Lan tỏa bản sắc văn hóa Thủ đô

Du khách được thưởng thức những đặc sản của Thủ đô khi đi đoàn tàu 2 tầng Hà Nội 5 cửa ô. Ảnh: Khánh Huy

Kết nối du lịch - văn hóa gần gũi với đời sống đô thị

Đoàn tàu 2 tầng “Hà Nội 5 cửa ô” được khai trương đúng vào dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9. Mỗi ngày, tàu khai thác 3 chuyến, xuất phát từ ga Hà Nội, đi qua các ga Long Biên, Gia Lâm, Yên Viên đến ga Từ Sơn – Bắc Ninh rồi quay đầu trở lại. Các khung giờ tàu chạy là 8h, 14h và 20h30, rất phù hợp để du khách trải nghiệm hành trình cả ban ngày lẫn ban đêm.

Đoàn tàu được thiết kế như một sản phẩm gắn kết văn hóa - lịch sử - du lịch Thủ đô. Tên gọi của đoàn tàu lấy cảm hứng từ năm cửa ô của Thăng Long xưa, gợi nhớ ký ức đô thị và vẻ đẹp nghìn năm văn hiến. Không chỉ là phương tiện vận tải, đoàn tàu được định hình như một “bảo tàng di động”, với 7 toa tàu, mỗi toa kể một câu chuyện về văn hóa và con người đất kinh kỳ.

Với nội thất sang trọng, sức chứa từ 40 đến 60 khách, đoàn tàu mang đến không gian thoải mái cho du khách. Cửa kính lớn mở rộng giúp du khách dễ dàng ngắm cảnh; nhiều điểm check-in được bố trí để du khách lưu giữ khoảnh khắc đẹp.

Đoàn tàu còn mang đến những trải nghiệm văn hóa sống động cho du khách khi họ có thể thưởng thức nghệ thuật truyền thống như chèo, quan họ, ca trù, hát xẩm… Đội ngũ nhân viên phục vụ nhiệt tình, năng động, vừa đảm bảo dịch vụ vừa đóng vai trò “hướng dẫn viên văn hóa” đồng hành cùng du khách.

Đây có thể coi là một biểu tượng văn hóa, giao thông và ký ức đô thị của Hà Nội, tái hiện trong diện mạo hiện đại, thân thiện, kết nối với người dân Thủ đô và du khách trong nước, quốc tế.

Ông Hoàng Gia Khánh - Tổng Giám đốc Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam cho biết: "Đoàn tàu "Hà Nội 5 cửa ô” không chỉ là cái tên gợi nhắc đến lịch sử, văn hóa của mảnh đất kinh kỳ, mà còn thể hiện tâm huyết của Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam và đối tác trong việc kết hợp giữa bảo tồn giá trị truyền thống với đổi mới sáng tạo, góp phần đưa đường sắt trở lại với đời sống đô thị một cách gần gũi và sinh động hơn".

Mục tiêu của Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam là tái hiện giá trị văn hóa đô thị trong diện mạo mới, góp phần quảng bá hình ảnh Hà Nội và lan tỏa văn hóa Việt Nam ra thế giới. Đây cũng là bước đi khẳng định đường sắt không chỉ đơn thuần là giao thông, mà còn là kênh kết nối du lịch - văn hóa gần gũi với đời sống đô thị.

Nghệ thuật công cộng - "đòn bẩy" phát triển công nghiệp văn hóa

Mới đây, UBND phường Cửa Nam, TP Hà Nội tổ chức “Lễ Công bố dự án Tu bổ hai bức Phù điêu ngoài trời tại phố Hàng Lọng, phường Cửa Nam”. Đây là hai bức phù điêu ngư nghiệp và nông nghiệp ra đời gần một thế kỷ trước, đã chinh phục bạn bè năm châu tại Triển lãm Paris năm 1931 như những chứng nhân của ký ức đô thị, của nghệ thuật và lịch sử.

Những tác phẩm được sáng tạo bởi những nhà điêu khắc, sinh viên Trường Mỹ thuật Đông Dương trước đây, nay là Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam. Hai bức phù điêu hiện được gắn trên tường của Đại học Mỹ Thuật Việt Nam.

Hai bức phù điêu tái hiện đời sống lao động truyền thống của người Việt. Một bên là cảnh cày cấy, gặt lúa, gánh rơm. Bên còn lại là cảnh đánh bắt cá, chèo thuyền, kéo lưới. Hai bức phù điêu được thể hiện với bố cục liên hoàn, hình khối chắc khỏe, tuy nhân vật được cách điệu theo phong cách hiện thực Pháp nhưng vẫn mang hồn dân tộc. Ngôn ngữ của các tác phẩm đã đánh dấu bản lề chuyển tiếp từ truyền thống sang hiện đại.

Theo giám tuyển, họa sĩ Nguyễn Thế Sơn (Đại học Quốc gia Hà Nội), đây là lần đầu tiên công chúng Thủ đô được chiêm ngưỡng hai bức phù điêu nông nghiệp và ngư nghiệp được sáng tác cách đây gần 1 thế kỷ, có giá trị rất lớn, tác động đến nhận thức của xã hội về kỹ thuật, kiến trúc, mỹ thuật công cộng.

“Hai bức phù điêu sau khi được trùng tu sẽ tạo thành điểm nhấn, không chỉ thu hút công chúng Thủ đô, các du khách mà còn mở ra hướng sáng tác cho các nghệ sĩ Việt Nam và quốc tế, đặc biệt là việc nghiên cứu làm ra 2 phiên bản mới ở hai ô của hai bức phù điêu còn lại là sĩ phu và thương nhân. Đây là 4 bức đầu tiên về hình ảnh sĩ, nông, công, thương hiện lên uy nghi, đầy tính thẩm mỹ. Dự án mở ra cơ hội rất tốt cho việc đưa nghệ thuật - yếu tố quan trọng để đánh thức ký ức về di sản đô thị, góp phần phát triển công nghiệp văn hóa trên địa bàn phường Cửa Nam, giúp công chúng thấy được những mảnh ghép hoàn chỉnh, tầm vóc, đóng góp của mỹ thuật Đông Dương, đặt nền móng cho mỹ thuật hiện đại Việt Nam”, họa sĩ Nguyễn Thế Sơn nhấn mạnh.

Trước đó, dự án nghệ thuật công cộng trên cầu đi bộ Trần Nhật Duật, phường Hoàn Kiếm (Hà Nội) đã trở thành điểm tham quan hấp dẫn của nhiều cho người dân và du khách. Với chủ đề “Nước”, các tác phẩm sắp đặt tương tác khắp các vị trí trên cây cầu, qua đó biến cây cầu trở thành một bộ sưu tập tác phẩm sắp đặt ánh sáng.

Nếu như tác phẩm “Thủy cung” của họa sĩ Vũ Xuân Đông gợi cảm giác giống như một đường hầm thủy cung đầy hấp dẫn với đủ loài cá đại dương đang bơi lội phía trên vòm cầu thì dọc suốt hành lang thành cầu, tác phẩm sắp đặt ánh sáng với chủ đề “Sóng” của họa sĩ Lê Đăng Ninh cũng gợi lại ký ức của những lớp sóng sông Hồng chuyên chở phù sa suốt chiều dài lịch sử dân tộc. Xen giữa những lớp sóng là hình ảnh tái hiện những người lao động trong nghiên cứu về “Kỹ thuật của người An Nam” của họa sĩ Henri Oger.

Phía chân cầu thang đi bộ, từ cả 2 hướng được vẽ các bức “Cá chép vượt vũ môn” từ kho tàng tranh dân gian Hàng Trống, gợi nhắc hành trình học tập, rèn luyện của các em học sinh mỗi ngày leo thang bộ đi học, giống như hành trình “Cá chép hóa rồng”,…

Nhờ dự án này, cây cầu từ chỗ ít người qua lại, trở thành một không gian nghệ thuật công cộng nối dài với không gian nghệ thuật công cộng Phúc Tân, khu phố cổ và địa điểm Trung tâm văn hóa nghệ thuật 22 Hàng Buồm.

Những không gian nghệ thuật này được kết nối cũng tạo thành một tour nghệ thuật đi bộ hấp dẫn khách du lịch, góp phần phát triển kinh tế, văn hóa, du lịch của Thủ đô. Dự án cũng giúp kích thích thói quen đi bộ khám phá các di sản văn hóa nghệ thuật trong lòng Hà Nội, giúp gắn kết cộng đồng hiệu quả hơn.

Hồng Giang