Lễ hội chùa Tây Phương hứa hẹn những ấn tượng khó quên
Lễ đón nhận di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia; kỷ niệm 10 năm 34 pho tượng được công nhận bảo vật Quốc gia (2015 - 2025) và khai hội chùa Tây Phương huyện Thạch Thất năm 2025 sẽ được tổ chức từ ngày 2 - 4/4.
Theo Phó Chủ tịch UBND huyện Thạch Thất Nguyễn Thị Bích Ngọc, Lễ đón nhận sẽ diễn ra trang trọng tại Di tích Quốc gia đặc biệt chùa Tây Phương, xã Thạch Xá, huyện Thạch Thất Hà Nội.
Xây dựng hình ảnh người Thạch Thất hiếu khách, hiền hòa, văn minh
Về công tác quản lý di tích, mang đến cho du khách những trải nghiệm thú vị, quảng bá hình ảnh tốt đẹp về người Thạch Thất hiếu khách, hiền hòa, văn minh, lịch sự tới du khách trong nước và quốc tế, Giám đốc Trung tâm Văn hóa - Thông tin và Thể thao (VHTT&TT) huyện Thạch Thất Đặng Văn Võ cho biết, Trung tâm VHTT&TT huyện đã tăng cường quản lý chặt chẽ các hoạt động trong và ngoài khu vực di tích theo hướng quy củ, bài bản, như: làm việc, phối hợp với UBND xã Thạch Xá và họp với các hộ dân xung quanh di tích tổ chức quản lý chắc, chặt, đúng các hộ kinh doanh, dịch vụ; bốc thăm, bố trí điểm buôn bán, trông xe khu vực di tích; hoạt động của các cá nhân dịch vụ xe ôm...
Bên cạnh đó, Trung tâm đã triển khai họp và phân công nhiệm vụ cụ thể cho thành viên trong Tổ quản lý di tích; thường xuyên cử cán bộ các tổ chuyên môn khác trong Trung tâm phối hợp hỗ trợ trong dịp lễ, Tết, cuối tuần; cử cán bộ trực 24/24 giờ bảo đảm công tác an ninh trật tự, phòng cháy, chữa cháy tại di tích.

Du khách tham quan Di tích Quốc gia đặc biệt chùa Tây Phương. Ảnh: Công Phương
Năm 2014, Chính phủ đã công nhận chùa Tây Phương là Di tích Quốc gia đặc biệt về giá trị kiến trúc nghệ thuật. Năm 2015, Bộ tượng Phật giáo Chùa Tây Phương thời Tây Sơn, niên đại cuối thế kỷ XVIII đã được công nhận là Bảo vật Quốc gia. Năm 2025, Lễ hội truyền thống hội chùa Tây Phương được ghi danh công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.
Trên cơ sở đó, các hoạt động tại di tích quốc gia đặc biệt chùa Tây Phương đã đi vào nền nếp: khu vực bãi đỗ xe được quy hoạch hợp lý; công tác bán vé tham quan di tích được thực hiện nhanh, gọn, chính xác; các hộ kinh doanh buôn bán tuân thủ bán hàng đúng địa điểm, bảo đảm vệ sinh; các cá nhân làm dịch vụ xe ôm tại di tích đeo băng đỏ, bảng tên, niêm yết giá dịch vụ và chấp hành nghiêm quy định Luật Giao thông đường bộ; không xảy ra hiện tượng chèo kéo khách, mất trộm, cướp giật… để lại nhiều dấu ấn tốt đẹp trong lòng du khách, được Nhân dân và du khách thập phương ghi nhận, đánh giá cao.
Ngoài ra, Trung tâm còn trang trí khu tiểu cảnh chụp hình lưu niệm bằng chính sản phẩm của làng nghề quê hương Thạch Thất như mẹt, nơm, tre… để du khách có những bức ảnh đẹp, gần gũi với con người, mảnh đất di tích quốc gia đặc biệt chùa Tây Phương.
Ngoài việc thiết kế các tiểu cảnh để du khách thập phương chụp ảnh lưu niệm, năm 2025, Trung tâm còn xây dựng 2 kênh youtube và trang fanpage để cập nhật hàng ngày các thông tin, quảng bá hình ảnh của Thạch Thất nói chung và di tích quốc gia đặc biệt chùa Tây Phương nói riêng, nhằm giới thiệu đến du khách thập phương và người dân nắm bắt, biết đến di tích đặc biệt này.
Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia
“Năm 2025, là một năm có ý nghĩa đặc biệt, là năm di tích Quốc gia đặc biệt chùa Tây Phương đón nhận thêm một vinh dự lớn, đó là Lễ hội truyền thống được ghi danh công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia. Đây cũng là năm kỷ niệm tròn 10 năm Bộ tượng Phật giáo chùa Tây Phương thời Tây Sơn, niên đại cuối thế kỷ XVIII đã được công nhận là Bảo vật Quốc gia"- Phó Chủ tịch UBND huyện Thạch Thất Nguyễn Thị Bích Ngọc chia sẻ.
Theo bà Nguyễn Thị Bích Ngọc, Lễ hội chùa Tây Phương năm nay hứa hẹn mang đến cho Nhân dân, du khách thập phương những ấn tượng khó quên với nhiều hoạt động phong phú, hấp dẫn và mang đậm bản sắc văn hóa truyền thống.
Qua đó, tiếp tục lan tỏa, quảng bá mạnh mẽ hơn nữa về hình ảnh di tích quốc gia đặc biệt chùa Tây Phương, đồng thời, khơi dậy và nêu cao lòng tự hào dân tộc, tiếp tục giáo dục cho các thế hệ hôm nay và mai sau biết tôn trọng và giữ gìn nét đẹp văn hóa truyền thống quê hương, phát huy truyền thống lịch sử, truyền thống yêu nước, tinh hoa văn hóa của dân tộc.
Chùa Tây Phương hay còn gọi là Sùng Phúc tự được xây dựng từ thời nhà Mạc (thế kỷ XVI) và trùng tu vào thời Lê Trung Hưng (thế kỷ XVIII). Ngôi chùa mang phong cách kiến trúc độc đáo với ba nếp chùa nằm trên ba tầng cao dần, gồm chùa Hạ, chùa Trung và chùa Thượng. Để lên đến chùa, du khách phải vượt qua 239 bậc đá ong - một đặc trưng của vùng đất Thạch Thất.
Toàn bộ công trình sử dụng vật liệu truyền thống như gỗ lim, đá ong và gạch nung, tạo nên vẻ đẹp cổ kính, bề thế nhưng vẫn hài hòa với thiên nhiên. Đặc biệt, hệ thống mái chùa được thiết kế theo kiểu chồng diêm hai tầng tám mái, với các đầu đao cong vút mang đậm nét kiến trúc cổ Việt Nam. Các cột và kèo chùa được chạm khắc tinh tế, thể hiện hoa văn rồng, phượng và các họa tiết truyền thống, tạo nên một công trình mang tính nghệ thuật cao.
Chùa Tây Phương nổi tiếng với hệ thống tượng Phật bằng gỗ sơn son thếp vàng, được coi là kiệt tác điêu khắc của nghệ thuật tôn giáo Việt Nam. Đặc biệt, 18 bức tượng La Hán được tạc từ gỗ mít vào thế kỷ XVIII với những đường nét chạm khắc sống động, thể hiện rõ thần thái và tâm trạng của từng vị La Hán. Những bức tượng này không chỉ có giá trị nghệ thuật cao mà còn phản ánh tư tưởng Phật giáo sâu sắc.
Điểm độc đáo của những pho tượng La Hán là sự kết hợp giữa hiện thực đời sống và yếu tố tâm linh. Mỗi bức tượng mang một sắc thái cảm xúc riêng, từ trầm tư, suy ngẫm đến vui vẻ, thanh thoát. Đôi mắt sâu thẳm, những đường nét khuôn mặt khắc khổ hay ánh nhìn đăm chiêu đều toát lên vẻ đẹp của triết lý nhân sinh và tư tưởng Phật giáo. Bên cạnh đó, chùa còn lưu giữ nhiều hiện vật quý như chuông đồng, hoành phi câu đối, bia đá cổ ghi lại lịch sử xây dựng và trùng tu chùa qua các thời kỳ.
Chính hội chùa Tây Phương là ngày 6/3 Âm lịch gồm phần lễ và phần hội với các nghi thức dâng lễ, cúng Phật; rước kiệu và diễu hành của phường Rối nước; dâng lễ vật của lãnh đạo UBND các xã, thị trấn trên địa bàn huyện…
Phần hội có các trò chơi dân gian như: ném còn, đi cà kheo, cây đu; biểu diễn múa rối nước, biểu diễn văn nghệ, diễn xướng cồng chiêng; giao lưu vật dân tộc… Cùng với đó tổ chức khu vực trưng bày, bán các sản phẩm đặc sản của huyện Thạch Thất.