Lấy ý kiến góp ý dự thảo chuẩn chương trình đào tạo về vi mạch bán dẫn

Sáng ngày 16/1, tại Trường Đại học Công nghệ (Đại học Quốc gia Hà Nội), Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức Tọa đàm lấy ý kiến góp ý đối với Dự thảo Chuẩn chương trình đào tạo về vi mạch bán dẫn trình độ đại học.

Các đại biểu tham dự tọa đàm.

Tọa đàm nhằm lấy ý kiến của các nhà khoa học, chuyên gia, đại diện cơ sở đào tạo, đơn vị sử dụng lao động, từ đó hoàn thiện chuẩn chương trình đào tạo, bảo đảm tính phù hợp thực tiễn, khả năng hội nhập quốc tế. Sự tham gia đóng góp ý kiến của các đại biểu không chỉ giúp hoàn thiện Dự thảo Chuẩn chương trình đào tạo về vi mạch bán dẫn trình độ đại học mà còn là cơ sở nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao về vi mạch bán dẫn, góp phần thúc đẩy sự phát triển ngành công nghiệp bán dẫn tại Việt Nam.

Tham dự tọa đàm, về phía Bộ Giáo dục và Đào tạo, có Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học Nguyễn Anh Dũng; Phó Vụ trưởng Vụ Kế hoạch - Tài chính Đồng Xuân Trường.

Dự tọa đàm có Giáo sư, Tiến sĩ Trần Xuân Nam - Phó Giám đốc Học viện Kỹ thuật Quân sự; Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Hiếu Minh – Phó Giám đốc Học viện Kỹ thuật Mật mã; Phó Giáo sư, Tiến sĩ Ngạc An Bang - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học tự nhiên (Đại học Quốc gia Hà Nội); cùng các thầy cô là thành viên tổ công tác triển khai thực hiện Quyết định số 1017/QĐ-TTg ngày 21/9/2024 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình “Phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, định hướng đến năm 2050” và Quyết định số 1018/QĐ-TTg ngày 21/9/2024 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt “Chiến lược phát triển công nghiệp bán dẫn Việt Nam đến năm 2030 và tầm nhìn 2050”.

Về phía đơn vị đăng cai tổ chức tọa đàm, có Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Anh Tuấn – Trưởng Ban Đào tạo và Công tác sinh viên (Đại học Quốc gia Hà Nội); Giáo sư, Tiến sĩ Chử Đức Trình – Hiệu trưởng Trường Đại học Công nghệ (Đại học Quốc gia Hà Nội).

Tọa đàm có sự tham dự của lãnh đạo các đơn vị, phòng chức năng phụ trách hoạt động quản lý đào tạo của gần 100 cơ sở giáo dục đại học đào tạo liên quan đến vi mạch bán dẫn; đại diện doanh nghiệp hoạt động trong ngành công nghiệp bán dẫn.

Tìm ra con đường chung nhất, ngắn nhất đào tạo nhân lực công nghiệp bán dẫn

Phát biểu khai mạc tọa đàm, Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học Nguyễn Anh Dũng khẳng định việc Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1017 và Quyết định số 1018 thể hiện sự quyết tâm chính trị rất lớn của Đảng, Nhà nước trước bối cảnh nước ta đang đứng trước nhiều cơ hội mang tính lịch sử trong việc tham gia sâu rộng đối với hệ sinh thái vi mạch bán dẫn trên toàn cầu.

Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học Nguyễn Anh Dũng phát biểu trong tọa đàm.

“Đối với Việt Nam, một trong những nhiệm vụ quan trọng để triển khai thành công và nắm bắt cơ hội liên quan đến ngành công nghiệp bán dẫn chính là việc chuẩn bị nguồn nhân lực. Và để làm được việc này thì ngành phải trông cậy vào các cơ sở giáo dục đại học, đặc biệt là các cơ sở giáo dục đại học hàng đầu về đào tạo các ngành kỹ thuật công nghệ, trong đó có vi mạch bán dẫn”, Phó Vụ trưởng Nguyễn Anh Dũng chia sẻ.

Ngay sau khi Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình “Phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, định hướng đến năm 2050”, Chính phủ đã giao Bộ Giáo dục và Đào tạo khẩn trương xây dựng chuẩn chương trình đào tạo ban hành trong quý I năm 2025. Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã lập tức ban hành kế hoạch hành động của Bộ, đồng thời ra quyết định thành lập tổ công tác, hội đồng tư vấn.

Trong quý I năm 2025 phải ban hành chuẩn chương trình, do đó, trên cơ sở những ý kiến của đại biểu, tọa đàm sẽ tiếp thu, lắng nghe, chọn lọc đưa ra những tham mưu với lãnh đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo xem xét ban hành quyết định.

Theo Phó Vụ trưởng Nguyễn Anh Dũng, chuẩn chương trình đào tạo về vi mạch bán dẫn được xây dựng trên tinh thần không chỉ đào tạo trình độ đại học mà còn tiếp cận và tiếp nhận những sinh viên năm 2, 3, 4 có nhu cầu chuyển sang học vi mạch bán dẫn, đồng thời tiếp cận theo hướng đào tạo những người tốt nghiệp đại học nhưng vẫn có nhu cầu học tập. Do đó, Phó Vụ trưởng Nguyễn Anh Dũng đề nghị các thầy cô trao đổi về tính liên thông dọc và ngang, tạo sự thống nhất để tổ công tác sớm hoàn thiện dự thảo.

Với tính đặc thù của ngành công nghiệp bán dẫn, cũng như việc thực hành thực tập, cơ sở vật chất phát triển phòng thí nghiệm để bảo đảm bảo điều kiện cơ bản đáp ứng được yêu cầu đào tạo nhân lực vi mạch bán dẫn, Phó Vụ trưởng Nguyễn Anh Dũng đề nghị tọa đàm cho ý kiến cụ thể để tìm ra con đường chung nhất, ngắn nhất nhằm tăng cường năng lực về cơ sở vật chất, các nền tảng, hệ thống phần mềm hỗ trợ, công cụ giúp cho chuẩn chương trình đào tạo về vi mạch bán dẫn thực sự đáp ứng được yêu cầu của thị trường.

Phát biểu tại tọa đàm, Giáo sư, Tiến sĩ Chử Đức Trình – Hiệu trưởng Trường Đại học Công nghệ (Đại học Quốc gia Hà Nội), Chủ tịch Hội đồng tư vấn xây dựng chuẩn chương trình đào tạo các trình độ của giáo dục đại học về vi mạch bán dẫn cho biết, Việt Nam có nhiều tiềm năng trong phát triển lĩnh vực bán dẫn. Thực tế, lãnh đạo các tập đoàn và các trường đại học lớn trên thế giới đều nhận định Việt Nam có nhiều cơ hội khi gia nhập sâu hơn vào lĩnh vực công nghiệp bán dẫn.

Giáo sư, Tiến sĩ Chử Đức Trình chia sẻ trong tọa đàm.

Đặc biệt, với chiến lược phát triển của Đảng, Nhà nước trong kỷ nguyên mới, đặc biệt là việc ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, thầy Trình kỳ vọng ngành công nghiệp bán dẫn của Việt Nam sẽ là một trong những điểm sáng.

Bảo đảm phát triển năng lực chuyên biệt

Trình bày báo cáo tổng hợp quá trình xây dựng Chuẩn chương trình đào tạo về vi mạch bán dẫn trình độ đại học, Giáo sư, Tiến sĩ Chử Đức Trình chia sẻ, mục tiêu của chuẩn chương trình đào tạo là nền tảng để thiết kế, triển khai các chương trình đào tạo, thí điểm và liên thông; chương trình linh hoạt, hiện đại, cung cấp nền tảng chung và kiến thức chuyên sâu về vi mạch bán dẫn; tích hợp chuỗi giá trị; kết hợp học thuật và thực tiễn; cơ sở đạt chuẩn có thể tổ chức đào tạo, giảng dạy bằng tiếng Anh, đáp ứng yêu cầu nhân lực chất lượng cao theo chuẩn quốc tế.

Nhấn mạnh mục tiêu cụ thể của chuẩn chương trình đào tạo, thầy Trình cho biết, chương trình trang bị kiến thức cơ bản và chuyên sâu về vi mạch bán dẫn; phát triển kỹ năng thiết kế; mô phỏng, chế tạo, kiểm tra vi mạch; sinh viên tham gia dự án thực tế, khuyến khích tư duy sáng tạo; đào tạo khả năng làm việc toàn cầu, tiếp cận tiêu chuẩn quốc tế.

Nội dung về chuẩn đầu ra và chuẩn đầu vào của Chuẩn chương trình đào tạo về vi mạch bán dẫn trình độ đại học nhận được nhiều sự quan tâm của đại biểu tham dự tọa đàm.

Về chuẩn đầu ra, thầy Trình nhấn mạnh, chuẩn đầu ra của các chương trình đào tạo về vi mạch bán dẫn được thiết kế cho từng hướng chuyên sâu về vi mạch bán dẫn. Cụ thể như: Thiết kế thiết bị tích hợp (Integrated Device Manufacturer - IDM); Thiết kế không xưởng (Fabless Design); Gia công sản xuất vi mạch (Foundry); và Sản xuất thiết bị và công cụ (Tool Manufacturer).

“Các chuẩn đầu ra được xây dựng với mục tiêu giúp người học phát triển năng lực chuyên biệt phù hợp với yêu cầu của từng hướng công nghiệp bán dẫn, đồng thời bảo đảm khả năng ứng dụng lý thuyết vào thực tiễn sản xuất và nghiên cứu”, thầy Trình cho biết.

Về chuẩn đầu vào, đối tượng tuyển sinh là người đã được công nhận tốt nghiệp trung học phổ thông của Việt Nam hoặc có bằng tốt nghiệp của nước ngoài được công nhận trình độ tương đương; người đã có bằng tốt nghiệp trung cấp ngành nghề thuộc cùng nhóm ngành dự tuyển và đã hoàn thành đủ yêu cầu khối lượng kiến thức văn hóa bậc trung học phổ thông theo quy định của pháp luật.

Với đối tượng đầu vào là sinh viên năm thứ 2, 3, 4 (không phải sinh viên năm cuối) từ các ngành học khác phải có học lực từ Khá trở lên.

Yêu cầu đối tượng tuyển sinh bảo đảm có khối kiến thức về Toán, Khoa học tự nhiên (Vật lý, Hóa học) và Tin học/Công nghệ (Điện - Điện tử) đạt điểm trung bình từ 65% trở lên của thang đánh giá.

Theo Dự thảo Chuẩn chương trình đào tạo về vi mạch bán dẫn trình độ đại học:

Chương trình đào tạo cử nhân hệ chuẩn tối thiểu 120 tín chỉ, cộng với khối lượng giáo dục thể chất, giáo dục quốc phòng - an ninh theo quy định hiện hành.

Chương trình đào tạo kỹ sư hệ chuẩn tối thiểu 150 tín chỉ và đáp ứng tối thiểu các yêu cầu của chương trình đào tạo cử nhân hệ chuẩn, cộng với khối lượng giáo dục thể chất, giáo dục quốc phòng - an ninh theo quy định hiện hành; hoặc 30 tín chỉ đối với người có trình độ cử nhân thuộc cùng nhóm ngành.

Chương trình đào tạo hệ tài năng có khối lượng các học phần tăng cường, nâng cao về kiến thức và kỹ năng chuyên sâu trong chương trình đào tạo hệ tài năng nhiều hơn tối thiểu 20% tổng số tín chỉ của chương trình đào tạo hệ chuẩn.

Liên quan đến đội ngũ giảng viên và nhân lực hỗ trợ, thầy Trình cho biết, từ nay đến năm 2030, cần đẩy mạnh các hoạt động nâng cao năng lực giảng dạy và nghiên cứu cho giảng viên, khuyến khích tham gia hội thảo chuyên ngành, dự án hợp tác với doanh nghiệp và tổ chức nghề nghiệp.

Đặc biệt, sau năm 2030, chương trình cần tiếp tục duy trì và phát triển đội ngũ giảng viên theo hướng chuyên sâu, chú trọng vào năng lực nghiên cứu và đổi mới sáng tạo. Đội ngũ giảng viên phải đạt trình độ chuyên môn cao hơn, có khả năng lãnh đạo các dự án nghiên cứu lớn và thực hiện các chương trình hợp tác quốc tế.

“Sau năm 2030, mục tiêu là xây dựng một đội ngũ giảng viên hàng đầu, bao gồm các chuyên gia đầu ngành với các chứng nhận hành nghề quốc tế và thành tích nổi bật trong nghiên cứu khoa học, góp phần khẳng định vị thế của chương trình trong khu vực và trên thế giới. Ngoài việc duy trì chất lượng giảng dạy, cần phát triển thêm các chương trình đào tạo liên kết quốc tế và các khóa học trực tuyến quy mô lớn”, thầy Trình chia sẻ.

Giáo sư, Tiến sĩ Chử Đức Trình báo cáo tổng hợp quá trình xây dựng Chuẩn chương trình đào tạo về vi mạch bán dẫn trình độ đại học.

Về cơ sở vật chất, thầy Trình chia sẻ, các cơ sở giáo dục đại học cần trang bị phòng thí nghiệm đại cương, phòng thực tập điện tử, phòng máy tính, hệ thống quản lý hỗ trợ học tập, quản lý đào tạo và các công cụ hỗ trợ chuyên biệt cho nghiên cứu và thiết kế vi mạch bán dẫn, bao gồm phần mềm mô phỏng, thiết bị chế tạo và kiểm tra vi mạch, bảo đảm cung cấp đầy đủ, dễ dàng tiếp cận và được bảo trì, nâng cấp thường xuyên.

Tại tọa đàm, các chuyên gia, lãnh đạo cơ sở giáo dục đại học, đại diện doanh nghiệp đánh giá cao Dự thảo Chuẩn chương trình đào tạo về vi mạch bán dẫn trình độ đại học. Đồng thời, các đại biểu tham dự cũng có những góp ý xây dựng nhằm bảo đảm chuẩn chương trình đào tạo khi được ban hành sẽ áp dụng hiệu quả vào các cơ sở giáo dục đại học có đào tạo ngành liên quan đến vi mạch, bán dẫn.

Chia sẻ góp ý xây dựng Dự thảo Chuẩn chương trình đào tạo về vi mạch bán dẫn trình độ đại học, tại điểm cầu trực tuyến, Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Thanh Mai – Phó Giám đốc Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh đánh giá cách tiếp cận để xây dựng Dự thảo Chuẩn chương trình đào tạo về vi mạch bán dẫn trình độ đại học khá hợp lý khi đã định hướng theo chuyên ngành.

Về tổng thể, cô Mai nhất trí với việc đưa ra chương trình đào tạo hệ chuẩn và chương trình đào tạo hệ tài năng, đặc biệt chương trình đào tạo hệ tài năng đối với vi mạch bán dẫn. Tuy nhiên, đối với chương trình đào tạo hệ tài năng, nếu khối lượng các học phần tăng cường, nâng cao về kiến thức và kỹ năng chuyên sâu trong chương trình đào tạo hệ tài năng nhiều hơn tối thiểu 20% tổng số tín chỉ của chương trình đào tạo hệ chuẩn, cô Mai cho rằng quy định này có thể sẽ vô tình làm cho khối lượng kiến thức đối với người học chương trình tài năng khá nặng.

"Theo kinh nghiệm của Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh khi triển khai chương trình đào tạo hệ chuẩn và chương trình đào tạo hệ tài năng, sinh viên có thể liên thông được giữa 2 chương trình, nghĩa là các sinh viên giỏi, đủ năng lực có thể chuyển từ chương trình tài năng sang chương trình chuẩn, và ngược lại. Chương trình tài năng của nhà trường có tối thiểu 25% môn học được nâng cao, chuyên sâu, tăng cường tiếng Anh; đối với đào tạo vi mạch bán dẫn thì bắt buộc phối hợp các chuyên gia nước ngoài, chuyên gia ở doanh nghiệp, sinh viên đi thực tập thực tế, nghiên cứu khoa học. Về cơ bản, chương trình tài năng của nhà trường giống chương trình chuẩn nhưng chuẩn đầu ra cao hơn", cô Mai chia sẻ.

Cô Mai đề xuất, chương trình đào tạo hệ tài năng đối với vi mạch bán dẫn không nên tăng cường khối lượng các học phần tối thiểu 20% tổng số tín chỉ của chương trình đào tạo hệ chuẩn vì sẽ rất nặng đối với sinh viên. Nếu đào tạo cử nhân với 150 tín chỉ là quá cao, nên chương trình đào tạo hệ tài năng chỉ cần đảm bảo đào tạo nâng cao năng lực tiếng Anh.

Ngoài ra, cô Mai đề xuất cần có nguồn lực từ ngân sách nhà nước để hỗ trợ học phí, học bổng cho sinh viên theo học các ngành đào tạo phục vụ ngành công nghiệp bán dẫn.

Ngọc Mai