Leo thang xung đột Israel-Iran ảnh hưởng gì đến thị trường dầu mỏ?

Hình minh họa

Xung đột ngày càng gia tăng giữa Israel và Iran đã làm dấy lên mối lo ngại về sự ổn định của thị trường dầu mỏ toàn cầu. Khi Israel dự kiến nhắm mục tiêu vào cơ sở hạ tầng năng lượng của Iran, các nhà phân tích đang xem xét khả năng ứng phó của OPEC+ trước cú sốc nguồn cung như vậy. Tuy nhiên, bất kỳ sự leo thang rộng hơn nào trong khu vực đều có thể đe dọa toàn bộ cơ sở hạ tầng dầu mỏ ở vùng Vịnh, khiến thị trường rơi vào tình trạng biến động cực độ.

OPEC+, một nhóm thành viên của Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) và các đồng minh của họ như Nga và Kazakhstan, đã điều chỉnh mức khai thác trong những năm gần đây để ổn định giá dầu trước nhu cầu toàn cầu suy yếu.

Đến nay, OPEC+ nắm giữ công suất dư thừa ước tính khoảng 5,86 triệu thùng/ngày (bpd), chủ yếu tập trung ở Ả Rập Saudi và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE). Dự trữ này rất quan trọng để bù đắp bất kỳ cú sốc nguồn cung nào, chẳng hạn như việc ngừng hoàn toàn sản lượng dầu của Iran, ước tính khoảng 3,2 triệu thùng/ngày.

Amrita Sen, người đồng sáng lập Energy Aspects, chỉ ra rằng về mặt lý thuyết, công suất dư thừa này có thể bù đắp cho sự sụt giảm sản lượng của Iran, nhưng điều này đòi hỏi sự ổn định địa chính trị trong khu vực. Vấn đề nằm ở chỗ phần lớn năng lực này nằm ở vùng Vịnh, khu vực đặc biệt dễ bị Iran trả đũa trong trường hợp xung đột leo thang.

OPEC+: Năng lực dự trữ và các mối đe dọa khu vực

Tình hình căng thẳng hiện tại có nguy cơ gây ra một vòng xoáy bạo lực, ảnh hưởng đến các nhà khai thác khác trong khu vực. Nếu Israel tấn công cơ sở hạ tầng dầu mỏ quan trọng, chẳng hạn như các nhà máy lọc dầu và trạm trung chuyển trên đảo Kharg (nơi 90% hàng xuất khẩu của Iran đi qua), Iran có thể chọn cách trả đũa bằng cách tấn công các cơ sở năng lượng của các nước láng giềng, đặc biệt là Ả Rập Saudi và UAE.

Helima Croft, chuyên gia của RBC Capital Markets, cảnh báo rằng Iran có thể tìm cách “quốc tế hóa cái giá phải trả” của xung đột này bằng cách làm gián đoạn hoạt động năng lượng của các quốc gia khác trong khu vực. Những hành động này gợi nhớ đến cuộc tấn công bằng máy bay không người lái năm 2019, do các lực lượng thân Iran thực hiện nhằm vào các cơ sở dầu mỏ của Ả Rập Saudi tại Abqaiq và Khurais, đã làm giảm 50% sản lượng của vương quốc này trong thời gian ngắn.

Một cuộc leo thang như vậy sẽ biến khủng hoảng song phương thành xung đột khu vực lớn, dẫn đến những gián đoạn nghiêm trọng trên thị trường dầu mỏ toàn cầu.

Hậu quả tiềm ẩn đối với thị trường năng lượng toàn cầu

Thị trường dầu mỏ hiện đang trong tình trạng báo động, với mức giá dao động trong khoảng từ 70 đến 90 USD/thùng bất chấp xung đột Nga-Ukraine và căng thẳng dai dẳng ở Trung Đông. Tuy nhiên, sự gián đoạn khai thác lớn ở vùng Vịnh có thể đẩy giá vượt xa các mức này. Yếu tố then chốt ở đây là sự tập trung cơ sở hạ tầng năng lượng toàn cầu vào một khu vực có rủi ro địa chính trị cao.

Mặc dù Mỹ, với sản lượng chiếm 13% nguồn cung toàn cầu, đưa ra sự đa dạng hóa nhất định, nhưng năng lực nội địa này có thể không đủ để bù đắp cuộc khủng hoảng nguồn cung ở vùng Vịnh. Theo Rhett Bennett, Giám đốc điều hành của Black Mountain, thị trường hiện đang được hưởng lợi từ “sự đa dạng về nguồn cung”, giúp giảm thiểu rủi ro, nhưng nếu xung đột lan rộng, khả năng phục hồi này sẽ trở nên kém hiệu quả.

Hệ lụy địa chính trị và kinh tế ngắn hạn

Nếu giá dầu tăng do xung đột lan rộng, điều này có thể gây ra những hậu quả đáng kể về mặt chính trị và kinh tế, đặc biệt là ở Mỹ, nơi giá xăng dầu tăng cao dự kiến tác động tiêu cực đến sự ủng hộ của người dân dành cho phó Tổng thống Kamala Harris trong chiến dịch tranh cử tổng thống của bà. Do đó, bất kỳ đợt tăng giá nào cũng có thể khiến cuộc tranh luận bầu cử chuyển hướng sang cách quản lý chính sách năng lượng hiện tại, làm tăng áp lực ổn định thị trường.

Để tránh leo thang xung đột, Mỹ có thể tìm cách kiềm chế phản ứng của Israel, cố gắng duy trì sự cân bằng mong manh giữa an ninh khu vực và ổn định thị trường. Tuy nhiên, nếu tình hình tiếp tục xấu đi, chắc chắn sẽ dẫn đến nhiều gián đoạn hơn và áp lực lạm phát gia tăng.

Nh.Thạch

AFP