Lịch sử Euro, con số và sự kiện: Những năm 2000 và quyền lực đội mạnh

Bước sang thiên niên kỷ, bóng đá nặng tính thương mại, yếu tố giải trí được đề cao để thu hút khán giả và tính năng ghi bàn thắng được bật lên. 3 kỳ giải Euro trong thập niên 2000 đều nằm trong top 4 của lịch sử về số bàn thắng mỗi trận.

Euro 2000 (trung bình 2,74 bàn/trận) không chỉ chứng kiến số bàn thắng mỗi trận cao nhất kể từ năm 1976 (4,75 bàn/trận) mà cả trận bán kết và trận chung kết đều phải bước vào hiệp phụ. Mức độ kịch tính kiểu này chỉ xảy ra ở giải đấu năm 2020 mà thôi. Sự phấn khích cũng lan sang cả các trọng tài, những người đã đưa ra số lượng tình huống phạt đền và thẻ phạt cao kỷ lục trong suốt thập kỷ.

Euro này chứng kiến nhiều quả phạt đền nhất trong lịch sử (13) cho đến khi bị vượt qua vào năm 2020 (17), nhưng đây vẫn là giải đấu có số lượng thẻ đỏ bị phạt cao nhất (10) khi các cơ quan quản lý bóng đá bắt đầu mạnh tay với các hành vi chơi nguy hiểm.

Thường được coi là giải Euro thú vị nhất mọi thời đại, và đội bóng đem đến sự sôi động của Euro 2000, đó là Nam Tư (nay đại diện là Serbia & Montenegro). Kể từ khi Euro bắt đầu, 4 trong số 5 trận đấu có số bàn thắng cao nhất trong lịch sử đều có sự tham gia của Nam Tư, và 13 bàn thua mà họ để thủng lưới tại Euro 2000 là số bàn thua nhiều nhất mà bất kỳ đội nào cũng phải nhận trong một giải đấu. Chưa kể, họ còn phải nhận 3 thẻ đỏ trong Euro 2000, nhiều nhất đối với bất kỳ đội nào ở một Euro.

Chiến dịch “ấn tượng” ấy của đại diện một phần bóng đá Nam Tư oai hùng trước đây đã dừng lại ở vòng tứ kết, nơi họ bị Hà Lan đánh bại 6-1 trong trận đấu mà Hà Lan trở thành đội đầu tiên và duy nhất ghi được sáu bàn thắng trong một trận đấu tại Euro.

Trong khi đó, mặc dù có bàn dẫn trước ở cả 3 trận đấu ở vòng bảng, nhưng bằng một cách nào đó, tuyển Anh vẫn bị loại. Quả phạt đền ở phút 89 của Rumani đã đưa họ về nhà. Ở bán kết, Italy đã thể hiện một trong những màn đào thoát vĩ đại nhất giải đấu, đánh bại Hà Lan trên chấm phạt đền sau khi chỉ thực hiện hai cú sút trúng đích trong 120 phút và ghi nhận số đường chuyền có độ chính xác tệ nhất trong bất kỳ trận đấu Euro nào (54%) .

Điều thú vị là Italy chỉ còn 10 người ở phút 34 và có 2 lần bị thổi phạt đền nhưng người Hà Lan đã bỏ lỡ cả 2. Đó là lần duy nhất có một đội bỏ lỡ hai quả đá phạt đền trong một trận đấu, tính cả lịch sử Euro và World Cup. Tổng cộng có đến 31 cú sút được Hà Lan tung ra nhưng không thể ghi bàn. Bước vào loạt luân lưu, thủ thành Toldo của Italy đã cản phá được 2 quả phạt đền để đưa đội nhà vào chung kết gặp Pháp. Tổng cộng tại giải này, Toldo đã cản phá được 27 trong số 28 cú sút phải đối mặt.

Tuy nhiên, dù có bàn dẫn trước như Italy vẫn không thể giành chiến thắng. Hai đội hòa 1-1 trong giờ đấu chính thức trước khi David Trezeguet hoàn thành cú lội ngược dòng bằng pha ghi bàn thắng vàng nổi tiếng. Chiến thắng của Pháp tại Euro 2000 chứng kiến họ trở thành đội thứ hai liên tiếp giành được chức vô địch Euro và World Cup sau Tây Đức vào đầu những năm 1970.

Trong khi Euro 2000 nhìn chung diễn ra theo đúng kịch bản, với nhà vô địch thế giới và ứng viên số là Pháp đã giành chiến thắng thì Euro 2004 đã thực sự xé nát kịch bản. Các đối thủ nặng ký của châu Âu là Tây Ban Nha, Đức và Italy bị loại ở vòng bảng trong khi đương kim vô địch Pháp bị loại ở vòng tứ kết.

Nhưng cú sốc lớn nhất trong số đó là Hy Lạp. Họ vượt qua bảng A trước Tây Ban Nha và Nga, loại Pháp ở tứ kết trước khi đánh bại CH Séc ở bán kết. Trận tái đấu và chiến thắng trước Bồ Đào Nha trong trận chung kết đã khép lại một giải đấu điên rồ dành cho đội bóng vốn chỉ có tỷ lệ cược vô địch là 1 ăn 150. Bồ Đào Nha là đội chủ nhà đầu tiên lọt vào trận chung kết Euro kể từ Pháp năm 1984 và là quốc gia chủ nhà duy nhất để thua trong trận chung kết (nếu không tính Anh của Euro 2020 là nơi đăng cai trận chung kết trong giải đấu liên châu Âu).

Hy Lạp đã lập nhiều kỷ lục trên đường nâng cao cúp vô địch. Họ đã vô địch Euro 2004 khi ghi ít bàn thắng mỗi trận nhất so với bất kỳ nhà vô địch nào trong kỷ nguyên hiện đại (1,17 bàn). Họ cũng vô địch giải đấu với tỷ lệ cầm bóng trung bình là 40% - đó là mức thấp nhất trong lịch sử đối với một nhà vô địch. Tất cả các trận thắng của Hy Lạp ở vòng loại trực tiếp đều diễn ra theo cách giống nhau: chiến thắng 1–0, với bàn thắng là cú đánh đầu từ đường tạt bóng từ cánh phải.

Tổng cộng, 43% số bàn thắng của Hy Lạp đến từ các pha đánh đầu, nhiều nhất so với bất kỳ nhà vô địch Euro nào. Hy Lạp cũng trở thành đội đầu tiên (và cuối cùng) đi tiếp với tình huống “bàn thắng bạc”. Trong trận bán kết với CH Séc, hậu vệ Hy Lạp Traianos Dellas đã ghi bàn ở hai giây cuối cùng của hiệp phụ đầu tiên. Thời điểm đó, cũng gần giống như là bàn thắng vàng. Đây cũng là bàn thắng duy nhất Dellas từng ghi trong sự nghiệp thi đấu quốc tế của mình.

Giải đấu cũng chứng kiến sự xuất hiện của hai tuyển thủ sẽ trở thành siêu sao toàn cầu. Cristiano Ronaldo có trận ra mắt giải đấu cho Bồ Đào Nha khi mới 19 tuổi, ghi bàn khi vào sân thay người ở hiệp hai trong trận mở màn vòng bảng gặp Hy Lạp. Ronaldo kể từ đó đã phá vỡ một loạt kỷ lục tại Euro, bao gồm thi đấu nhiều giải đấu nhất (5 và sắp đến sẽ là 6), ra sân nhiều nhất (25) và ghi nhiều bàn thắng nhất (14), trải đều trên 5 giải đấu (2004, 2008, 2012, 2016 và 2020). Euro 2024 cũng sẽ giúp anh có cơ hội trở thành cầu thủ lớn tuổi nhất ghi bàn trong lịch sử.

Đối với đội tuyển Anh, Euro 2004 đã mang lại cho chàng trai trẻ Wayne Rooney lần đầu tiên. Ở tuổi 18 và 237 ngày, Rooney trở thành cầu thủ ghi bàn trẻ nhất trong lịch sử Euro khi đưa bóng vào lưới Thụy Sĩ. Tuy nhiên, anh giữ kỷ lục đó chỉ trong 4 ngày, cho đến khi Johan Vonlanthen (18 tuổi 141 ngày) của Thụy Sĩ thay thế anh.

Euro 2004 cũng chứng kiến bàn thắng nhanh nhất trong lịch sử Euro khi Kirichenko ghi cho đội tuyển Nga ở giây thứ 65 trong trận đấu vòng bảng với Hy Lạp.

Đến Euro 2008, chúng ta có bàn thắng muộn nhất, đó là bàn gỡ hòa ở phút 122 của Semih Sentruk cho Thổ Nhĩ Kỳ trước Croatia. Bàn thắng của Sentruk chỉ là một ví dụ điển hình về kịch tính muộn màng trong chiến dịch của Thổ Nhĩ Kỳ. Ở vòng bảng, họ có hai màn lội ngược dòng trước: lật ngược thế thua 0-1 trước Thụy Sĩ để giành chiến thắng 2-1, rồi lội ngược dòng từ tỷ số 0-2 trước CH Séc để giành chiến thắng 3-2 với hai bàn ở phút 87 và Phút 89.

Trong trận tứ kết với Croatia, bàn thắng ở phút 119 của Ivan Klasnic dường như đã giúp Croatia có được suất vào bán kết. Nhưng pha ghi bàn muộn của Semih Sentruk đã khiến trận đấu phải chuyển sang loạt luân lưu. Thổ Nhĩ Kỳ đã giành chiến thắng, lọt vào bán kết Euro 2008, đánh dấu chiến dịch thành công nhất của họ cho đến nay ở châu Âu.

Euro 2008 đánh dấu sự khởi đầu thống trị kéo dài 4 năm của Tây Ban Nha. La Roja vẫn là đội duy nhất trong lịch sử liên tiếp giành chức vô địch châu Âu (2008 & 2012) và với World Cup 2010 xen giữa, đó thực sự là thời kỳ hoàng kim đối với thế hệ vàng của Tây Ban Nha. Thật vậy, Tây Ban Nha đã trở thành đội đầu tiên kể từ Đức vào năm 1996 vô địch mà không bị đánh bại.

Người đoạt Chiếc giày vàng tại Euro 2008 là David Villa của Tây Ban Nha. Cú hat-trick vào lưới Nga ở vòng bảng giúp anh trở thành cầu thủ thứ tám và cuối cùng lập hat-trick ở Euro tính đến nay. Phải ngồi ngoài trong trận chung kết với Đức vì chấn thương, Villa nhường chỗ cho Fernando Torres. Và bàn thắng ở phút thứ 33 của Torres đã đem về danh hiệu vô địch cho Tây Ban Nha. Torres là cầu thủ duy nhất ghi bàn trong hai trận chung kết khác nhau (2008 gặp Đức và 2012 gặp Italy).

Cuối cùng, dù đứng đầu bảng với 3 trận toàn thắng, chiến thắng 2-0 của Hà Lan trước Rumani vào ngày 17 -6 -2008 tính đến nay vẫn là chiến thắng cuối cùng của họ cho đến trước Euro 2020. Họ bị Nga loại ở tứ kết Euro 2008, thua cả 3 trận ở Euro 2012 và không giành được suất tham dự Euro 2016.

HỒ VIỆT