, Austin Butler và Emma Stone, lấy bối cảnh một thành phố trong tương lai gần, có màu sắc phản địa đàng.

Poster của Cannes và 8 bộ phim nổi bật cạnh tranh năm nay.

Cũng lấy bối cảnh dystopia là “Resurrection” của nhà làm phim Trung Quốc Bi Gan có Thư Kỳ đóng chính, kể về một người phụ nữ đang phẫu thuật não thì thấy mình bước vào thế giới nơi toàn thể nhân loại đã mất đi khả năng nằm mộng. Đây là tác phẩm đặc biệt nhất khi liên tục “thoắt ẩn thoắt hiện” trong danh sách tham gia chính thức, khi chỉ được xác nhận vào đúng ngày công bố lịch chiếu phim điều chưa từng có tiền lệ.

Theo nhiều nguồn tin, bởi quá trình cấp phép phức tạp mà tác phẩm đã có lúc bị loại khỏi danh sách, nhưng những giám tuyển đã rất tâm huyết với tác phẩm này, và “chừa” sẵn một chỗ cho Thư Kỳ lẫn Bi Gan - 2 gương mặt không quá xa lạ với Cannes. Một đại diện châu Á khác cũng góp mặt trong năm nay là “Renoir” của nhà làm phim Nhật Bản Chie Hayakawa kể về hành trình trưởng thành của một cô gái lớn lên trong thập niên 1980 ở Tokyo.

Năm nay cũng là lần đầu tiên điện ảnh Hàn Quốc không có tác phẩm dự thi hạng mục chính sau gần một thập kỷ liên tục góp mặt và có hiện tượng “Ký sinh trùng” gây được chú ý. Thay vào đó, “đế chế art-house của phương Đông” là Iran lại xuất hiện với 2 tác phẩm, lần lượt là “Woman and Child” của Saeed Roustayi kể về một nữ y tá góa phải vật lộn với cậu con trai nổi loạn trước khi một tai nạn làm xáo trộn mọi thứ, và “It Was Just an Accident” của Jafar Panahi - tên tuổi nổi bật thuộc trào lưu Làn sóng mới của điện ảnh Iran - hiện đang bị cấm hành nghề sau nhiều biến động ở đất nước mình. Bộ phim được Ban tổ chức Cannes giữ kín nội dung, hứa hẹn sẽ là tác phẩm gây bất ngờ lớn cho khán giả.

14 bộ phim còn lại cũng là những cái tên hứa hẹn. Tính cho đến nay, bộ phim “Sentimental Value” của đạo diễn người Na Uy Joachim Trier có sự góp mặt của Elle Fanning được nhiều người kỳ vọng sẽ giành chiến thắng năm nay. Đây là tác phẩm được phân loại hài kịch, xoay quanh tình cảm gia đình và các mối quan hệ mẹ con.

Sở dĩ xuất hiện dự đoán này vì tác phẩm đã rất nhanh chóng được NEON - hãng phim trong những năm qua đã cạnh tranh khốc liệt với A24 để trở thành “bá chủ” của Oscar và các LHP quốc tế danh tiếng khác, mua quyền phát hành chỉ trong một thời gian ngắn. Ngoài tác phẩm trên, NEON chỉ mới “nhúng tay” vào “Alpha” của Julia Ducournau, tuy vậy chiến thắng liên tục chỉ trong một thời gian ngắn là chưa có tiền lệ, nên Ducournau sẽ rất khó thêm một lần nữa được gọi tên.

Có thể thấy với những cải cách quan trọng và dàn tác phẩm cạnh tranh gay cấn, LHP Cannes lần thứ 78 hứa hẹn là bữa tiệc điện ảnh phong phú và đầy hấp dẫn, nơi chất lượng tác phẩm được đặt lên hàng đầu và các vấn đề tiêu cực đã được tháo gỡ. Điều này phần nào giúp lấy lại danh tiếng cho “thương hiệu” này khi trong những năm qua, LHP Venice liên tục “đe dọa địa vị”, và càng được bảo chứng chất lượng hơn bao giờ hết khi nhiều kỳ vọng một “kịch bản” tương tự “Anora” sẽ được lặp lại.

Đoàn Tuấn Anh