'Lì xì online' và ý nghĩa truyền thống

Lì xì đã là phong tục trong ngày Tết với ý nghĩa trao đi lời chúc sức khỏe, sự may mắn.

Lì xì mừng tuổi là một tục lệ không thể thiếu của ngày Tết cổ truyền. Nó bao hàm ý nghĩa chúc sức khỏe, may mắn; người nhận lì xì không chú trọng số tiền bên trong mà đặt nặng vấn đề tinh thần hơn. Thế nhưng, khoảng 8 năm trở lại đây, từ cuộc cách mạng chuyển đổi số đã xuất hiện các ứng dụng lì xì online, chúng ngày càng được nhiều người ưa chuộng, thay cho cách lì xì trực tiếp theo kiểu truyền thống.

Tiện lợi, thú vị...

Không phải tự nhiên mà lì xì online ngày càng được ưa chuộng và được hàng triệu người sử dụng. Phương thức lì xì mới này có nhiều tiện ích mà ai dùng xong cũng phải gật gù ưng ý.

Chị Ngô Mộng Nghi (Khóm 2, Phường 5, TP Cà Mau) chia sẻ: “Với phương thức lì xì truyền thống, mình phải mua bao lì xì, rút tiền, đổi tiền mới… khá mệt, nhất là những ngày cuối năm bận rộn, không có thời gian. Còn với lì xì online, chúng ta chỉ cần ở nhà chọn mẫu lì xì có sẵn trên các App, nhập số tiền muốn lì xì và gửi đi. Nhanh, gọn, đỡ mất công sức. Chưa kể, lì xì online cũng tiện lợi cho những người thân, bạn bè, con cháu ở quá xa về khoảng cách địa lý”.

Điều thú vị khi lì xì online là người gửi được đính kèm thêm những lời chúc mới mẻ, không trùng lặp hay quá phổ biến, "đại trà". Bên cạnh đó, thay vì lì xì tiền mới với nhiều mệnh giá như thông thường, rất nhiều người đã bắt đầu chú ý đến ý nghĩa của các con số theo phong thủy, may mắn để lựa chọn số tiền dành tặng người thân, bạn bè.

Chị Ngô Kim Trang (Khóm 2, Phường 1, TP Cà Mau) cho biết: “Để lì xì bằng tiền mặt theo cách này, rất khó chọn những con số ý nghĩa. Tuy nhiên, lì xì online lại có thể làm được cực kỳ dễ dàng. Mình có thể lì xì những con số tiền lộc phát 68.686 đồng, hay phát lộc 86.868 đồng, hoặc các con số đẹp của năm 2024, lì xì theo số tuổi, số năm sinh của người nhận..., thấy cũng thú vị hơn hẳn. Chưa kể, lì xì theo cách truyền thống cũng dễ xả rác vì tụi nhỏ lấy tiền ra khỏi bao rồi vứt bao lì xì lung tung, nhiều khi gom dọn rất mệt”.

Khi lì xì online, người gửi sẽ được chọn những con số đẹp để gửi đến người nhận, điều mà lì xì truyền thống không làm được.

Trong những ngày Tết vừa qua, lì xì online lại xuất hiện hình thức mới, đó là in mã QR để chuyển khoản. Trào lưu này rộ lên và gây chú ý là từ em bé Pam, con của hot girl Salim, đã được bố mẹ diện bộ túi đựng tiền và hai kẹp tóc đều dán mã QR tài khoản ngân hàng; với bộ phụ kiện độc đáo này, bé Pam sẽ được lì xì theo cách nhanh gọn, tiện lợi. Sau đó, nhiều đơn vị chế tác phụ kiện đã ăn theo và tạo nên nhiều vật phẩm có gắn QR Code để lì xì online như: nhẫn, ốp điện thoại, túi đựng tiền… Thậm chí, hình thức ghép ảnh chibi có chân dung và mã QR cũng được nhiều bạn trẻ hưởng ứng rầm rộ sôi nổi trong dịp Tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024.

Em bé Pam, con của hot girl Salim, đã được bố mẹ diện bộ túi đựng tiền và hai kẹp tóc đều dán mã QR tài khoản ngân hàng, từ đây đã làm rộ lên trào lưu lì xì qua mã Code (ảnh chụp màn hình).

... nhưng có đẹp?

Ngược dòng thời gian khoảng 10 năm trước, cũng chỉ lác đác xuất hiện những người tận dụng công nghệ để nhắn tin, gửi lời chúc Tết hay là mừng tuổi online, nhưng đã có một số đông không đồng tình. Vì đa số cho rằng, chúc Tết hay lì xì phải trực tiếp chứ không phải qua mạng, nó là sự giao hòa giữa con người với con người trong bối cảnh mùa xuân vạn vật sinh sôi nảy nở.

PSG.TS Phạm Ngọc Trung, nguyên Trưởng khoa Văn hóa và Phát triển, Học viện Báo chí và Tuyên truyền, nhận định: “Lì xì online chỉ là sự tiếp thu và vận dụng công nghệ thông tin vào cuộc sống của những người tân tiến. Đặc biệt trong hai năm dịch Covid-19 diễn ra, lì xì online lại trở nên rất hợp thời và người dân hầu hết đều rất ủng hộ”.

Nhưng cái gì cũng sẽ có tính hai mặt, lì xì online không phải không có những điểm hạn chế. PSG.TS Phạm Ngọc Trung chia sẻ: "Nếu gặp mặt trực tiếp, trao gửi lì xì thì sẽ có sự cởi mở, chan hòa, tình cảm hơn và có sự giao tiếp giữa các thệ hệ. Thêm nữa, không phải những người lớn tuổi nào cũng thạo công nghệ, hay trường hợp người dân ở vùng quê không có những thiết bị điện thoại thông minh để thực hiện lì xì online. Chúng ta cũng cần phải thao tác làm sao để chính xác nhất, tránh tình trạng chuyển không đúng số tiền mong muốn, hay chuyển nhầm người; ngôn từ cần phải ngắn gọn, dễ hiểu, tránh tình trạng lì xì mà câu chữ quá dài thì cũng gây ra những phản cảm cho người nhận”.

Một hình thức in mã Code để được lì xì là in hình chibi trên ốp điện thoại (ảnh chụp màn hình).

Với hình thức lì xì online, con người nhận được sự nhanh gọn, tiện lợi và mới mẻ nhưng lại thiếu sự gắn kết, trao yêu thương giữa người tặng và người nhận; vô tình biến tục lì xì Tết mất đi ý nghĩa may mắn, mà chỉ là một dịp kiếm chát, làm dậy lên trong giới trẻ suy nghĩ thực dụng.

Văn hóa biến đổi theo lịch sử và hoàn cảnh thì trong trường hợp nhất định, và lì xì online cũng chỉ phù hợp với những hoàn cảnh và trường hợp nào đó. Nếu hiểu văn hóa theo nghĩa rộng, bản chất của lì xì là trao cho người kia một hiện vật gì đó, cầu mong một sự may mắn. Đến một ngày mà Tết không còn sự xuất hiện của bao lì xì đỏ, và những khoản tiền mừng tuổi đi cùng với những lời chúc Tết thì lại được gửi qua những ứng dụng điện thoại chứ không phải là những lời được trực tiếp nói ra từ những người thân yêu, liệu đó có còn là Tết?

Lam Khánh