Lâm Đồng kịp thời điều chỉnh Tài liệu giáo dục địa phương cho năm học 2025-2026

Năm học 2025–2026 là năm đầu tiên ngành Giáo dục và Đào tạo tỉnh Lâm Đồng triển khai nhiệm vụ trong bối cảnh mới, khi địa giới hành chính được mở rộng, sáp nhập Bình Thuận, Đắk Nông, Lâm Đồng

Thực tế này đặt ra yêu cầu phải kịp thời điều chỉnh nội dung giáo dục địa phương, để vừa kế thừa tài liệu đã ban hành, vừa bảo đảm tính phù hợp với một chỉnh thể hành chính và văn hóa mới.

Trước yêu cầu đó, Sở Giáo dục và Đào tạo Lâm Đồng đã ban hành hai văn bản quan trọng là Công văn số 569/SGDĐT-GDTrH hướng dẫn sử dụng, tổ chức dạy học nội dung giáo dục địa phương cấp trung học cơ sở và Công văn số 623/SGDĐT-GDTH về việc điều chỉnh, tổ chức dạy học nội dung giáo dục địa phương cấp tiểu học.

Ảnh: P.T

Giáo dục địa phương cấp tiểu học, linh hoạt và trải nghiệm

Theo Công văn số 623, chương trình giáo dục địa phương ở tiểu học được bố trí với thời lượng 35 tiết mỗi năm học. Cách thức triển khai có sự phân hóa theo từng khối lớp:

Lớp 1 và lớp 2: nội dung giáo dục địa phương được tích hợp vào các môn học và hoạt động giáo dục.

Lớp 3: khoảng 20% nội dung được lồng ghép trong Hoạt động trải nghiệm, 15% còn lại tích hợp trong các môn học.

Lớp 4 và lớp 5: ngoài việc tích hợp, còn có chuyên đề riêng “Địa phương em” với 6 tiết dạy độc lập.

Công văn cũng yêu cầu giáo viên triển khai dạy học theo hướng linh hoạt, sáng tạo và hiệu quả, phát huy tối đa tính tích cực của học sinh.

Giáo viên được khuyến khích vận dụng phương pháp tích hợp liên môn, tổ chức nhiều hoạt động trải nghiệm, giúp học sinh quan sát, khám phá thực tế địa phương.

Qua đó, học sinh không chỉ nắm kiến thức cơ bản mà còn hình thành năng lực vận dụng để giải quyết những vấn đề gắn với đời sống hằng ngày.

Giáo dục địa phương cấp trung học cơ sở, điều chỉnh để phù hợp tỉnh mới

Ở cấp trung học cơ sở, Công văn 569 hướng dẫn tiếp tục sử dụng các tài liệu giáo dục địa phương lớp 6, 7, 8, 9 của ba tỉnh trước sáp nhập, nhưng phải điều chỉnh, bổ sung thành một chỉnh thể phù hợp với tỉnh Lâm Đồng mới.

Đáng chú ý, ngay từ lớp 6, nhiều nội dung đã có sự điều chỉnh. Chẳng hạn, thay vì học riêng “Lịch sử Bình Thuận thời nguyên thủy”, “Lịch sử Đắk Nông thời nguyên thủy”, học sinh nay được học chung “Lịch sử Lâm Đồng từ thời nguyên thủy đến thế kỷ X”. Điều chỉnh này giúp học sinh có cái nhìn toàn diện hơn, thay vì rời rạc theo từng tỉnh trước khi sáp nhập.

Về nội dung địa lý tự nhiên – hành chính, tài liệu được cập nhật số liệu mới về diện tích, dân cư, đơn vị hành chính của tỉnh sau sáp nhập.

Ngoài ra, còn bổ sung đặc điểm khoáng sản, khí hậu, hệ sinh vật và di sản UNESCO Công viên địa chất toàn cầu Đắk Nông. Qua đó, học sinh hiểu rõ hơn về sự đa dạng và tiềm năng của địa phương.

Về văn học – văn hóa dân gian, giữ lại truyền thuyết núi Lang Biang, suối Đa Mê (Lâm Đồng), đồng thời lồng ghép sử thi Êđê, M’nông (Đắk Nông) và truyện dân gian Chăm (Bình Thuận). Cách làm này vừa tôn trọng đặc sắc riêng từng vùng, vừa tạo nên sự phong phú trong kho tàng văn hóa chung.

Chuyên đề xã hội – đời sống, thay vì các bài rời rạc như “Thực hiện quyền trẻ em ở Bình Thuận” hay “Học sinh Đắk Nông chấp hành pháp luật”, nay được điều chỉnh thành “Thực hiện quyền trẻ em ở tỉnh Lâm Đồng”. Điều này giúp học sinh nhận diện mình là công dân của một cộng đồng rộng lớn hơn.

Những điều chỉnh này cho thấy giáo dục địa phương ở bậc trung học cơ sở không chỉ đơn thuần thay đổi địa danh, mà còn thực sự làm mới nội dung, giúp học sinh vừa giữ được cội nguồn riêng, vừa mở rộng tầm nhìn chung.

Hướng dẫn, điều chỉnh kịp thời

Việc Sở Giáo dục và Đào tạo Lâm Đồng kịp thời ban hành hai công văn nêu trên có ý nghĩa thiết thực.

Thứ nhất, bảo đảm tính đồng bộ từ tiểu học đến trung học cơ sở, học sinh đều được tiếp cận với tài liệu giáo dục địa phương có điều chỉnh, thống nhất về định hướng, tránh tình trạng mỗi nơi dạy một kiểu.

Thứ hai, giữ gìn bản sắc riêng nhưng tạo dựng bản sắc chung: mỗi vùng đất đều có di sản đặc trưng, như tháp Pô Đam của Bình Thuận, Công viên địa chất toàn cầu Đắk Nông, di tích khảo cổ Cát Tiên và núi Lang Biang của Lâm Đồng.

Việc giữ lại những dấu ấn riêng đồng thời lồng ghép thành chỉnh thể mới giúp học sinh vừa tự hào về nơi mình sinh ra, vừa nhận diện quê hương rộng lớn hơn sau sáp nhập.

Thứ ba, nâng cao ý thức công dân không chỉ cung cấp kiến thức, mà còn bồi dưỡng tình yêu quê hương, trách nhiệm xã hội. Học sinh học cách trân trọng sự đa dạng văn hóa, đồng thời hiểu rằng mình là một phần của cộng đồng lớn, gắn bó với sự phát triển chung của tỉnh.

Có thể thấy, việc điều chỉnh tài liệu giáo dục địa phương trong năm học 2025–2026 là kịp thời và cần thiết. Sở Giáo dục và Đào tạo Lâm Đồng đã có sự chuẩn bị chu đáo, từ công văn cho tiểu học đến trung học cơ sở, tạo nền tảng cho việc triển khai dạy học một cách đồng bộ, thống nhất.

Dạy học giáo dục địa phương thời sáp nhập không chỉ là sự thay đổi nội dung chương trình, mà còn là cơ hội để giáo dục nuôi dưỡng tinh thần đoàn kết, giữ gìn bản sắc riêng, đồng thời hòa vào cái chung.

Đây chính là cách để thế hệ trẻ lớn lên với niềm tự hào về cội nguồn, và trách nhiệm xây dựng một Lâm Đồng mới giàu bản sắc, phát triển bền vững.

(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.

Phan Tuyết