Lệnh trừng phạt mới của Mỹ với Nga tác động thế nào đến xung đột ở Ukraine?

Hãng tin BBC dẫn lời Tổng thống Mỹ Donald Trump nói, lệnh trừng phạt mới nhằm vào Rosneft và Lukoil, 2 công ty dầu mỏ bị cáo buộc tài trợ cho các hoạt động quân sự của Nga, nhằm gây áp lực buộc Moscow kết thúc cuộc xung đột với Ukraine.

Lý do Mỹ áp trừng phạt mới với Nga lúc này

Chấm dứt cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine đã trở thành trọng tâm của ông Trump trong vài tháng gần đây. Người đứng đầu nước Mỹ có thêm động lực mới sau khi ông góp phần làm trung gian dàn xếp một lệnh ngừng bắn giữa Israel và Phong trào Hồi giáo Hamas ở Dải Gaza.

Tuy nhiên, cho tới hiện tại, ông Trump vẫn chưa thực hiện được lời cam kết trong chiến dịch vận động tái tranh cử tổng thống là kết thúc cuộc xung đột ở Ukraine. Hội nghị thượng đỉnh với Tổng thống Nga Vladimir Putin hồi tháng 8 đã không mang lại kết quả rõ ràng nào và ông Trump ngày càng thất vọng với Moscow. Nhà lãnh đạo này thậm chí còn thay đổi lập trường về các cuộc không kích của quân Ukraine vào sâu trong lãnh thổ Nga, tăng cường chia sẻ thông tin tình báo giúp Kiev nhắm mục tiêu vào các cơ sở quân sự và năng lượng của Moscow.

Cơ sở dầu mỏ của Nga. Ảnh: TASS

Cho tới gần đây, Mỹ và các đồng minh vẫn do dự về việc áp đặt trừng phạt ngành công nghiệp năng lượng của Nga vì lo ngại hành động đó có thể tác động tới nền kinh tế toàn cầu. Song, gần đây, ông Trump đã gây thêm áp lực lên các đồng minh của Mỹ nhằm hạn chế việc họ mua dầu mỏ của Nga. Lãnh đạo Nhà Trắng tuyên bố chỉ ban hành lệnh trừng phạt Moscow nếu các nước làm như vậy.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent ngày 22/10 cho biết, chính việc ông Putin từ chối chấm dứt cuộc xung đột đã thúc đẩy ông Trump ra quyết định trừng phạt 2 công ty dầu mỏ của Nga. Đây là lần đầu tiên kể từ khi trở lại Nhà Trắng, ông Trump áp đặt lệnh trừng phạt trực tiếp với Nga.

Mỹ công bố lệnh trừng phạt mới với Nga một tuần sau khi Anh áp đặt các biện pháp tương tự với Rosneft và Lukoil và ngay sau khi Nhà Trắng thông báo hủy cuộc gặp tiếp theo giữa ông Trump và ông Putin tại Budapest, Hungary.

Tổng thống Mỹ tuyên bố: "Mỗi lần trao đổi với ông Putin, tôi đều có những cuộc trò chuyện tốt đẹp nhưng rồi không đi tới đâu".

Mục tiêu của lệnh trừng phạt mới

Giới quan sát vẫn đang tranh luận về tác động từ lệnh trừng phạt mới của Mỹ đối với nền kinh tế Nga. Theo hãng tin CNN, nhà nghiên cứu cấp cao Shagina thuộc Viện Nghiên cứu chiến lược quốc tế (IISS) nhận xét, đòn trừng phạt của Mỹ được đưa ra vào thời điểm Nga dễ tổn thương, khi Moscow phải đối mặt với các biện pháp trừng phạt của phương Tây lẫn "đòn trừng phạt vật lý" từ Ukraine. Các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái (UAV) của Ukraine vào cơ sở hạ tầng năng lượng của Nga đã góp phần làm giảm 20% doanh thu năng lượng của xứ sở bạch dương trong năm nay.

"Đây là một động thái mạnh mẽ nhưng vẫn mang tính chất tín hiệu hơn là đòn giáng mạnh vào nền kinh tế Nga", ông Janis Kluge thuộc Viện Các vấn đề quốc tế và an ninh của Đức bình luận. Chuyên gia này chỉ ra rằng, cho tới nay lệnh trừng phạt mới nhất của Mỹ hầu như không gây ảnh hưởng tới đồng Ruble và cổ phiếu của Lukoil, Rosneft đã giảm nhưng chưa tới mức sụp đổ hoàn toàn.

Hai cựu đại sứ Mỹ tại Ukraine tin, tầm quan trọng của lệnh trừng phạt mới đối với Nga vẫn cần được xem xét trong thời gian dài. Cựu đại sứ John Herbst chia sẻ với BBC: "Các lệnh trừng phạt sẽ gây tổn hại cho nền kinh tế Nga, nhưng thật ngây thơ khi kỳ vọng chỉ riêng bước đi này sẽ thúc ép Nga thành công. Nếu chúng ta muốn ông Putin đàm phán một cách thiện chí, cần duy trì sức ép lớn về cả kinh tế lẫn quân sự trong nhiều tháng. Tuy nhiên, đây là một khởi đầu tốt".

Theo các nhà phân tích, Mỹ hy vọng biện pháp trừng phạt mới nhằm vào một trụ cột quan trọng của nền kinh tế Nga có thể khiến Moscow xem xét lại lập trường.

Theo Tiến sĩ Stuart Rollo, chuyên gia tại Trung tâm Nghiên cứu An ninh quốc tế thuộc Đại học Sydney, lệnh trừng phạt mới nhất của Mỹ phục vụ 2 mục tiêu chính. Thứ nhất là tác động đáng kể đến năng lực công nghiệp của Nga trong thực hiện các hoạt động quân sự. Thứ hai là ép buộc Nga chấp nhận các điều khoản hòa bình vì lo ngại những tác động ngày càng leo thang của các biện pháp trừng phạt đối với nền kinh tế và xã hội.

Hoài Linh