Lãi suất tạm lắng, áp lực tăng vẫn chực chờ

Mặt bằng lãi suất đang kéo giảm

Một tháng sau cuộc họp của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) với các ngân hàng ngày 25/2, xu hướng tăng lãi suất tiền gửi khởi đầu từ cuối quý I/2024 trên thị trường 1 đã có những dấu hiệu đảo chiều. Nhiều ngân hàng liên tục công bố quyết định giảm lãi suất tiền gửi trong các tuần gần đây.

Thống kê của Chứng khoán Rồng Việt cho thấy lãi suất huy động đang giảm trên diện rộng với mức giảm phổ biến 10-20 điểm cơ bản. Ảnh: VDSC

Mới đây, ngày 24/3, Eximbank tiếp tục điều chỉnh lãi suất huy động với lãi suất các ngày làm việc trong tuần (từ thứ Hai đến thứ Sáu) giảm 0,1%/năm tại các kỳ hạn từ 6-12 tháng; lãi suất cuối tuần (thứ Bảy, Chủ nhật) giảm 0,1%/năm với các kỳ hạn từ 1-12 tháng. Đây là lần thứ tư Eximbank điều chỉnh giảm lãi suất kể từ đầu tháng 3 đến nay.

Hay tại KienlongBank, ngân hàng này cũng vừa có đợt điều chỉnh lãi suất huy động lần thứ ba trong tháng, với mức lãi suất tiếp tục xu hướng giảm tại tất cả kỳ hạn từ 1-60 tháng. Theo biểu lãi suất mới nhất của KienlongBank, lãi suất kỳ hạn từ 1-12 tháng dành cho khách hàng cá nhân và doanh nghiệp đồng loạt giảm 0,2%/năm. Lãi suất tiền gửi có kỳ hạn từ 13-17 tháng giảm 0,15%/năm và kỳ hạn từ 18-60 tháng giảm nhẹ 0,05%/năm.

Hàng loạt ngân hàng trong hệ thống như BVBank, Vietbank, MSB, SaiGonBank, Bac A Bank, VietABank, PGBank, LPBank, Nam A Bank, SHB, NCB, OCB, ABBank… cũng chung xu hướng giảm lãi suất huy động kể từ cuối tháng 2.

Trên thị trường liên ngân hàng, lãi suất cho vay VND cũng chung xu hướng giảm về cuối tháng. Tại ngày 20/3, lãi suất cho vay qua đêm VND là 3,97%/ năm, giảm 62 điểm cơ bản so với cuối tháng 2. Lãi suất cho vay VND các kỳ hạn 1 tuần đến 6 tháng giảm 25-86 điểm cơ bản, tùy kỳ hạn.

Lãi suất tạm lắng trong bối cảnh NHNN ngừng hút tiền thông qua phát hành tín phiếu từ đầu tháng 3; đồng thời cho vay trên thị trường mở với mức lãi suất 4%/năm, kỳ hạn dài hơn, tối đa lên tới 3 tháng. Các chuyên gia đánh giá việc nhà điều hành tăng kỳ hạn cho vay OMO trong khi giữ nguyên lãi suất thể hiện việc sẵn sàng cung cấp thanh khoản cho hệ thống khi cần. Tính từ 1/3-24/3, NHNN đã bơm ròng khoảng 17,25 nghìn tỷ.

NHNN chuyển từ trạng thái hút ròng trong tháng 2/2025 sang bơm ròng trong tháng 3/2025. Ảnh: VDSC

Động thái giảm lãi suất của các ngân hàng trong bối cảnh nguồn vốn đầu năm tăng trưởng mạnh mẽ nhưng tín dụng chưa theo kịp, cùng nhiều chỉ đạo quyết liệt từ Chính phủ và NHNN nhằm hướng tới mục tiêu tăng trưởng GDP tối thiểu 8% trong năm nay. Cùng đó, diễn biến thuận lợi trên thị trường ngoại hối khi áp lực từ sức mạnh đồng USD giảm dần cũng là cơ sở cho nhà điều hành có thêm dư địa điều tiết lãi suất theo hướng giảm để hỗ trợ tăng trưởng.

Áp lực lắng dịu trên thị trường tài chính quốc tế là một trong những yếu tố quan trọng hỗ trợ đà giảm lãi suất trong nước. Trong cuộc họp chính sách tiền tệ gần nhất, các quan chức Cục Dự trữ Liên bang (FED) đã gợi mở thông điệp về một lập trường mềm mỏng trong bối cảnh nền kinh tế Mỹ gần đây có những dấu hiệu suy yếu sau các chính sách thuế quan của Tổng thống Donald Trump.

Sau thông điệp từ FED, giới đầu tư hiện kỳ vọng lãi suất quỹ liên bang sẽ giảm 0,5 điểm phần trăm trong năm nay, tương đương 2 lần hạ lãi suất; nới lỏng hơn so với dự báo hồi đầu năm rằng FED có thể sẽ không giảm thêm lãi suất. Những thông tin này đã đưa chỉ số DXY giảm mạnh từ vùng đỉnh tiệm cận 110 điểm hồi giữa tháng 1 về quanh 104 điểm ở thời điểm hiện tại, tạo thêm dư địa cho việc điều hành chính sách tiền tệ của NHNN.

Diễn biến chỉ số Dollar Index (DXY) từ đầu năm đến hết phiên giao dịch 25/3 (giờ Mỹ). Ảnh chụp màn hình MarketWatch.

Theo nhận định của ông Đinh Quang Hinh, Trưởng bộ phận vĩ mô và chiến lược thị trường, Chứng khoán VNDirect, việc FED tiếp tục cắt giảm lãi suất điều hành trong thời gian tới sẽ tạo điều kiện cho NHNN có thêm dư địa để nới lỏng chính sách tiền tệ.

“Trong kịch bản tích cực, nếu FED cắt giảm lãi suất điều hành hai đến ba lần trong năm nay, bắt đầu từ cuộc họp tháng 6/2025, NHNN có thể cân nhắc giảm lãi suất điều hành 25 điểm cơ bản, bao gồm cả lãi suất tái cấp vốn trong quý III/2025 để thúc đẩy tăng trưởng tín dụng và hỗ trợ mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2025 là 8%”, ông Hinh dự báo.

Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo áp lực cho mặt bằng lãi suất trong thời gian tới trong bối cảnh lạm phát có xu hướng tăng, thanh khoản hệ thống chưa thực sự dồi dào và biến động trên thị trường tài chính quốc tế.

Áp lực từ cầu tiền và đường đi của lãi suất

Một trong những thách thức lớn cho việc duy trì mặt bằng lãi suất giảm từ nay đến cuối năm là mục tiêu tăng trưởng tín dụng cao. Năm nay, Chính phủ và NHNN định hướng tăng trưởng tín dụng đạt 16%; hỗ trợ tăng trưởng GDP tối thiểu 8%.

Nhiều công ty chứng khoán dự báo rằng các ngân hàng có thể chấp nhận đánh đổi biên lãi ròng để duy trì mặt bằng lãi suất cho vay ở mức phù hợp nhằm kích cầu tín dụng. Dù vậy, ở phía đầu vào, việc chuẩn bị nguồn vốn cho mục tiêu tăng trưởng tín dụng 16% vẫn là thách thức khi huy động tiền gửi khá yếu (tăng trưởng tiền gửi của các ngân hàng niêm yết vào cuối năm 2024 đạt 13,4%, thấp hơn nhiều so với mức tăng trưởng tín dụng 17,7%). Trên thị trường liên ngân hàng, việc NHNN bán ròng ngoại tệ để bình ổn tỷ giá trong nhiều thời điểm tỷ giá căng thẳng vừa qua cũng phần nào hạn chế thanh khoản.

Trong bối cảnh thanh khoản không mấy dồi dào như vậy, các ngân hàng có khả năng buộc phải tăng lãi suất huy động tại một số thời điểm để kéo dòng tiền đổ vào hệ thống.

Chứng khoán MB (MBS) trong một báo cáo gần đây kỳ vọng mặt bằng lãi suất huy động có thể nhích nhẹ trong khoảng nửa năm tiếp theo, bởi chênh lệch giữa tăng trưởng tín dụng và tăng trưởng huy động có thể khiến các ngân hàng có động lực tăng lãi suất huy động nhằm đảm bảo yêu cầu thanh khoản. Thêm vào đó, tỷ lệ cho vay/tiền gửi (LDR) của toàn bộ ngành ngân hàng tính đến hết quý IV/2024 đã tăng 213 điểm cơ bản svck, khiến một số ngân hàng phải tăng cường huy động vốn để đưa LDR trở lại mức an toàn.

Còn theo Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV), NHNN sẽ tiếp tục duy trì chính sách tiền tệ nới lỏng, giữ lãi suất ở mặt bằng thấp để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Do vậy lãi suất huy động thị trường 1 có thể tăng nhẹ nhưng vẫn ở mức thấp, dự báo tăng 30-100 điểm cơ bản (tùy nhóm ngân hàng).

PGS.TS. Nguyễn Hữu Huân, giảng viên Đại học Kinh tế TP.HCM: Mức tăng lãi suất huy độn 50-100 điểm cơ bản trong năm nay là chấp nhận được.

Trao đổi với phóng viên, PGS.TS. Nguyễn Hữu Huân, giảng viên Đại học Kinh tế TP.HCM cho rằng diễn biến lãi suất trong giai đoạn tiếp theo sẽ phụ thuộc nhiều vào động thái của NHNN ở từng thời điểm cụ thể dựa trên cân đo nhiều yếu tố chi phối như áp lực tỷ giá, nguồn cung ngoại tệ…

Nếu NHNN vẫn tiếp tục bơm thanh khoản ra nền kinh tế như giai đoạn vừa qua thì lãi suất huy động khó tăng, nhưng đổi lại tỷ giá sẽ tăng. Ngược lại, ở những thời điểm tỷ giá căng thẳng và NHNN ưu tiên cho việc ổn định tỷ giá, lãi suất huy động vẫn có thể nhích tăng, dù ông Huân mức tăng dự báo sẽ không lớn trong bối cảnh Chính phủ nỗ lực hướng tới mục tiêu tăng trưởng kinh tế cao.

“Về một số dự báo cho rằng lãi suất huy động có thể nhích tăng 50-100 điểm cơ bản trong năm nay, tôi cho rằng đó là mức tăng có thể chấp nhận được để đảm bảo mục tiêu huy động vốn cũng như tránh dòng vốn chảy sang các kênh chứng khoán hay bất động sản. Thực tế hiện nay, dòng vốn đã có xu hướng chảy qua các kênh khác rồi: thanh khoản trên thị trường chứng khoán đang tăng và bất động sản cũng đã có nhiều dấu hiệu hồi phục trở lại”, vị chuyên gia nói thêm.

Thùy Dung