Lao đao vì hàng giả, hàng nhái
Tọa đàm do Báo Thanh Niên tổ chức chiều 11/6 với chủ đề 'Triệt tận gốc hàng giả, hàng kém chất lượng: Bảo vệ người tiêu dùng và doanh nghiệp' chỉ ra nhiều góc khuất của vấn nạn hàng giả. Trong đó, nguy cơ thiệt hại cho người tiêu dùng, doanh nghiệp tổn thất, uy tín của đất nước bị ảnh hưởng.
Dính bẫy hàng giả vì giá thấp và khuyến mãi
Bức xúc về hàng giả, ông Huỳnh Đức Trọng - Giám đốc Công ty Yến sào Khánh Hòa - Chi nhánh TP Hồ Chí Minh thông tin, ban đầu Yến Sào Khánh Hòa có thị trường rộng lớn, một mình một sân chơi nhưng khi "miếng bánh ăn được" thì bắt đầu xuất hiện hàng nhái, giả đủ kiểu. Hiện, đơn vị này ghi nhận có tới trên 100 nhãn yến sào Khánh Hòa trên thị trường.

Yến sào không nhãn mác bày bán tại chợ An Đông (Quận 5). Ảnh: S.X
Một số doanh nghiệp nhận định, hàng giả tồn tại và phát triển nhanh có nhiều lý do nhưng có lý do lớn nhất người tiêu dùng ham giá rẻ. Ông Phan Minh Thông, Chủ tịch HĐQT Phúc Sinh Group thắc mắc: “Tại sao phải cho hóa chất, hương liệu vào cà phê nhưng từ trước đến nay tất cả người tiêu dùng lại thấy bình thường?”. Ông Thông lý giải, giá cà phê rang xay tại nhà máy khoảng 235.000 đồng/kg nhưng trên thị trường, nhất là vỉa hè vẫn đầy các loại cà phê chỉ bán 130.000 đồng, 150.000 đồng.
Theo ông Phan Minh Thông, đơn vị xuất khẩu sản phẩm sang hơn 100 quốc gia nhưng vẫn muốn người Việt được uống cà phê nguyên chất nên quay về thị trường nội địa với một lượng khoảng 2% sản lượng. Thế nhưng khi quay về thị trường để đưa những sản phẩm đậm chất cà phê lại bị rào cản là cà phê bắp, cà phê đậu nành lấn át. Nếu những ai có tham quan, đi ngang các nhà máy, cơ sở sản xuất cà phê mà nói rằng cách 3km vẫn thấy mùi thơm thì đó không phải là cà phê mà là hóa chất”, ông Thông nhấn mạnh.
Vị này cho biết thêm, hàng giả, hàng không chất lượng tràn lan trên thị trường là sự cạnh tranh không công bằng với doanh nghiệp. Việc tuyên chiến với hàng giả cũng đã đến, để cho những doanh nghiệp sản xuất hàng thật, hàng nguyên chất yên tâm hoạt động, phục vụ cho người dân trong nước.

Đại diện một số cơ quan quản lý nhà nước tham dự tọa đàm. Ảnh: Đ.L
Không chỉ lựa chọn sảm phẩm rẻ tiền, người tiêu dùng đang dễ dãi tiếp tay cho hàng giả bằng cách mê khuyến mãi. Bà Trần Thị Hồng Nhung - Giám đốc phát triển của Công ty CP Đầu tư Thế giới sữa (thegioisua.com) dẫn chứng: “Có những sản phẩm giá không rẻ nhưng thường tặng kèm quà rất hấp dẫn. Đơn cử như mua 5 lon sữa cho bé, tặng mẹ 1 nồi cơm điện. Mẹ mua sữa chỉ vì thích nồi cơm điện. Đó là lý do vì sao sữa giả, sữa kém chất lượng tồn tại được lâu và có được nhóm khách hàng không nhỏ".
Doanh nghiệp thiệt hại nhiều
Lo ngại trước vấn nạn hàng giả vây bủa hàng thật gây thiệt hại lớn cho doanh nghiệp làm ăn chân chính, ông Huỳnh Đức Trọng lo lắng: “Theo dõi hàng giả một thời gian doanh nghiệp thấy đuối. Thời gian đầu phải đi kiện nhiều. Khi kiện rồi thì doanh nghiệp mất nhiều tiền hơn là doanh nghiệp phá sản”.

Tràn ngập túi xách hàng hiệu giá bèo tại chợ Bến Thành (Quận 1). Ảnh: S.X
Ông Nguyễn Thuận Đạt - Giám đốc điều hành của Công ty Thời trang và mỹ phẩm Duy Anh phân trần: “Là tập đoàn đang phân phối chính thức hơn 138 thương hiệu quốc tế tại thị trường Việt Nam, bao gồm các tên tuổi lớn như Rolex, Cartier, Franck Muller, Burberry, Ferragamo, Versace, D&G, Nike... nhưng các thương hiệu xa xỉ này đã và đang bị làm giả nghiêm trọng. Trên các nền tảng thương mại điện tử, mạng xã hội, người tiêu dùng dễ dàng thấy hàng hiệu “dởm” được rao bán với giá chỉ bằng 10 - 30% giá trị thật.
Chia sẻ về thiệt hại cho doanh nghiệp trước nạn hàng giả, ông Đạt khẳng định, các doanh nghiệp kinh doanh hàng chính hãng thất thu ít nhất 15 - 20% do hàng giả tràn lan. Chưa kể, doanh nghiệp còn chịu gánh nặng chi phí khổng lồ cho việc bảo vệ thương hiệu, bao gồm: thuê luật sư, truyền thông cảnh báo người tiêu dùng, kiểm tra thị trường và huấn luyện nhân viên phát hiện hàng giả...
Hệ lụy của hàng giả còn nghiêm trọng hơn khi đe dọa mối đến uy tín quốc gia. Theo Báo cáo Notorious Markets 2024 của Văn phòng Đại diện Thương mại Hoa Kỳ (USTR), Việt Nam tiếp tục nằm trong danh sách các quốc gia có thị trường hàng giả nổi cộm, làm giảm mạnh độ tín nhiệm trong mắt nhà đầu tư nước ngoài.
“Đáng lo ngại, khi làm việc với các thương hiệu quốc tế, họ đã trực tiếp phản ánh với chúng tôi về tình trạng hàng giả xuất hiện ngày càng nhiều tại Việt Nam, đe dọa đến quyết định đầu tư lâu dài của các thương hiệu này. Quan trọng hơn, người tiêu dùng trong nước dần dà sẽ mất lòng tin vào hệ thống bán lẻ chính hãng, gây tổn hại lâu dài đến cả ngành hàng", ông Đạt quan ngại.

Bà Phạm Khánh Phong Lan - Giám đốc Sở An toàn thực phẩm TP Hồ Chí Minh nói về công tác chống hàng giả, như: thuốc giả, thực phẩm bẩn,... Ảnh: Đ. L
Đề cập đến việc ngăn chặn triệt để với hàng giả, bà Phạm Khánh Phong Lan – Giám đốc Sở An toàn thực phẩm TP Hồ Chí Minh nhận định: “Khi kinh tế và thu nhập của người dân dần được nâng lên thì sự lựa chọn của người dân cũng ngày càng nâng cao hơn. Người tiêu dùng phải nhận thức rằng, thực phẩm an toàn phải có nhiều chi phí quản lý, chắc chắn không thể có giá rẻ”.
Cũng theo bà Lan, đúng là hệ thống thanh tra kiểm tra của chúng ta hiện nay thực chất vẫn còn lỏng lẻo nhưng bên cạnh đó nhiều người vẫn còn chưa trân trọng sức khỏe của mình, mua thuốc một cách tùy tiện và không theo quy định. Người tiêu dùng cần phải khó tính hơn và trang bị kỹ năng nhiều hơn để bảo vệ quyền lợi của mình.
Ông Nguyễn Tiến Đạt - Phó chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường TP Hồ Chí Minh: Khi cơ quan quản lý thị trường đi kiểm tra thì đối tượng tìm kẽ hở để chống đối, tạo khó khăn. Chẳng hạn, khi kiểm tra một khu tập trung mua bán, cơ quan chức năng đến kiểm tra thường công khai, không thể mặc thường phục. Nhưng cũng vì thế, rất dễ để các đối tượng khác tìm cách tẩu tán, báo cho nhau. Ngay cả khi phát hiện vi phạm thì hôm sau họ lại làm tiếp. Câu chuyện xử lý hàng gian, hàng giả, hàng nhái đối với thực phẩm chức năng, sữa hay những sản phẩm liên quan đến sức khỏe… là một chuyện nhiều kỳ. Trong cuộc chiến này, không chỉ trách nhiệm của riêng một ai mà cần sự đồng thuận từ các cơ quan chức năng, từ doanh nghiệp và cả người tiêu dùng.