Làm chủ công nghệ sản xuất 'trái tim' vũ khí

Ngòi nổ là chi tiết nhỏ của viên đạn, quả bom, đầu đạn tên lửa... nhưng là chi tiết đặc biệt quan trọng, bởi đó là “trái tim” của vũ khí. Làm chủ công nghệ sản xuất ngòi nổ là nhiệm vụ rất khó, bởi mỗi quốc gia đều nắm giữ công nghệ nền, công nghệ lõi không dễ tiếp cận. Đây là thách thức đặt ra cho đội ngũ cán bộ, kỹ sư của Nhà máy Z129. Chính vì vậy, phát huy nội lực, trí tuệ của những người lính làm khoa học kết hợp với đầu tư hệ thống cơ sở vật chất hiện đại là những giải pháp then chốt để Nhà máy Z129 từng bước “gỡ khó” trong làm chủ công nghệ chế tạo sản phẩm đặc thù này.

Nhà máy Z129 (Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng) làm chủ công nghệ sản xuất ngòi nổ cơ điện tử.

Đại tá Lê Văn Minh, Giám đốc Nhà máy Z129 cho biết: “Để nghiên cứu ngòi đạn đáp ứng yêu cầu công nghệ sản xuất rất là nghiêm ngặt, độ chính xác gần như tuyệt đối. Chính vì vậy, quá trình chế tạo sản xuất ngòi đạn, các chi tiết cơ cấu phía bên trong ngòi đòi hỏi độ chính xác cao. Để ngòi đạn hoạt động tin cậy ở mọi điều kiện thời tiết, bảo đảm phát bắn an toàn, chính xác, uy lực lớn, quá trình sản xuất cần ứng dụng công nghệ cao, quy trình kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt”.

Xưởng Gia công cơ khí chính xác N10, Nhà máy Z129 là nơi tiếp nhận, khai thác, sử dụng các trang thiết bị, máy móc hiện đại nhằm gia công chính xác các chi tiết của ngòi đạn với yêu cầu cao. Theo Thiếu tá Bùi Việt Dũng, Phó quản đốc Xưởng Cơ khí chính xác N10: “Ngòi đạn có nhiều cụm chi tiết có độ chính xác rất cao, gia công phức tạp, yêu cầu độ chính xác gần như tuyệt đối”.

Trang bị công nghệ theo hướng cơ khí hóa, tự động hóa, tăng độ chính xác nhằm từng bước hạn chế lao động thủ công, giảm tiếp xúc của người lao động với các yếu tố nguy hiểm, độc hại là một trong những nội dung chính của dự án ngòi đạn pháo được Nhà máy Z129 tập trung triển khai trong thời gian qua.

Đây là dự án có độ phức tạp cao về kỹ thuật, công nghệ ở 3 lĩnh vực: Cơ khí chính xác, điện tử, hóa nổ. Do đó, để bảo đảm mục tiêu của các dự án, Nhà máy đã phối hợp chặt chẽ với các chuyên gia, đối tác nước ngoài trong suốt quá trình hợp tác, chuyển giao công nghệ. Theo đó, toàn bộ hệ thống trang thiết bị gia công cơ khí tại phân xưởng được đơn vị đầu tư 100% mới, hiện đại. Ngoài các buổi huấn luyện trên lớp, các tổ nhóm đảm nhiệm vị trí tại các dây chuyền đều có sự trao đổi với các chuyên gia nhằm làm chủ các trang thiết bị hiện đại trong thời gian nhanh nhất.

Đẩy mạnh phát triển công nghiệp quốc phòng theo hướng chủ động, tự lực, tự cường, lưỡng dụng, hiện đại là chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước. Thực hiện chủ trương này, Nhà máy Z129 xác định tự chủ phải gắn với tự cường để tạo nên chuỗi khép kín trong các khâu nghiên cứu, chế tạo, cải tiến dây chuyền sản xuất; chế tạo nguyên liệu đầu vào... cho tới tổng lắp, thử nghiệm, chuyển giao công nghệ.

Để đạt được mục tiêu này, một trong những yếu tố tiên quyết chính là phát huy trí tuệ, sáng tạo của đội ngũ cán bộ, kỹ sư trẻ tại nhà máy. Chú trọng phát triển và đưa vào sản xuất một số sản phẩm mới đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ huấn luyện sẵn sàng chiến đấu của các đơn vị là một trong những định hướng nghiên cứu của Đại úy QNCN Trần Huy Phong, Trợ lý Phòng Kỹ thuật, Nhà máy Z129 và các đồng nghiệp tại đây. Không có nhiều tài liệu để tham khảo, không có sản phẩm nguyên mẫu, khu vực thử nghiệm chưa đồng bộ... những bài toán khó liên tiếp đặt ra. Tuy nhiên, với những người lính trẻ “lấy binh làm nghiệp”, yêu nghề, đam mê nghiên cứu, họ đã cùng nhau nỗ lực, tự học hỏi vươn lên, từng bước làm chủ khoa học kỹ thuật. Đặc biệt, với đề tài “Thiết kế, chế tạo thành công ngòi áp suất thủy tĩnh” đã góp phần nâng cao khả năng tự bảo đảm vũ khí, trang bị và tăng cường khả năng sẵn sàng chiến đấu cho các đơn vị. Sản phẩm nhỏ gọn nhưng cấu tạo của ngòi đạn lên tới hàng chục chi tiết với kết cấu phức tạp.

Cùng với chế tạo thành công ngòi đạn thủy tĩnh, Nhà máy Z129 cũng đã làm chủ quy trình chế tạo, sản xuất ngòi dành cho đạn xuyên động năng. Trên cơ sở nghiên cứu, tìm hiểu tài liệu trong và ngoài nước kết hợp với nhiều lần thử nghiệm, nhóm đề tài đã xây dựng được quy trình công nghệ thiết kế, chế tạo ngòi đáy lắp cho đạn xuyên động năng. Trên nền tảng kiến thức và kinh nghiệm thực tiễn, nhóm nghiên cứu đã sản xuất thành công ngòi đạn động năng dùng cho cỡ 57mm, 100mm. Bảo đảm an toàn cho ngòi đạn không bị nổ trên đường bay, trước khi đạn va chạm vào mục tiêu, lò xo quán tính được xem là chi tiết chế tạo với độ phức tạp cao, yêu cầu khắt khe về lực đàn hồi, cơ tính vật liệu, các chế độ nhiệt luyện, xử lý bề mặt... Ngoài ra, trong ngòi đạn còn các thành phần thuốc hỏa thuật sử dụng để nén ép cơ cấu giữ chậm của ngòi, yêu cầu chính xác cao về thời gian giữ chậm, đơn vị tính bằng mili giây, đòi hỏi phải có công nghệ ép thuốc tối ưu. Với hệ thống trang thiết bị hiện đại cùng đội ngũ thợ có trình độ cao, các chi tiết khó của ngòi đạn xuyên động năng đã được chế tạo thành công, đáp ứng yêu cầu tính năng kỹ chiến thuật đề ra.

Tăng dần tỷ lệ nội địa hóa, tiến tới làm chủ nguồn vật tư, trang bị kỹ thuật, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm là mục tiêu hướng tới của đội ngũ cán bộ, kỹ sư Nhà máy Z129 trong nghiên cứu khoa học, làm chủ dây chuyền công nghệ sửa chữa, sản xuất ngòi đạn, pháo với yêu cầu về độ khó, độ phức tạp cao. Đây là động lực để Nhà máy có bước đi vững chắc trên con đường phát triển và hội nhập, góp phần nâng cao tiềm lực công nghiệp quốc phòng Việt Nam.

Bài và ảnh: SƠN BÌNH - THU THỦY