Lập Quỹ Hỗ trợ đầu tư cho các doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghệ cao

Chiều 11/12, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đã cho ý kiến về dự thảo Nghị định về thành lập, quản lý và sử dụng Quỹ Hỗ trợ đầu tư.

Quỹ có mô hình đơn vị sự nghiệp công lập

Theo tờ trình của Chính phủ, với mục tiêu thu hút vốn đầu tư và việc Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 107/2023/QH15 về việc áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu, Việt Nam cần sớm ban hành chính sách hỗ trợ đầu tư mới hướng đến các dự án quy mô lớn, có sức lan tỏa trong lĩnh vực công nghệ cao thông qua Quỹ Hỗ trợ đầu tư.

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Thị Bích Ngọc trình bày tờ trình của Chính phủ

Chính sách này cần đủ mạnh để thay thế các chính sách thu hút đầu tư không còn hiệu quả do áp dụng thuế thu nhập tối thiểu toàn cầu (TTTC). Đồng thời, bảo đảm yêu cầu không nhằm bù đắp cho các nhà đầu tư thuộc phạm vi áp dụng của thuế TTTC và thể hiện tinh thần “thiện chí đồng hành”, “lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ” của Chính phủ Việt Nam đối với nhà đầu tư trong bối cảnh tình hình quốc tế thay đổi.

Chính phủ đề xuất Quỹ trực thuộc Bộ Kế hoạch và Đầu tư, hoạt động theo mô hình tương tự đơn vị sự nghiệp công lập, theo các quy định riêng về tổ chức và cơ chế hoạt động quy định tại Nghị định này.

Quỹ có tư cách pháp nhân, được sử dụng con dấu riêng, được mở tài khoản dự toán tại Kho bạc Nhà nước để nhận kinh phí từ nguồn ngân sách nhà nước (NSNN) và mở tài khoản tại Ngân hàng thương mại đối với nguồn ngoài NSNN.

Cơ cấu tổ chức của Quỹ gồm Hội đồng quản lý Quỹ và Cơ quan điều hành Quỹ. Hội đồng quản lý Quỹ do Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập có nhiệm kỳ 5 năm. Cơ quan điều hành Quỹ là cơ quan thường trực của Hội đồng quản lý Quỹ, do Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư quyết định thành lập.

Điều kiện được hỗ trợ là doanh nghiệp có dự án đầu tư với quy mô vốn tối thiểu 12.000 tỷ đồng hoặc đạt doanh thu tối thiểu 20.000 tỷ đồng/năm, trừ một số trường hợp như đầu tư các trung tâm R&D có vốn tối thiểu 3.000 tỷ đồng.

Đối với doanh nghiệp có dự án trong lĩnh vực công nghiệp chip, mạch tích hợp bán dẫn, trung tâm dữ liệu trí tuệ nhân tạo, quy mô vốn đầu tư tối thiểu là 6.000 tỷ đồng hoặc đạt doanh thu tối thiểu 10.000 tỷ đồng/năm, do đây là lĩnh vực đang cạnh tranh thu hút đầu tư quyết liệt giữa các quốc gia và được xác định là lĩnh vực tập trung thu hút đầu tư của Việt Nam.

Đối với doanh nghiệp có dự án đầu tư sản xuất sản phẩm/ứng dụng công nghệ cao thuộc Danh mục công nghệ cao, sản phẩm công nghệ cao đột phá được ưu tiên nghiên cứu, phát triển; doanh nghiệp có dự án thiết kế vi mạch: không áp dụng tiêu chí điều kiện về tổng vốn đầu tư cũng như doanh thu do các công nghệ khá đa dạng, mức độ thay đổi và cập nhật khá cao. Việc quyết định quy mô vốn đầu tư và doanh thu phụ thuộc vào định hướng chiến lược của các doanh nghiệp, tập đoàn.

Nguồn tài chính hình thành Quỹ được hình thành từ nguồn ngân sách trung ương bao gồm dự toán chi đầu tư phát triển khác theo quy định tại điểm c khoản 1 Điều 36 Luật NSNN, tương ứng với toàn bộ nguồn thu thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu. Theo số liệu của Bộ Tài chính, ước tính khoảng 14.600 tỷ đồng (trên số liệu của năm 2022).

Trường hợp Quỹ không đủ nguồn tài chính để bảo đảm chi hỗ trợ doanh nghiệp theo quy định tại Nghị định trong năm ngân sách, dự thảo quy định Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổng hợp gửi Bộ Tài chính báo cáo Thủ tướng Chính phủ, Chính phủ trình cơ quan có thẩm quyền để bổ sung dự toán năm hoặc quyết định bổ sung ngân sách theo nguyên tắc quy định tại Điều 39 Nghị định.

Ngoài ra, nguồn hình thành Quỹ cũng gồm các nguồn ngoài NSNN như: nguồn đóng góp, viện trợ và tài trợ của tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân trong nước, ngoài nước và các nguồn hợp pháp khác; nguồn lãi từ tài khoản tiền gửi; nguồn tồn dư Quỹ hàng năm.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại phiên họp.

Đảm bảo hài hòa, công bằng giữa các doanh nghiệp

Góp ý về dự thảo Nghị định, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đề nghị rà soát kỹ để đảm bảo thu hút được những đối tượng trong các lĩnh vực muốn khuyến khích đầu tư.

"Không khéo nhìn đi nhìn lại lại chỉ thấy một số ít doanh nghiệp thuộc một lĩnh vực kinh tế đủ điều kiện được hỗ trợ, dẫn đến những so sánh không đáng có trong cộng đồng nhà đầu tư" - Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định lưu ý.

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị rà soát nội dung chính sách trong dự thảo Nghị định đảm bảo phù hợp với quy định pháp luật hiện hành; đồng thời đối chiếu với các điều ước, cam kết quốc tế mà Việt Nam tham gia ký kết; tránh xung đột pháp lý, nhất là các quy định về thuế TTTC.

Bên cạnh đó, xác định mục tiêu sử dụng Quỹ là đảm bảo hài hòa, công bằng giữa các doanh nghiệp nước ngoài và doanh nghiệp trong nước. Dự thảo Nghị định cần rà soát các điều kiện, tiêu chí được thụ hưởng chính sách; đảm bảo minh bạch về mức hỗ trợ và đối tượng hỗ trợ; cân nhắc quy định nguyên tắc, tiêu chí xác định mức hỗ trợ doanh nghiệp, tránh phát sinh cơ chế "xin - cho" dẫn đến khiếu nại.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn lưu ý, cần tăng cường kiểm tra, thanh tra đối với việc quản lý, sử dụng Quỹ. Việc quản lý Quỹ đảm bảo chặt chẽ, tránh tình trạng mất cân đối giữa khả năng đáp ứng của Quỹ với tổng số tiền cần hỗ trợ; nghiên cứu quy trình đánh giá để hỗ trợ chi phí đảm bảo minh bạch, khách quan./.

Hoàng Yến