Lan tỏa ánh sáng tri thức, nâng cao chất lượng sống cho người dân

Đời sống của phụ nữ dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện Thường Xuân (Thanh Hóa) ngày càng được nâng cao nhờ hiệu quả của công tác truyền thông và giảm nghèo về thông tin trong cộng đồng.

Với địa hình hiểm trở và tỷ lệ hộ nghèo còn cao, địa phương này đã ghi dấu ấn qua các hoạt động truyền thông cộng đồng, mang lại hy vọng mới cho người dân, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em. Đến nay, các nỗ lực này không chỉ nâng cao nhận thức mà còn tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững, dù vẫn đối mặt với không ít thách thức.

Thị trấn Thường Xuân, trung tâm của huyện miền núi Thường Xuân (Thanh Hóa), nơi đang triển khai mạnh mẽ các hoạt động truyền thông giúp đồng bào dân tộc thiểu số tiếp cận thông tin.

Tăng cường truyền thông gắn liền với phát triển cộng đồng bền vững

Từ năm 2021, huyện Thường Xuân đã triển khai mạnh mẽ Dự án 6 theo các văn bản hướng dẫn từ Trung ương và tỉnh Thanh Hóa, như Kế hoạch số 198/KH-UBND ngày 04/11/2022 về việc triển khai Tiểu dự án 1 "Giảm nghèo về thông tin", thuộc Dự án 6 "Truyền thông và giảm nghèo về thông tin". UBND huyện đã ban hành nhiều kế hoạch cụ thể, như Kế hoạch số 253/KH-UBND ngày 31/10/2022, nhằm tổ chức các hoạt động truyền thông hiệu quả.

Các tổ truyền thông cộng đồng tại các xã, thị trấn trên địa bàn huyện đã triển khai hàng trăm buổi truyền thông với nhiều hình thức phong phú như phát thanh qua loa truyền thanh, tổ chức tọa đàm, chiếu phim lưu động, tư vấn trực tiếp tại hộ gia đình.

Ra mắt Tổ truyền thông cộng đồng tại xã Xuân Lộc (huyện Thường Xuân).

Nội dung truyền tải đa dạng, thiết thực, tập trung vào các vấn đề gần gũi với đời sống người dân như: nâng cao nhận thức về bình đẳng giới, phòng chống bạo lực gia đình, chăm sóc sức khỏe sinh sản và sức khỏe bà mẹ - trẻ em, phòng chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, bảo vệ trẻ em, cũng như hướng dẫn kỹ năng ứng phó với thiên tai và biến đổi khí hậu.

Ông Đỗ Doãn Bảy, Giám đốc Trung tâm Văn hóa, Thông tin, Thể thao và Du lịch huyện Thường Xuân chia sẻ: "Chúng tôi đã tăng cường thời lượng phát sóng trên hệ thống loa đài cấp huyện và xã, đồng thời phân công nhiệm vụ cụ thể cho các phòng ban. Tuy nhiên, tiến độ triển khai còn chậm do chờ văn bản hướng dẫn từ cấp trên và cơ chế chính sách thay đổi thường xuyên". Dù vậy, những nỗ lực này đã giúp người dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số, tiếp cận thông tin thiết thực, nâng cao nhận thức về quyền lợi và trách nhiệm của mình.

Ông Đỗ Doãn Bảy, Giám đốc Trung tâm Văn hóa, Thông tin, Thể thao và Du lịch huyện Thường Xuân.

Một trong những thành tựu nổi bật là việc thành lập các câu lạc bộ sinh hoạt văn hóa dân gian tại các thôn vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, với tổng kinh phí hơn 1,1 tỷ đồng dành cho 6 mô hình triển khai trong năm 2024.

Thông qua các buổi tập huấn, sinh hoạt chuyên đề và hoạt động giao lưu văn nghệ, thể thao, các câu lạc bộ đã thu hút đông đảo thanh thiếu niên tham gia, tạo nên sân chơi lành mạnh, góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, đồng thời lan tỏa hiệu quả thông điệp về giảm nghèo thông tin đến cộng đồng.

"Phụ nữ đồng bào dân tộc thiểu số, đặc biệt là người Thái và Mường, đã trở thành lực lượng nòng cốt trong các tổ truyền thông. Họ không chỉ học hỏi mà còn chủ động tuyên truyền, giúp nhau vượt qua định kiến giới và tập tục lạc hậu", bà Hà Thị Nguyệt, Chủ tịch Hội LHPN huyện Thường Xuân nhấn mạnh.

Chung tay giữ bản sắc văn hóa

Mặc dù đã đạt được nhiều kết quả tích cực, Dự án 6 tại huyện Thường Xuân vẫn đang đối mặt với không ít khó khăn. Cơ chế, chính sách hướng dẫn còn thiếu cụ thể, gây trở ngại trong quá trình xây dựng kế hoạch và lập dự toán.

Bên cạnh đó, đội ngũ cán bộ phụ trách công tác văn hóa – thông tin tại cơ sở còn mỏng, phần lớn kiêm nhiệm nhiều nhiệm vụ, thiếu kinh nghiệm và thường xuyên biến động về nhân sự, dẫn đến hiệu quả triển khai chưa cao.

Bà con dân tộc thiểu số tích cực tham gia buổi sinh hoạt của tổ truyền thông cộng đồng tại thôn, bản.

Hệ thống thiết chế văn hóa như nhà văn hóa, sân chơi, khu thể thao tại nhiều thôn, bản vùng sâu, vùng xa đã xuống cấp nghiêm trọng, chưa đáp ứng được nhu cầu sinh hoạt văn hóa, tinh thần ngày càng cao của người dân địa phương.

Bà Vi Thị Đường (dân tộc Thái, trú tại thôn Liên Sơn, xã Xuân Lẹ) chia sẻ: "Trước đây, tôi không biết nhiều về quyền lợi của phụ nữ và trẻ em. Từ khi tham gia sinh hoạt tại thôn và nghe loa truyền thông, tôi hiểu thêm về cách phòng chống bạo lực gia đình. Tuy nhiên, đường đi còn khó khăn, ít tài liệu phát tay, nên việc tiếp cận thông tin vẫn chưa thực sự thuận tiện".

Bà Vi Thị Đường (dân tộc Thái, trú tại thôn Liên Sơn, xã Xuân Lẹ).

Để từng bước tháo gỡ, huyện Thường Xuân đã đề xuất nhiều giải pháp đồng bộ. Trong đó có việc tăng cường mở lớp tập huấn kỹ năng dàn dựng, biểu diễn cho các câu lạc bộ văn nghệ truyền thống; hỗ trợ nhạc cụ, trang phục dân tộc; xây dựng tủ sách cộng đồng; và tổ chức các lớp truyền dạy văn hóa phi vật thể như lễ hội Dâng trâu Tế trời, trò diễn dân gian, dân ca, dân vũ.

"Chúng tôi đang phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Thanh Hóa mời các nghệ nhân, nghệ sĩ có kinh nghiệm về tập huấn trực tiếp tại địa phương, giúp các đội văn nghệ duy trì hoạt động thường xuyên, gắn truyền thông với bảo tồn văn hóa bản địa", ông Đỗ Doãn Bảy cho biết thêm.

Huyện Thường Xuân phục hồi lễ mừng cơm mới của đồng bào dân tộc Thái tại bản Mạ (thị trấn Thường Xuân) nhằm bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống và tri ân trời đất, tổ tiên sau mùa vụ bội thu.

Dự án 6 tại huyện Thường Xuân là minh chứng sinh động cho vai trò của truyền thông trong công cuộc xóa đói giảm nghèo, đặc biệt tại những vùng đồng bào dân tộc thiểu số còn nhiều khó khăn. Không chỉ truyền tải thông tin, dự án còn thắp sáng niềm tin, mở rộng cơ hội tiếp cận tri thức và nâng cao chất lượng sống cho người dân.

Với sự vào cuộc đồng bộ của chính quyền, các tổ chức đoàn thể và sự hưởng ứng tích cực từ người dân, ánh sáng tri thức từ Dự án 'Giảm nghèo về thông tin' đang lan tỏa đến từng thôn bản vùng cao. Nhờ đó, đồng bào dân tộc thiểu số dần thoát khỏi nghèo đói thông tin, nâng cao nhận thức, phát triển kinh tế và làm chủ cuộc sống – không ai bị bỏ lại phía sau vì thiếu cơ hội tiếp cận tri thức."

Trường Hùng