"Vùng rốn lũ" Tân Hóa, tỉnh Quảng Bình là ngôi làng duy nhất của Việt Nam được Tổ chức Du lịch Thế giới (UNWTO) bầu chọn trong danh sách 260 làng đến từ 60 quốc gia tham gia dự giải năm 2023.
Làng Tân Hóa nằm trong thung lũng rộng lớn và bằng phẳng, được bao bọc bởi dãy núi đá vôi trùng điệp. Uốn lượn giữa thung lũng là con sông Rào Nan - chia thung lũng thành hai bờ, nơi mà cư dân Tân Hóa tập trung định cư.
Tân Hóa có diện tích 71,9 km², dân số theo thống kê vào năm 2022 là 3.364 người, chủ yếu là dân tộc Nguồn, với mật độ ước tính khoảng 47 người/km².
Vào mùa mưa, nước sông từ vùng thượng nguồn chảy về xã Tân Hóa. Lối thoát nước duy nhất là những hang động ở cuối thung lũng, tuy nhiên những lối thoát này không đủ lớn để lượng nước lũ có thể thoát một cách nhanh chóng. Vì vậy, vào tháng 10 và 11 hàng năm, nơi đây phải hứng chịu hàng chục cơn lũ. Tân Hóa cũng được xem là vùng rốn lũ của tỉnh Quảng Bình.
Để sống chung với lũ, người dân Tân Hóa đã sáng chế ra nhà nổi, rộng khoảng 20 m2 làm bằng gỗ hoặc tôn, có hệ thống thùng phuy được cột chặt bên dưới, giúp cho nhà có thể nổi được khi nước lũ dâng cao. Ngoài ra, mỗi nhà còn được trang bị sẵn một chiếc thuyền để di chuyển trong những ngày ngập lụt kéo dài.
Trường mầm non Tân Hóa được xây dựng kiểu nhà sàn để thích ứng với lũ.
Ông Cao Quý Lực (70 tuổi), một người dân địa phương, cho biết cả xã Tân Hóa đã thích ứng với cuộc sống mưa lũ từ hơn 10 năm nay bằng việc làm nhà nổi. Hiện, cả xã có khoảng 600 nhà nổi, nước lên chừng nào, nhà nổi lên đến đó.
"Dù vậy, cũng chỉ có những người già, trung niên là thích ứng được với cuộc sống ở đây, còn phần lớn người trẻ đều đi lập nghiệp nơi khác. Tết năm nay, hai con tôi đều ăn Tết ở TP Đồng Hới" - ông Lực chia sẻ.
Một căn nhà gỗ truyền thống tại làng du lịch tốt nhất thế giới được trang trí, bày biện đơn giản, chuẩn bị đón Tết Nguyên đán Ất Tỵ.
Còn ông Đinh Văn Thắng (67 tuổi) cho hay: "Dù thế nào thì tôi vẫn thích ở đây, quê cha mẹ mà, đi đâu thì đi nhưng vẫn phải về nhà, nhất là trong những ngày cuối năm như thế này".
Năm nay, bốn người nhà ông Thắng quây quần ăn Tết bên nhau. Ông cho biết năm nay do ảnh hưởng của bão số 3 nên bị mất mùa, không có điều kiện nên gia đình không sắm sửa gì nhiều. "Mong năm mới sẽ thêm nhiều khách du lịch đến thăm Tú Làn, thăm làng Tân Hóa để chúng tôi có thêm nhiều việc làm" - ông Thắng nói.
Những người làm du lịch tại làng Tân Hóa cũng cho biết lượng khách du lịch đến đây trong dịp cuối năm này ít hơn so với các năm trước. Tại Tú Làn Lodge - một mô hình lưu trú cho khách du lịch tại Tân Hóa, nhiều phòng còn trống.
Nhiều phòng tại Tú Làn Lodge cũng được thiết kế theo kiểu nhà nổi, vừa để thích ứng với lũ, vừa nhằm mang đến trải nghiệm thú vị cho du khách.
Theo báo cáo từ ngành du lịch, giai đoạn 2013-2023, tổng lượt khách du lịch đến với Tân Hóa vào khoảng hơn 63,1 nghìn lượt, tập trung chủ yếu ở tuyến Tú Làn (hơn 45.000 lượt khách) và tuyến Hang Tiên (hơn 18.000 lượt khách).
THANH THANH