Lâm Đồng thông tin chính thức vụ hồ chứa nước ở Tuy Phong bị vỡ

UBND tỉnh Lâm Đồng vừa có báo cáo gửi Thường trực Tỉnh ủy các nội dung liên quan hệ thống hồ chứa trong dự án nông nghiệp công nghệ cao của Công ty TNHH Trang trại Việt Phong Phú, xã Tuy Phong.

Giao Công an tỉnh điều tra toàn diện

Báo cáo nêu nhiều hạng mục hồ, ao tích nước nằm ngoài hồ sơ pháp lý, yêu cầu tháo cạn nước để bảo đảm an toàn và giao Công an tỉnh điều tra toàn diện sau sự cố khiến một bé gái 13 tuổi tử vong.

Hiện trường hồ trên núi Tân Lai, xã Tuy Phong của Công ty Trang Trại Việt bị vỡ, gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản của người dân dưới chân núi.

Theo báo cáo, dự án Nông nghiệp công nghệ cao theo mô hình VAC của Công ty TNHH Thương mại Trang trại Việt Phong Phú được chấp thuận chủ trương đầu tư tại Quyết định 930/QĐ-UBND ngày 10-4-2018.

Quy mô dự án 346,6 ha, gồm khu trại gà (2 trại gà giống và 50 trại gà lạnh), khu sản xuất – xử lý phân vi sinh, khu nhà kính trồng cây ăn trái – rau sạch – nông sản, khu giết mổ gia cầm – đóng gói, khu xử lý thức ăn chăn nuôi, cùng hệ thống giao thông, sân bãi nội bộ và cây xanh cảnh quan.

Về đất đai, theo Quyết định 1010/QĐ-UBND ngày 19-4-2019 của UBND tỉnh Bình Thuận (trước sắp xếp địa giới), doanh nghiệp được cho thuê tổng diện tích 3.426.015 m², mục đích sử dụng là đất nông nghiệp khác, thời hạn đến 10-4-2068, hình thức Nhà nước cho thuê đất trả tiền hằng năm.

Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bình Thuận cũ đã bàn giao đất thực địa ngày 9-5-2019, ký hợp đồng thuê đất số 89/HĐTĐ ngày 11-6-2019 và cấp hai giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cùng ngày.

Đến 17-1-2025, UBND tỉnh Bình Thuận tiếp tục ban hành Quyết định 1011/QĐ-UBND gia hạn thời gian thuê đất đối với dự án này thêm 24 tháng kể từ ngày ký. Về môi trường, dự án có báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) được UBND tỉnh Bình Thuận phê duyệt tại Quyết định 3628/QĐ-UBND ngày 18-12-2017, phạm vi sử dụng đất 346,6 ha, cơ cấu các khu chức năng như nêu trên.

Nhà cửa, công trình thủy lợi, cây trồng bị tàn phá do vỡ hồ trên núi Tân Lai chiều tối 1-11

Hội đồng thẩm định ĐTM được thành lập theo Quyết định 160/QĐ-STNMT ngày 13-4-2016 của Sở Tài nguyên và Môi trường. Về trật tự xây dựng, ngày 6-6-2025, UBND huyện Tuy Phong cấp Giấy phép xây dựng số 117/GPXD cho các hạng mục: khu trại gà; khu sản xuất – xử lý phân vi sinh; khu nhà kính trồng cây, rau sạch, nông sản; khu giết mổ gia cầm – đóng gói; khu xử lý thức ăn cho gia cầm; nhà văn phòng, nhà nghỉ cán bộ công nhân viên và các công trình phụ trợ.

Tuy nhiên, kết quả kiểm tra thực địa của Sở Tài nguyên và Môi trường Bình Thuận (31-7 đến 2-8-2024) ghi nhận doanh nghiệp đã đào sáu ao, trong đó ba ao tích trữ nước, kèm khoảng 2km mương dẫn, làm đường nội bộ khoảng 12km, phát quang khoảng 320ha, bố trí trồng thử các loại cây, xây một số nhà xưởng – nhà ở – văn phòng và đang tập kết khung sắt, thiết bị.

Các ao – hồ tích nước không có trong chủ trương đầu tư

Đáng chú ý, các ao – hồ tích nước này không có trong chủ trương đầu tư, không nằm trong ĐTM đã phê duyệt và không thuộc nội dung giấy phép xây dựng 117/GPXD. Sau khi khoanh vị trí trên nền bản đồ, ao chứa nước lớn nhất ước 20ha mặt nước, chiều sâu trung bình khoảng 4,5m, dung tích khoảng 900.000 m³.

Đối chiếu Nghị định 114/2018/NĐ-CP ngày 4-9-2018 về quản lý an toàn đập, hồ chứa nước, hồ nói trên được xếp hồ chứa nước “vừa”, phải tuân thủ đầy đủ yêu cầu thiết kế, thi công, vận hành, giám sát an toàn theo Luật Thủy lợi và quy định hiện hành.

Hồ chứa nước bị vỡ cuốn theo hơn 100.000m3 nước đổ xuống chân núi Tân Lai, xã Tuy Phong, tỉnh Lâm Đồng.

Thế nhưng, tại buổi kiểm tra ngày 2-11-2025, doanh nghiệp không cung cấp được thiết kế, quy trình vận hành, hồ sơ giám sát, trang bị an toàn, phương án ứng cứu khẩn cấp, hệ thống cảnh báo và các tài liệu pháp lý khác theo yêu cầu.

Về mặt quản lý rủi ro, báo cáo nhắc lại văn bản của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ngày 18-10-2025 và của Chi cục Thủy lợi & Tài nguyên nước ngày 13-10-2025 trước đó đã cảnh báo, yêu cầu tăng cường bảo đảm an toàn đập, hồ chứa, trong đó đề nghị UBND xã Tuy Phong yêu cầu Công ty Trang trại Việt khẩn trương khắc phục sự cố ao có bờ ngăn nước, hạ mực nước về mức an toàn, tránh nguy cơ tái diễn sự cố và vận động doanh nghiệp hỗ trợ các hộ dân bị ảnh hưởng.

Điều tra làm rõ trách nhiệm tổ chức, cá nhân liên quan

Đáng chú ý, báo cáo giao Công an tỉnh Lâm Đồng chủ trì, phối hợp các cơ quan, đơn vị liên quan điều tra toàn diện nguyên nhân vỡ ao – hồ, kiểm tra tính pháp lý của toàn bộ hồ, ao chứa nước trong khu vực dự án; xử lý theo quy định nếu phát hiện vi phạm.

Đối với công tác khắc phục, UBND tỉnh yêu cầu doanh nghiệp tổ chức thu dọn lòng suối, kênh mương; gia cố, sửa chữa các đoạn kênh hư hỏng; thống kê – bồi thường thiệt hại hoa màu, tài sản cho người dân vùng hạ du và các hạng mục công trình công cộng bị ảnh hưởng.

Từ các số liệu nêu trong báo cáo, có thể thấy hệ thống hồ – ao tích nước hình thành ngoài thiết kế đã không được đánh giá trong ĐTM, không nằm trong giấy phép xây dựng, không có hồ sơ thiết kế về quy trình vận hành, giám sát an toàn theo quy định của Luật Thủy lợi và Nghị định 114/2018/NĐ-CP.

Khi xảy ra sự cố, hậu quả đặc biệt nghiêm trọng: một người chết, nhiều tài sản – công trình công cộng hư hỏng, sản xuất của người dân thiệt hại lớn. Việc ngừng tích nước, tháo cạn và điều tra làm rõ trách nhiệm tổ chức, cá nhân liên quan là yêu cầu cấp bách để bảo đảm an toàn tính mạng, tài sản và khôi phục hạ tầng thủy lợi, sản xuất của địa phương.

Khung cảnh tan hoang thôn 2 bởi lũ quét do vỡ hồ trên núi.

UBND tỉnh cho biết sẽ tiếp tục chỉ đạo kiểm tra các hồ, ao tương tự trên địa bàn, siết chặt trách nhiệm chủ đầu tư và cơ quan quản lý trong việc tuân thủ pháp luật về đập, hồ chứa nước; đồng thời đôn đốc doanh nghiệp khẩn trương hoàn thiện hồ sơ pháp lý, phương án an toàn nếu tiếp tục sử dụng các công trình chứa nước, hoặc buộc dỡ bỏ – hoàn nguyên nếu không đáp ứng điều kiện theo quy định.

PHƯƠNG NAM - CHÍNH THÀNH