Lan tỏa những giá trị tinh thần trong cộng đồng

Phát triển sâu rộng

Theo số liệu của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, đến nay toàn tỉnh có 2.638 đội văn nghệ quần chúng của thôn, xóm, tổ dân phố, cơ quan, trường học, đơn vị, lực lượng vũ trang. Mỗi đội văn nghệ có từ 10 - 30 hạt nhân tiêu biểu, trong đó có các đội trưởng, đội phó. Ngoài ra, trên địa bàn toàn tỉnh còn có trên 200 câu lạc bộ đàn hát dân ca, bảo tồn văn hóa dân tộc; trên 70 câu lạc bộ hát Then, đàn Tính; 6 câu lạc bộ hát Páo dung của dân tộc Dao; 13 câu lạc bộ hát Sình ca của dân tộc Cao Lan.

Nghệ nhân Nhân dân Sầm Văn Dừn (ngoài cùng bên trái), dân tộc Cao Lan, hạt nhân văn nghệ quần chúng tiêu biểu xã Đại Phú, Sơn Dương.

Tại các địa phương, văn nghệ quần chúng được xây dựng từ chính những người nông dân, công nhân, học sinh, những nghệ sĩ không chuyên nhưng đầy nhiệt huyết. Họ biểu diễn không vì danh tiếng hay lợi nhuận, mà vì niềm đam mê và mong muốn đóng góp cho đời sống văn hóa địa phương. Những câu lạc bộ văn nghệ xóm làng, những đội văn nghệ xung kích tại các nhà máy, trường học đã trở thành nơi ươm mầm tài năng và bảo tồn các loại hình nghệ thuật truyền thống. Để phong trào văn nghệ quần chúng duy trì được sức sống bền bỉ và phát triển mạnh mẽ, vai trò của “hạt nhân văn nghệ” là vô cùng quan trọng và cần được nhìn nhận đúng mức.

Nghệ nhân dân gian Hoàng Liên Sơn, dân tộc Tày, thôn Bản Nhùng, xã Năng Khả (Na Hang) cho rằng, hạt nhân văn nghệ là những cá nhân, tập thể tiêu biểu, có năng khiếu, nhiệt huyết và lòng đam mê sâu sắc với các hoạt động văn hóa, văn nghệ. Họ có thể là những người sáng tác, biểu diễn, tổ chức, dàn dựng chương trình, hoặc đơn giản là những người có khả năng quy tụ, khơi gợi cảm hứng cho người khác tham gia. Họ chính là những “đầu tàu”, người “truyền lửa” để phong trào văn nghệ quần chúng không ngừng được tiếp nối và lan tỏa.

Ông Sơn nhấn mạnh, sức sống của phong trào văn nghệ quần chúng nằm ở chính sự đa dạng, phong phú và tính tự nguyện của nó. Và những hạt nhân văn nghệ chính là yếu tố then chốt tạo nên điều đó. Các hạt nhân văn nghệ thường là những người đầu tiên dám nghĩ, dám làm, dám thể hiện tài năng của mình. Sự nhiệt huyết và đam mê của họ có sức lôi cuốn mạnh mẽ, khuyến khích những người xung quanh cùng tham gia, vượt qua sự e ngại ban đầu để cùng nhau sáng tạo và biểu diễn. Họ không chỉ là người tham gia mà còn là người định hướng, tổ chức các hoạt động. Từ việc lựa chọn tiết mục, dàn dựng chương trình đến việc tập luyện, biểu diễn, các hạt nhân văn nghệ thường đảm nhiệm vai trò chủ chốt, đảm bảo chất lượng nghệ thuật và sự thành công của các sự kiện.

Đồng chí Nguyễn Văn Hòa, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho biết, trên địa bàn tỉnh thực tiễn cho thấy ở đâu có các đội văn nghệ mạnh thì ở đó có vai trò tích cực của các hạt nhân văn nghệ như Đội văn nghệ thôn Mãn Hóa, xã Đại Phú có Nghệ nhân Nhân dân Sầm Văn Dừn, dân tộc Cao Lan; Đội văn nghệ thôn Ninh Phú, xã Ninh Lai (Sơn Dương) có Nghệ nhân Ưu tú Lục Văn Bảy, Nghệ nhân dân gian Lục Thị Tư, dân tộc Sán Dìu; Đội văn nghệ thôn Tân Hợp, xã Tân An (Chiêm Hóa) có Nghệ nhân Nhân dân Hà Thuấn, dân tộc Tày; Đội văn nghệ thôn Nà Đồn, xã Thanh Tương có Nghệ nhân Ưu tú Nguyễn Mạnh Thẩm, dân tộc Tày; Đội văn nghệ thôn Phia Chang, xã Sơn Phú (Na Hang) có Nghệ nhân Ưu tú Bàn Kim Sơn, dân tộc Dao; Đội văn nghệ thôn 5 Thuốc Hạ, xã Tân Thành (Hàm Yên) có Nghệ nhân Ưu tú Phàn Văn Phú, dân tộc Dao…

Giữ gìn bản sắc

Ở nhiều địa phương, các hạt nhân văn nghệ chính là những người am hiểu sâu sắc về các loại hình nghệ thuật dân gian truyền thống. Nghệ nhân dân gian Lục Thị Tư, dân tộc Sán Dìu, xã Ninh Lai (Sơn Dương) khẳng định, hạt nhân văn nghệ là người gìn giữ, truyền dạy những điệu múa, câu hát, lời ca cổ truyền cho thế hệ sau, góp phần bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. Thông qua các hoạt động văn nghệ, các hạt nhân văn nghệ góp phần tạo ra những sân chơi lành mạnh, bổ ích, giúp gắn kết các thành viên trong cộng đồng. Những buổi biểu diễn, giao lưu văn nghệ không chỉ mang lại niềm vui, sự thư giãn mà còn là dịp để mọi người xích lại gần nhau, tăng cường tình đoàn kết. Câu lạc bộ Soọng cô của xã Ninh Lai với hàng trăm hội viên năng nổ, nhiệt huyết là một ví dụ điển hình như vậy.

Nghệ nhân dân gian Hoàng Liên Sơn (thứ hai bên phải), dân tộc Tày là hạt nhân văn nghệ quần chúng tiêu biểu thôn Bản Nhùng, xã Năng Khả, Na Hang.

Để duy trì sức sống của phong trào văn nghệ quần chúng, trong những năm qua, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tổ chức cho nhiều đoàn nghệ nhân, diễn viên quần chúng ở cơ sở đi biểu diễn ở liên hoan, lễ hội tầm khu vực, quốc gia được ban tổ chức đánh giá cao. Bên cạnh đó việc tôn vinh các nghệ nhân nhân dân, nghệ nhân ưu tú, nghệ nhân dân gian, diễn viên quần chúng tiêu biểu được tỉnh, ngành được chú trọng. Hằng năm, ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch phát hiện, bồi dưỡng những hạt nhân văn nghệ cơ sở có triển vọng, góp phần làm nòng cốt cho phong trào văn hóa cơ sở.

Trong mấy năm gần đây, Tuyên Quang rất quan tâm ban hành các nghị quyết, cơ chế, chính sách đầu tư các thiết chế văn hóa cơ sở, nhằm đẩy mạnh phong trào văn hóa văn nghệ ở cơ sở. Cụ thể như Nghị quyết số 15 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy khóa XVI về hỗ trợ xây dựng nhà văn hóa gắn với khuôn viên thể thao. Từ khi có nhà văn hóa được xây mới, Nhân dân ở nhiều địa phương trong tỉnh đã đóng góp để mua loa đài, tăng âm phục vụ cho công tác chính trị và đội văn nghệ của thôn. Nhiều địa phương còn xây dựng cả sân khấu ngoài trời, có quỹ cho đội văn nghệ may trang phục, sắm nhạc cụ, đồ trang điểm, mua nước uống trong những buổi luyện tập, công diễn…

Có thể nói, văn nghệ quần chúng chính là tấm gương phản chiếu đời sống tinh thần phong phú của Nhân dân. Do đó, cần tiếp tục được phát huy, đáp ứng được nhu cầu hưởng thụ văn hóa tinh thần ngày càng cao của người dân.

Quang Hòa