'Lá phổi thứ hai' của thế giới nguy cấp, sản lượng cacao toàn cầu bị đe dọa

Lưu vực Congo - rừng mưa nhiệt đới lớn thứ hai hành tinh chỉ sau Amazon - đang đối mặt với những mối đe dọa ngày càng nghiêm trọng, kéo theo nguy cơ làm xáo trộn khí hậu khu vực và ảnh hưởng trực tiếp đến sản lượng cacao.

Trải dài qua sáu quốc gia Trung Phi, lưu vực này được xem như một “bể điều hòa carbon” then chốt của thế giới, với tác động lan rộng tới tận Bờ Biển Ngà.

Theo nghiên cứu của Zero Carbon Analytics, tốc độ mất rừng tại Congo đang tăng nhanh đáng lo ngại. Hệ quả là lượng mưa tại Tây Phi suy giảm rõ rệt, đặc biệt trong các mùa cao điểm.

Kết quả nghiên cứu cho thấy phá rừng có thể làm giảm tới 20% lượng mưa tại “vành đai cacao” Tây Phi - khu vực cung cấp tới ba phần tư sản lượng cacao toàn cầu.

Uốn khúc dòng sông giữa rừng nhiệt đới lưu vực Congo. Ảnh: iStock

Điều này trực tiếp đe dọa năng suất và sản lượng của mặt hàng xuất khẩu chủ lực, vốn mang lại giá trị kinh tế cao nhất cho nhiều quốc gia trong khu vực.

“Hệ thống mưa từng nâng đỡ ngành cacao toàn cầu trong nhiều thập kỉ, giờ đây đang bị phá vỡ,” nhà sinh thái học Joanne Bently, tác giả nghiên cứu, nhấn mạnh.

Ngoài tác động tới nông nghiệp, tình trạng mất rừng còn ảnh hưởng sâu rộng đến khả năng lưu trữ carbon, đa dạng sinh học, nguồn nước, lớp bảo vệ nhiệt và điều hòa nhiệt độ. Đây không chỉ là lời cảnh báo về môi trường, mà còn là rủi ro có thể tác động trực tiếp tới tăng trưởng kinh tế.

Tại Hội nghị COP30, Congo đã nhận được các cam kết tài trợ mới, trong đó Pháp đặt mục tiêu huy động 2,5 tỷ USD để hỗ trợ giải quyết tình trạng phá rừng.

Diễn biến này cho thấy vấn nạn mất rừng đã vượt xa phạm vi một thách thức địa phương, đặt ra yêu cầu hợp tác rộng rãi giữa nhiều quốc gia.

Những năm gần đây, thị trường cacao toàn cầu chịu biến động mạnh, với giá tăng vọt khiến nhu cầu sụt giảm. Tại một số nước châu Âu, giá cacao đã tăng kỷ lục tới 35% đối với mỗi thanh 100g.

Châu Âu - nhà nhập khẩu cacao lớn nhất thế giới - dự kiến sẽ chịu phần thiệt hại nặng nề nhất. Nếu sản lượng không đổi, riêng tác động từ phá rừng có thể khiến thị trường này phát sinh thêm 33,8 tỷ USD chi phí vào năm 2050.

Biến động giá được thúc đẩy bởi hai nguyên nhân chính: dịch bệnh và thời tiết khắc nghiệt do biến đổi khí hậu, đặc biệt tại Bờ Biển Ngà và Ghana - hai trung tâm sản xuất cacao lớn nhất thế giới. Tình trạng này trực tiếp làm giảm năng suất cây trồng.

Dự báo đến năm 2050, sản lượng có thể giảm tới 1,6 triệu tấn tại Bờ Biển Ngà, tương đương gần 80% sản lượng hiện nay. Tại Ghana, mức suy giảm dự kiến là 866 nghìn tấn, ở Nigeria là 377 nghìn tấn và tại Cameroon khoảng 205 nghìn tấn.

Trước những biến động sâu rộng này, nhiều tập đoàn sản xuất socola đã buộc phải tái cấu trúc chiến lược.

Barry Callebaut - một trong những nhà sản xuất socola và cacao chế biến hàng đầu thế giới - đã mất khoảng 20% giá trị thị trường trong cuộc khủng hoảng cacao năm ngoái. Hiện tập đoàn đang chuyển hướng đầu tư sang các khu vực như Mỹ Latinh, nơi khí hậu ổn định hơn và sản lượng ít biến động, nhằm giảm thiểu rủi ro trong dài hạn và bảo đảm nguồn cung bền vững..

Yến Chi ( Theo The Guardian)