Kỷ niệm trọng thể 50 năm lãnh tụ Cuba Fidel Castro thăm vùng giải phóng miền Nam Việt Nam

Đoàn công tác cấp cao hai nước Cuba-Việt Nam thăm Di tích quốc gia đặc biệt Đôi bờ Hiền Lương-Bến Hải - Ảnh: VGP/Minh Trang

Tham dự Lễ kỷ niệm có Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Chính quyền nhân dân và Hội đồng Nhà nước Cuba, Trưởng Đoàn cấp cao Đảng, Nhà nước Cuba; Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Trương Thị Mai; Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn; các thành viên Đoàn cấp cao 2 nước; lão thành cách mạng, cựu chiến binh, Mẹ Việt Nam Anh hùng, lãnh đạo, nguyên lãnh đạo hai tỉnh Quảng Trị, Quảng Bình.

Phát biểu tại Lễ kỷ niệm, thay mặt Đảng, Nhà nước và Nhân dân Việt Nam, Thường trực Ban Bí thư, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Trương Thị Mai đã ôn lại chuyến thăm lịch sử của Lãnh tụ Cuba Fidel Castro tới vùng giải phóng miền Nam Việt Nam vào tháng 9/1973.

Cách đây 50 năm, chỉ 8 tháng sau khi Hiệp định Paris về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam được ký kết, đồng chí Fidel Castro, Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Cuba, Thủ tướng nước Cộng hòa Cuba đã dẫn đầu Đoàn đại biểu Đảng, Nhà nước Cuba đã đến thăm vùng "đất lửa" Quảng Trị vừa được giải phóng, còn nồng nặc mùi thuốc súng và đạn bom, trong bối cảnh cuộc kháng chiến chống Mỹ của Nhân dân Việt Nam còn gian khổ và đang đi vào giai đoạn quyết định.

Đồng chí Phidel và Đoàn đại biểu Cuba đã đến Hà Nội và bắt đầu chuyến thăm lịch sử vào trưa ngày 12/9/1973 với sự chào đón nồng nhiệt của đông đảo các tầng lớp nhân dân Thủ đô Hà Nội. Trong các ngày 12-13/9, đồng chí Phidel đã hội đàm với các đồng chí: Lê Duẩn, Tôn Đức Thắng, Trường Chinh, Phạm Văn Đồng và Đại tướng Võ Nguyên Giáp – các lãnh đạo cao cấp nhất của Đảng, Nhà nước, Quân đội nhân dân Việt Nam và bày tỏ mong muốn cháy bỏng được trực tiếp đến vùng Giải phóng miền Nam để thăm hỏi, động viên đồng bào, chiến sĩ. Thời điểm này, đây là một quyết định rất khó khăn, song hiểu được nguyện vọng và tình cảm sâu nặng của đồng chí Phidel, lãnh đạo Đảng, Nhà nước Việt Nam đã nỗ lực để tổ chức, bảo vệ tuyệt đối bí mật và an toàn đặc biệt cho chuyến thăm này.

Sáng 14/9/1973, Chủ tịch Phidel, Thủ tướng Phạm Văn Đồng và Đoàn đại biểu Cuba đã đến Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình, mở đầu cho chuyến thăm lịch sử của vị nguyên thủ nước ngoài đầu tiên đến vùng giải phóng miền Nam sau Hiệp định Paris. Đoàn đã vượt qua sông Nhật Lệ - điểm "huyết mạch" giao thông đặc biệt trên tuyến Quốc lộ 1A, là chảo lửa hứng chịu nhiều trận ném bom, đánh phá tàn khốc để ngăn chặn tiếp viện cho tiền tuyến miền Nam; đến thăm lũy thép Vĩnh Linh với tình cảm ấm áp, nồng hậu trong những căn nhà lá đơn sơ vừa được dựng lại sau chiến tranh, gặp gỡ những anh hùng của vùng đất thép, đây là sự chia sẻ sâu sắc của đồng chí với tinh thần quả cảm, sự hy sinh to lớn của quân và dân Quảng Trị.

Chủ tịch Quốc hội Chính quyền Nhân dân và Hội đồng Nhà nước Cuba Esteban Lazo Hernandez phát biểu tại Lễ kỷ niệm - Ảnh: VGP/Minh Trang

Ngày 15/9/1973, rời Vĩnh Linh, vượt sông Bến Hải, vĩ tuyến 17, Đoàn đến vùng đất giải phóng Quảng Trị. Đồng chí Phidel rất xúc động khi đặt chân lên mảnh đất kiên cường, đầy khói lửa này, bất chấp hiểm nguy, đồng chí đã xuống xe đi bộ, hỏi thăm đồng bào, chiến sĩ giải phóng quân và dân Quảng Trị anh hùng, tận mắt chứng kiến dấu tích chiến tranh còn ngổn ngang và sức sống mới đang nảy mầm vươn lên.

Tại cao điểm 241 – trước đây là cứ điểm mạnh nhất của địch với uy lực về vũ khí gần như tuyệt đối, đồng chí Phidel đã dự cuộc mit-tinh trọng thể với nhân dân 5 huyện Gio Linh, Cam Lộ, Hải Đăng, Triệu Phong, Hướng Hóa cùng các đơn vị tiêu biểu của lực lượng vũ trang.

Hình ảnh đồng chí Phidel phất cao lá cờ của Quân Giải phóng miền Nam với câu nói "Các đồng chí hãy đem lá cờ bách chiến, bách thắng này cắm giữa Sài Gòn" mãi mãi đi vào lịch sử, khắc sâu trong lòng Nhân dân Việt Nam, trở thành biểu tượng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, của tình đoàn kết Việt Nam - Cuba trong sáng, của phong trào quốc tế đoàn kết và ủng hộ cuộc đấu tranh chính nghĩa của nhân dân Việt Nam và chưa đầy 2 năm sau, điều đó đã trở thành sự thật.

Trong hành trình của mình, Chủ tịch Phidel còn đến thăm căn cứ quân sự Dốc Miếu – cứ điểm quan trọng nhất của phòng tuyến Mac Namara, thăm Tiểu đoàn 8 đơn vị anh hùng; đi dọc Quốc lộ 9 – vị trí chiến lược cắt ngang Trường Sơn và đường Hồ Chí Minh, nơi chịu nhiều hy sinh gian khổ, đã chiến đấu kiên cường, thắng lợi vẻ vang của quân và dân miền Nam; thăm trụ sở và gặp mặt các đại diện của Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam ở Cam Lộ.

Thường trực Ban Bí thư Trương Thị Mai ôn lại chuyến thăm lịch sử của Lãnh tụ Cuba Fidel Castro tới vùng giải phóng miền Nam Việt Nam vào tháng 9/1973 - Ảnh: VGP/Minh Trang

Đồng chí Trương Thị Mai nhấn mạnh, chuyến thăm của Chủ tịch Phidel và Đoàn đại biểu Cuba đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử quan hệ hai nước, vượt qua thông lệ ngoại giao, là sự cổ vũ to lớn cho cuộc đấu tranh chính nghĩa của Nhân dân miền Nam Việt Nam trong giai đoạn mới; thể hiện niềm tin tuyệt đối vào chiến thắng và là nguồn động viên mãnh liệt cho Cách mạng Việt Nam, là biểu tượng của tình đoàn kết quốc tế trong sáng, cao đẹp của Cuba và Việt Nam. Năm thập kỷ đã đi qua, nhưng mãi mãi đất nước Việt Nam, nhân dân Việt Nam sẽ không bao giờ quên câu nói bất hủ "Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình" của Chủ tịch Phidel.

"Đạo lý "Uống nước nhớ nguồn" là truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc Việt Nam, giữ gìn, vun đắp mối quan hệ thủy chung, trước sau không chỉ là giá trị văn hóa mà còn là trách nhiệm của đất nước và Nhân dân Việt Nam. Kỷ niệm chuyến thăm lịch sử của Phidel là dịp để chúng ta khẳng định, tự hào, tôn vinh mối quan hệ hữu nghị đặc biệt Việt Nam – Cuba, mối quan hệ vượt qua các giới hạn thông thường, được tôi luyện, thử thách qua thăng trầm lịch sử, qua những thời khắc khó khăn nhất của mỗi nước.

Việt Nam tin tưởng chắc chắn rằng nhân dân Cuba, đất nước Cuba sẽ kế tục xứng đáng tư tưởng và di huấn của Lãnh tụ Cuba Fidel Castro, nhất định sẽ vượt qua mọi khó khăn, thử thách, giành nhiều thắng lợi mới, to lớn hơn nữa trên con đường đã lựa chọn", Thường trực Ban Bí thư, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Trương Thị Mai bày tỏ.

Chương trình giao lưu các nhân chứng lịch sử đã trực tiếp gặp gỡ lãnh tụ Fidel lịch sử 50 năm về trước - Ảnh: VGP/Minh Trang

Phát biểu tại Lễ kỷ niệm, Chủ tịch Quốc hội Chính quyền Nhân dân và Hội đồng Nhà nước Cuba Esteban Lazo Hernandez khẳng định, khi nói đến mối quan hệ anh em mẫu mực giữa Cuba và Việt Nam, một hình ảnh khiến cho điều đó trở thành bất tử khi Chủ tịch Fidel Castro vui mừng phất cao lá cờ của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam tại Cao điểm 241 huyện Cam Lộ, tỉnh Quảng Trị, nơi chỉ cách quân địch chỉ vài km. Và câu nói bất hủ: "Vì Việt Nam, chúng tôi sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình" là biểu tượng đích thực của mối quan hệ chặt chẽ, đoàn kết của chúng ta.

Trong suốt quãng đời hoạt động cách mạng, Chủ tịch Cuba Fidel Castro đã có gần 100 bài diễn văn đề cập đến Việt Nam, có 3 chuyến thăm lịch sử tới Việt Nam. Trong đó, chuyến thăm của Chủ tịch Fidel Castro đến Quảng Trị cách đây vừa tròn 50 năm đã trở thành sự kiện có ý nghĩa chính trị hết sức sâu sắc.

"Chúng tôi bày tỏ lòng biết ơn, không chỉ đối với tấm gương trước đây và bây giờ, mà còn là tình đoàn kết mà các đồng chí đã duy trì trong những thời điểm rất khó khăn đối với Cuba bị cấm vận kinh tế. Mối quan hệ của chúng ta là mẫu mực và trở thành một biểu tượng của thời đại, như Fidel đã bày tỏ. Chúng ta sẽ gìn giữ cho các thế hệ hiện tại và tương lai những truyền thống đoàn kết và tình anh em", Chủ tịch Quốc hội Chính quyền Nhân dân và Hội đồng Nhà nước Cuba Esteban Lazo Hernandez cho hay.

Chương trình nghệ thuật có chủ đề "Việt Nam, Cuba- Những dấu ấn lịch sử" - Ảnh: VGP/Minh Trang

Tại Lễ kỷ niệm cũng đã diễn chương trình nghệ thuật với chủ đề "Việt Nam, Cuba- Những dấu ấn lịch sử"; giao lưu các nhân chứng lịch sử đã trực tiếp gặp gỡ lãnh tụ Fidel lịch sử 50 năm về trước; đó là ông Nguyễn Xuân Phong, người trực tiếp phiên dịch cho lãnh tụ Cuba Fidel Castro thăm vùng giải phóng miền Nam Việt Nam tại tỉnh Quảng Trị năm 1973; bà Hoàng Thị Chẩm, quê ở huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị, là nữ du kích trong bức ảnh bắt tay lãnh tụ Cuba Fidel Castro.

Ngoài ra, Ban Tổ chức trao giải cuộc thi vẽ tranh với chủ đề "Thiếu nhi Việt Nam - Cuba thắm tình đoàn kết". Cuộc thi do Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh phối hợp với Bộ Ngoại giao và UBND tỉnh Quảng Trị tổ chức nhân kỷ niệm 50 năm Lãnh tụ Cuba Fidel Castro thăm vùng giải phóng miền Nam Việt Nam tại tỉnh Quảng Trị.

Thế Phong-Minh Trang