Lan tỏa giá trị văn hóa từ gia đình ra cộng đồng

Gia đình ông Châu Văn Triều (xã Mỹ Lộc, huyện Tam Bình) thường cùng nhau thăm vườn mỗi khi có dịp sum họp. Ảnh: Lê Thúy Hằng/TTXVN

Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” tại tỉnh Vĩnh Long những năm qua không ngừng lan tỏa, trở thành động lực thúc đẩy sự phát triển bền vững của cộng đồng. Trong hành trình ấy, gia đình văn hóa được xem là hạt nhân nền tảng – nơi khởi nguồn và nuôi dưỡng các giá trị đạo đức, lối sống lành mạnh, góp phần hình thành nên những cộng đồng văn minh. Việc xây dựng, nhân rộng các mô hình gia đình văn hóa đã và đang tạo nên những chuyển biến tích cực từ mỗi nếp nhà, mỗi ấp, khóm, khu dân cư và lan tỏa ra cộng đồng xã hội, qua đó đóng góp thiết thực vào công cuộc phát triển đời sống văn hóa cơ sở.

Gia đình văn hóa– hạt nhân phát triển cộng đồng bền vững

Gia đình không chỉ là nơi an cư, còn là môi trường giáo dục đầu tiên, nơi hình thành nhân cách và các giá trị đạo đức của con người. Những gia đình văn hóa được công nhận dựa trên các tiêu chí về đạo đức, giữ gìn đạo đức, chăm lo học hành cho con cái, không vi phạm pháp luật đã trở thành tấm gương sáng, đóng vai trò nòng cốt trong đời sống cộng đồng.

Gia đình ông Châu Văn Triều (sinh năm 1952), ngụ xã Mỹ Lộc, huyện Tam Bình là một trong những điển hình tiêu biểu trong phong trào xây dựng gia đình văn hóa. Khởi đầu với 3.000m² đất ruộng do cha mẹ cho, chỉ canh tác được một vụ/năm, nhưng với quyết tâm và nghị lực, ông Triều đã tìm thêm hướng đi mới phát triển nghề nuôi vịt lấy trứng, sau đó mở rộng sang nuôi heo. Nhờ sự bền bỉ, chịu khó, đến nay, gia đình ông đã tích lũy được hơn 50.000m² đất nông nghiệp. Bên cạnh việc phát triển kinh tế, ông Triều luôn xem việc học hành của các con là ưu tiên hàng đầu. Với quan niệm “có học mới có tương lai, không phải vất vả như cha mẹ”, ông thường xuyên động viên, răn dạy các con nỗ lực học tập và sống tử tế. Vượt qua khó khăn, cả bốn người con đều học thành đạt, hiện là giáo viên, cán bộ, công chức và quân nhân, đang góp sức xây dựng quê hương.

Với gần 40 năm tuổi Đảng, ông Châu Văn Triều không chỉ gương mẫu trong lời nói, còn tiên phong trong hành động. Khi tuyến đường sản xuất còn là bờ đê chật hẹp, ông đã tự nguyện hiến đất, vận động người dân cùng làm đường. “Giờ có con đường đàng hoàng, người dân đi lại thuận tiện, tôi thấy vui vì đóng góp được chút sức cho xóm làng”, ông Triều chia sẻ.

Con đường do gia đình ông Châu Văn Triều (xã Mỹ Lộc, huyện Tam Bình) vận động người dân địa phương cùng đóng góp ngày công và kinh phí thực hiện. Ảnh: Lê Thúy Hằng/TTXVN

Dù các con đã trưởng thành và có cuộc sống riêng, gia đình ông Triều vẫn giữ sự gắn bó thông qua các dịp lễ, tết, những cuộc điện thoại thăm hỏi thường xuyên. Chính tình cảm giản dị mà chân thành đó là sợi dây gắn kết bền chặt giữa các thế hệ trong gia đình để tình cảm và sự gương mẫu của ông bà tiếp tục được trao truyền đến con cháu.

Ông Châu Văn Quới, con trai của ông Châu Văn Triều hiện là Trưởng Ban Quản lý Di tích lịch sử cách mạng Cái Ngang (xã Mỹ Lộc, huyện Tam Bình) chia sẻ: “Từ nhỏ, anh em chúng tôi đã thấu hiểu sự vất vả, cần cù của cha mẹ trong hành trình nuôi dạy con cái trưởng thành. Đặc biệt, cha tôi còn là một đảng viên tiêu biểu, tấm gương lớn về trách nhiệm, sống nghĩa tình và trở thành động lực để chúng tôi nỗ lực học tập, phấn đấu phát triển bản thân, cống hiến cho quê hương, đất nước. Từ hình ảnh của cha mẹ, chúng tôi tiếp tục phát huy, xây dựng mái ấm và giáo dục con cái mình biết quý trọng giá trị lao động, sống tử tế và giữ gìn truyền thống gia đình”.

Quyền Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Vĩnh Long Phạm Minh Hoàng cho biết, thời gian qua, việc thực hiện công tác gia đình đã góp phần định hình các giá trị đạo đức, văn hóa truyền thống trong cộng đồng. Tính đến năm 2024, tỷ lệ hộ gia đình đạt chuẩn văn hóa toàn tỉnh đạt 98,82%. Nhiều mô hình hiệu quả như Câu lạc bộ Gia đình phát triển bền vững, Gia đình hạnh phúc, phong trào "5 không, 3 sạch" (không đói nghèo, không có người vi phạm pháp luật và tệ nạn xã hội, không bất bình đẳng giới, không vi phạm chính sách dân số, không có trẻ em suy dinh dưỡng; sạch nhà, sạch ngõ, sạch bếp), "5 có, 3 sạch" (có nhà an toàn, có sinh kế bền vững, có sức khỏe, có kiến thứ, có nếp sống văn hóa; sạch nhà, sạch bếp và sạch ngõ)… tiếp tục được nhân rộng, trở thành nền tảng quan trọng trong xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh.

Gắn kết cộng đồng, xây dựng đời sống văn hóa

Ra đời từ năm 2000, phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa" tại tỉnh Vĩnh Long đã trở thành một trong những phong trào xã hội sâu rộng, có sức lan tỏa mạnh mẽ. Các hoạt động trong phong trào không chỉ dừng lại ở việc xét tặng danh hiệu, còn tạo ra một quá trình vận động, giáo dục liên tục, góp phần thay đổi từ nhận thức đến hành vi trong đời sống cộng đồng.

Ông Đinh Văn Nhăm, Phó Chủ tịch UBND xã Mỹ Lộc, huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long cho biết, địa phương luôn chú trọng vai trò của gia đình trong việc lan tỏa lối sống văn hóa tại khu dân cư. Thông qua tuyên truyền thường xuyên, xã đã nhân rộng nhiều mô hình gia đình văn hóa. Vào các dịp lễ, Tết và Ngày Gia đình Việt Nam, địa phương tổ chức nhiều hoạt động giao lưu, sinh hoạt cộng đồng, đặc biệt là bữa cơm gia đình - như một hình thức gắn kết, lan tỏa để cộng đồng dân cư học tập và phát huy. Qua đó, xuất hiện ngày càng nhiều gia đình tiêu biểu, có con cháu học hành thành đạt, tiếp nối truyền thống hiếu học và cống hiến cho xã hội, tạo động lực lan tỏa tinh thần thi đua xây dựng quê hương, góp phần đưa xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu vào năm 2024.

Gia đình gìn giữ nghệ thuật đơn ca tài tử qua nhiều thế hệ. Ảnh: Lê Thúy Hằng/TTXVN

Theo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Vĩnh Long, thời gian qua, nhiều mô hình gia đình văn hóa sáng tạo, thiết thực như “Ông bà cha mẹ mẫu mực, con cháu thảo hiền”, “Vợ chồng hòa thuận, anh em đoàn kết”, “Gia đình hiếu học”, “Lối sống văn minh, nghĩa tình xóm giềng”… đã phát huy hiệu quả trong giáo dục truyền thống, tăng cường tinh thần đoàn kết và nâng cao ý thức pháp luật trong cộng đồng. Đến nay, Vĩnh Long có 100% khu dân cư, cơ quan, đơn vị đạt chuẩn văn hóa, góp phần củng cố khối đại đoàn kết toàn dân, phát huy quyền làm chủ của người dân.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long Nguyễn Thị Quyên Thanh cho biết, trong bối cảnh hội nhập và phát triển mạnh mẽ, gìn giữ và phát huy giá trị truyền thống của gia đình Việt Nam là nhiệm vụ then chốt để bảo vệ bản sắc, phát triển con người. Tỉnh xác định xây dựng gia đình no ấm, tiến bộ, hạnh phúc, văn minh không chỉ là mục tiêu riêng, còn là nền tảng phát triển bền vững cho toàn xã hội. Để hiện thực hóa điều này, thời gian tới, tỉnh sẽ tiếp tục kiện toàn bộ máy làm công tác gia đình từ tỉnh đến cơ sở, nhất là tại cấp xã – nơi trực tiếp triển khai mô hình. Bên cạnh đó, tỉnh tăng cường truyền thông, nâng cao nhận thức trong toàn hệ thống chính trị và người dân về ý nghĩa phong trào, kiên quyết đấu tranh với các hành vi phản văn hóa, lệch chuẩn đạo đức.

Tỉnh Vĩnh Long xác định gắn chặt phong trào toàn dân xây dựng đời sống văn hóa với các chương trình mục tiêu quốc gia như xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh, giảm nghèo bền vững. Quan tâm nhân rộng các mô hình hiệu quả như “Khu dân cư 5 không, 3 sạch”, “Ấp văn hóa không rác”, “Tuyến đường sáng – xanh – sạch – đẹp”… hướng đến xây dựng ngân hàng mô hình tốt, tạo kho dữ liệu số để các địa phương cùng chia sẻ, học hỏi và áp dụng linh hoạt.

Bà Nguyễn Thị Quyên Thanh nhấn mạnh, trong mọi giai đoạn, gia đình vẫn luôn là tổ ấm yêu thương, là điểm tựa tinh thần bền vững của mỗi người. Xây dựng gia đình văn hóa không chỉ là đích đến, còn là động lực nuôi dưỡng giá trị con người, gìn giữ đạo đức truyền thống và tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân – nền tảng cho sự phát triển bền vững của đất nước.

Lê Thúy Hằng (TTXVN)