Làn sóng giảm lãi suất huy động chỉ mới bắt đầu?

Khung lãi suất tiền gửi của BacA Bank từ đầu tháng 3-2025 tiếp tục giảm 0,25 điểm phần trăm ở kỳ hạn dưới 12 tháng và giảm 0,3 điểm phần trăm kỳ hạn từ 12 tháng trở lên.

Làn sóng đầu tiên phản ứng với chính sách

Khung lãi suất tiền gửi của BacA Bank từ đầu tháng 3-2025 tiếp tục giảm 0,25 điểm phần trăm ở kỳ hạn dưới 12 tháng và giảm 0,3 điểm phần trăm kỳ hạn từ 12 tháng trở lên. Đây là lần giảm lãi suất thứ 2 của ngân hàng này kể từ đầu năm đến nay, sau lần giảm vào cuối tháng 1. Tính chung hai lần điều chỉnh, lãi suất tiết kiệm có kỳ hạn của BacA Bank đã giảm 0,4 điểm phần trăm, về lại ngang mức hồi tháng 6 năm ngoái.

Tương tự, VietBank cũng giảm lãi suất tiền gửi 0,2 điểm phần trăm ở kỳ hạn 1-4 tháng, giảm 0,3 điểm phần trăm kỳ hạn 5-9 tháng, giảm 0,2 điểm phần trăm kỳ hạn 12 tháng. VIB giảm đều 0,1 điểm phần trăm lãi suất tiền gửi kỳ hạn 6-11 tháng, từ 4,8%/năm xuống còn 4,7%/năm. SaiGonBank giảm 0,2 điểm phần trăm kỳ hạn 12 và 13 tháng, xuống lần lượt 5,6%/năm và 5,8%/năm.

Việc một số ngân hàng có động thái điều chỉnh giảm lãi suất tiền gửi trong những ngày gần đây khiến thị trường chú ý, nhất là khi mặt bằng lãi suất trên các thị trường không có nhiều biến động. Đơn cử như lãi suất vay gửi giữa các tổ chức tín dụng (TCTD) trên thị trường liên ngân hàng vẫn đang duy trì ở mức cao. Cụ thể, kỳ hạn qua đêm tại ngày 27-2 nằm ở mức 3,79%/năm; kỳ hạn 1 tuần là 4,24%/năm; kỳ hạn 2 tuần là 4,55%/năm và kỳ hạn 1 tháng là 4,67%/năm.

Xu hướng giảm lãi suất nói trên dường như đang đáp lại lời kêu gọi của cơ quan quản lý. Tại cuộc họp của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) với hệ thống TCTD ngày 25-2, một trong những nội dung quan trọng được quan tâm là NHNN đã yêu cầu các TCTD thực hiện nghiêm chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và NHNN về ổn định mặt bằng lãi suất tiền gửi.

Trước đó, vào ngày 24-2, Thủ tướng Chính phủ có Công điện số 19 gửi Thống đốc NHNN về việc tăng cường thực hiện các giải pháp giảm lãi suất. Trong đó, Thủ tướng yêu cầu NHNN thực hiện ngay việc thanh tra, kiểm tra các ngân hàng điều chỉnh tăng lãi suất huy động trong thời gian qua và việc công bố, thực hiện lãi suất huy động, cho vay của các ngân hàng. Thủ tướng cũng yêu cầu NHNN thường xuyên theo dõi, giám sát chặt chẽ diễn biến lãi suất huy động, cho vay của các ngân hàng.

Mới đây nhất, ngày 1-3, Thủ tướng Chính phủ có Chỉ thị số 05/CT-TTg về các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, đột phá thúc đẩy tăng trưởng kinh tế đảm bảo đạt mục tiêu 8% trở lên. Trong đó, Thủ tướng một lần nữa yêu cầu NHNN tăng cường hiệu quả công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm soát, kịp thời xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật các trường hợp vi phạm, nhất là các TCTD cạnh tranh lãi suất không lành mạnh, không đúng quy định (cả lãi suất huy động và cho vay); nghiêm cấm không để các ngân hàng tự do tăng lãi suất không theo định hướng, cạnh tranh không lành mạnh, không bình đẳng.

Khởi đầu cho xu hướng mới?

Như vậy, xu hướng tăng lãi suất tiền gửi khởi đầu từ cuối quí 1 năm ngoái đang có dấu hiệu đảo chiều. Trong ba tháng gần đây, lác đác một vài ngân hàng đã có động thái giảm lãi suất trở lại, trong bối cảnh nguồn vốn đầu năm tăng trưởng mạnh mẽ nhưng tín dụng chưa theo kịp. Với những chỉ đạo, yêu cầu từ phía cơ quan quản lý, các ngân hàng càng có động lực để điều chỉnh giảm lãi suất.

Nhưng liệu đây chỉ là phản ứng nhất thời với chính sách, hay cung cầu vốn hiện nay của hệ thống ngân hàng đã đủ sức thúc đẩy xu hướng tăng lãi suất thời gian qua thật sự đảo chiều?

Theo chia sẻ từ đại diện NHNN mới đây, đến ngày 18-2, dư nợ tín dụng toàn hệ thống đạt 15,62 triệu tỉ đồng, tăng 0,02% so với tháng 12-2024, tăng 16,35% so với cùng kỳ; trong khi cùng kỳ năm 2024 lại giảm 1,01% so với tháng 12-2023.

Với mục tiêu tăng trưởng tín dụng lên đến 16% trong năm nay, NHNN dự kiến sẽ “bơm” ra thị trường khoảng 2,5 triệu tỉ đồng. Vì vậy, dễ hiểu khi các ngân hàng cần phải tăng cường huy động vốn để đảm bảo nguồn vốn kinh doanh từ nay đến cuối năm. Đây có lẽ cũng là một trong những yếu tố quan trọng tác động đến xu hướng lãi suất trong năm nay.

Ngoài ra, áp lực lạm phát trong năm nay cũng có thể nhích dần lên. Trong báo cáo kinh tế vĩ mô về Việt Nam vừa mới được công bố, Ngân hàng Standard Chartered dự báo lạm phát tăng trong bối cảnh Việt Nam duy trì triển vọng tăng trưởng, khi mà các yếu tố thúc đẩy nhu cầu có thể góp phần làm gia tăng áp lực lạm phát trong thời gian tới. Tổ chức này cũng cho rằng NHNN sẽ tăng lãi suất thêm 50 điểm cơ bản trong quí 2-2025 nhằm ứng phó với lạm phát gia tăng.

Ngược lại, vẫn có những yếu tố hỗ trợ tích cực cho sự ổn định hay tiếp tục giảm của mặt bằng lãi suất. Đầu tiên là cuộc chiến giữa Nga và Ukraine đang có những dấu hiệu cho thấy sẽ sớm đạt được thỏa thuận hòa bình.

Trong kịch bản đó, Nga có thể được dỡ bỏ cấm vận kinh tế, nước này sẽ tăng cung ứng nhiều mặt hàng trên thị trường quốc tế, bao gồm năng lượng, dầu thô, góp phần kéo giảm áp lực lạm phát cho toàn cầu. Khi đó, Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) cũng sẽ có thêm điều kiện để tiếp tục lộ trình cắt giảm lãi suất đã đề ra, xu hướng phục hồi của đô la Mỹ có thể chựng lại hay đảo chiều, giảm bớt áp lực mất giá lên đồng bản tệ ở các nền kinh tế khác.

Về phần mình, trong bối cảnh nợ xấu vẫn là một thách thức (dù tốc độ tăng đã chững lại từ quí 4 năm ngoái) nhưng việc xử lý các khoản nợ xấu đã phát sinh thời gian qua không hề dễ dàng, các ngân hàng càng có lý do để tìm cách kéo giảm chi phí vốn đầu vào, hay ít nhất là cũng phải giữ được ổn định, nhằm đảm bảo duy trì được biên độ lãi và mục tiêu kế hoạch lợi nhuận đặt ra trong năm nay.

Điều quan trọng hơn là nhà điều hành vẫn cần phải duy trì một chính sách tăng trưởng cung tiền phù hợp cho nền kinh tế, để vừa đảm bảo mục tiêu tăng trưởng tín dụng 16% trong năm nay, vừa hỗ trợ được thanh khoản của hệ thống luôn dồi dào, không để rơi vào tình trạng thiếu hụt cục bộ hay có tính thời điểm, bằng các giải pháp bơm hút nhịp nhàng trên thị trường mở.

Thụy Lê