Làm chủ công nghệ sản xuất thuốc phóng, thuốc nổ

Những năm qua, Viện luôn chủ động, sáng tạo trong nghiên cứu, thiết kế, triển khai công nghệ sản xuất các loại TPTN, vật tư đặc chủng cho phát triển các loại vũ khí, đạn và sản phẩm vật liệu nổ công nghiệp phục vụ dân sinh. Phóng viên Báo Quân đội nhân dân có cuộc trao đổi với Đại tá, TS Phạm Văn Toại, Viện trưởng Viện TPTN xung quanh nội dung này.

Phóng viên (PV): Những năm qua, Viện TPTN đã có những sản phẩm gì nổi bật, thưa đồng chí?

Đại tá, TS Phạm Văn Toại. Ảnh: NGUYỄN QUANG

Đại tá, TS Phạm Văn Toại: 50 năm qua, Viện TPTN luôn nhận và hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ. Đặc biệt những năm gần đây, Viện đã thực hiện hàng trăm đề tài khoa học-công nghệ (KHCN) từ cấp cơ sở đến cấp nhà nước. Các đề tài đã bám sát chương trình, đề án quan trọng phát triển vũ khí, trang bị của Quân đội, nhu cầu của các đơn vị, như: Loạt mác thuốc phóng cho các loại đạn, thuốc phóng cho động cơ phóng ngư lôi, bom phóng chống ngầm, thuốc nổ dẻo, đàn hồi, octogen, hexogen thuần hóa, thuốc nổ hỗn hợp cho đầu nổ tên lửa, nhiên liệu tên lửa cho động cơ phóng, động cơ hành trình tên lửa, các loại thuốc hỏa thuật...

Từ hoạt động nghiên cứu, Viện đã làm chủ công nghệ và chuyển giao cho các nhà máy hàng loạt công nghệ mới trong sản xuất TPTN, như: Công nghệ sản xuất thuốc phóng một gốc thuần hóa, thuốc phóng một gốc xốp; công nghệ chế tạo nhiên liệu rắn hỗn hợp; công nghệ chế tạo thuốc nổ dẻo, thuốc nổ nhiệt áp; công nghệ nổ định hướng, xuyên lõm... Đặc biệt, nhiều pilot công nghệ do Viện nghiên cứu có thể xây dựng dây chuyền sản xuất lớn tại các nhà máy.

PV: Để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong giai đoạn mới, Viện có những đột phá gì về KHCN?

Đại tá, TS Phạm Văn Toại: Đảng ủy, chỉ huy Viện xác định 3 đột phá về KHCN. Một là, giải mã thiết kế, giải mã công nghệ nhiều sản phẩm khó, phức tạp, hàm lượng khoa học cao, như: Thuốc phóng một gốc dạng đặc biệt, thuốc nổ hỗn hợp uy lực lớn, thuốc nổ nhiệt áp, nhiên liệu rắn tên lửa hỗn hợp. Hai là, đột phá trong xây dựng, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ nghiên cứu trẻ, tạo các nhóm nghiên cứu, phòng nghiên cứu mạnh. Ba là, đột phá trong xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị nghiên cứu, chế thử, thử nghiệm. Xây dựng, hình thành các pilot công nghệ phục vụ nghiên cứu, chế tạo loạt nhỏ các sản phẩm.

Hiện nay, TPTN, nhiên liệu tên lửa, hỏa thuật không thể thiếu trong sản xuất vũ khí, đạn dược, nó đặc biệt quan trọng trong xây dựng nền CNQP tự chủ, hiện đại, lưỡng dụng. Vì vậy, Viện tập trung nghiên cứu các sản phẩm, như: Các mác TPTN, nhiên liệu tên lửa, hỏa thuật cho vũ khí, đạn dược cần thay thế, cải tiến; các sản phẩm thuốc phóng đa gốc; nhiên liệu rắn tên lửa hỗn hợp cho các dòng tên lửa và nhiên liệu cho vũ khí siêu vượt âm; vật tư, hóa chất đặc chủng cho sản xuất vật liệu nổ...

PV: Để giải quyết những vấn đề vướng mắc trong hoạt động thực tiễn, đồng thời mở ra các hướng nghiên cứu mới, Viện đã có những chủ trương gì, thưa đồng chí?

Đại tá, TS Phạm Văn Toại: Trước hết, Viện nắm bắt công nghệ của các nước tiên tiến trên thế giới, bám sát những định hướng phát triển vũ khí, đạn dược của Bộ Quốc phòng; nhu cầu cải tiến, sửa chữa vũ khí, trang bị của các quân chủng, binh chủng để xây dựng các định hướng KHCN ngắn hạn và dài hạn. Đầu tư cho những đề tài nghiên cứu nền, ươm mầm công nghệ trước khi triển khai đề tài ở cấp cao hơn.

Khai thác, giải mã thiết kế, công nghệ những sản phẩm vật liệu nổ của các dự án đầu tư nước ngoài. Đề xuất mở mới các đề tài, nhiệm vụ phát triển sản phẩm mới; ứng dụng tối đa dây chuyền công nghệ hiện có của các cơ sở CNQP và khả năng chủ động, tự chủ tối đa nguồn cung cấp vật tư, nguyên liệu trong nước vào nghiên cứu, chế thử; hình thành, phát triển các pilot công nghệ để chế tạo những sản phẩm nghiên cứu mới khi các cơ sở CNQP chưa có những dây chuyền sản xuất quy mô công nghiệp.

Chỉ huy Viện Thuốc phóng Thuốc nổ (Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng) trao khen thưởng tặng điển hình tiên tiến tại Đại hội Thi đua Quyết thắng giai đoạn 2019-2024 của Viện. Ảnh: NGUYỄN QUANG

PV: TPTN là lĩnh vực đặc thù. Vậy công tác bồi dưỡng, đào tạo đội ngũ cán bộ được Đảng ủy, chỉ huy Viện tiến hành như thế nào?

Đại tá, TS Phạm Văn Toại: Bám sát chức năng, nhiệm vụ và định hướng phát triển KHCN, Viện chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ nghiên cứu có trình độ chuyên môn cao, quan tâm bồi dưỡng cán bộ trẻ, cán bộ ở các lĩnh vực nghiên cứu mới, chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực TPTN, nhiên liệu tên lửa, hỏa thuật, hóa chất đặc chủng.

Phối hợp với các học viện, nhà trường trong và ngoài Quân đội nắm chất lượng học viên, làm cơ sở đề xuất với cấp trên phương án tuyển chọn; ưu tiên đối tượng học viên đào tạo ở các nước có trình độ khoa học kỹ thuật quân sự tiên tiến, học viên tốt nghiệp loại giỏi. Viện thực hiện đa dạng các hình thức đào tạo, bồi dưỡng, kết hợp giữa bồi dưỡng thông qua thực tiễn công tác nghiên cứu KHCN tại Viện, cử cán bộ đi đào tạo chuyên sâu ở trong và ngoài nước. Gắn đào tạo, bồi dưỡng với hoạt động nghiên cứu khoa học, thử nghiệm, chuyển giao công nghệ; cử cán bộ đi thực tế tại các cơ sở sản xuất CNQP để tích lũy kinh nghiệm; đề bạt, bổ nhiệm cán bộ trẻ có năng lực vào các vị trí chủ chốt...

PV: Trân trọng cảm ơn đồng chí!

50 năm qua, Viện TPTN được tặng 2 Giải thưởng Nhà nước; 1 Giải thưởng Hồ Chí Minh về KHCN; 5 Giải thưởng Sáng tạo KHCN Việt Nam; 7 Huân chương Chiến công, Huân chương Lao động và Huân chương Bảo vệ Tổ quốc, cùng nhiều phần thưởng của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Quốc phòng, Bộ Khoa học và Công nghệ, Tổng cục CNQP.

SƠN BÌNH (thực hiện)