Kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9:Nhớ về Bác!

Nhờ đó, tôi được chứng kiến những giờ phút cuối đời của vị lãnh tụ kính yêu, mà sự ra đi của Người đã để lại cho đời bao niềm thương nỗi nhớ.

Bác Hồ bên ngôi nhà sàn đơn sơ, giản dị. Ảnh: Tư liệu TTXVN

Khoảng 16h ngày 12-8-1969, Chủ tịch Hồ Chí Minh gặp đồng chí Lê Đức Thọ tại nhà nghỉ Hồ Tây nghe báo cáo tình hình Hội nghị Paris. Đêm hôm đó, Bác lên cơn sốt và ho, rồi những ngày sau đó Bác ho nhiều hơn, sốt nặng hơn. Nhưng Bác vẫn lên xuống nhà sàn gắng gượng làm việc.

Theo đề nghị của bác sĩ, tối 17-8-1969, Bác Hồ không làm việc ở nhà sàn nữa. Người xuống ở và làm việc tại ngôi nhà nhỏ phía sau nhà sàn, ngôi nhà mà Bộ Chính trị đã quyết định làm trong những ngày tháng 5-1967 khi Bác sang Trung Quốc để chữa bệnh, với mục đích để đảm bảo an toàn cho Bác trước những đợt ném bom bắn phá Hà Nội của giặc Mỹ (bây giờ trong hồ sơ di sản của Khu Di tích Phủ Chủ tịch, ngôi nhà này được gọi là Nhà 67). Nhưng khi về, Người nói: Khi nào có nhiều đồng chí phụ trách đến làm việc với Bác thì họp ở nhà ấy cho chắc chắn. Còn lúc ở một mình, Bác cứ ở nhà sàn gỗ này thôi. Các chú lo cho Bác, cũng phải lo cho dân. Dân chịu được thế nào, Bác chịu được như vậy.

Trong dịp 39 năm Ngày thành lập Đảng (3-2-1969), tại ngôi nhà này, Bác Hồ đã viết bài “Nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân”, biểu dương tinh thần hy sinh gương mẫu, đạo đức trong sáng của cán bộ, đảng viên, đồng thời kịch liệt lên án những hành vi, tư tưởng cá nhân hẹp hòi. Người chỉ rằng chủ nghĩa cá nhân là nguyên nhân, là bạn đồng hành của căn bệnh tham ô, hủ hóa, lãng phí, xa hoa, tham danh, trục lợi..., làm hại đến quyền lợi của cách mạng, của nhân dân, làm giảm thanh danh, uy tín của Đảng cầm quyền. Bằng bài viết này, cũng là bài viết cuối cùng về đạo đức trước khi từ biệt thế giới này, Bác Hồ không quên dặn lại mọi người cách làm người; nâng cao phẩm giá - một cái gốc quý báu để đảm bảo cho cuộc hành trình trong cuộc đời của mỗi con người tới đích vẻ vang. Ngẫm suy thời cuộc hiện nay, khi mà chủ nghĩa cá nhân đẻ ra tham nhũng đã trở thành giặc nội xâm, giặc quốc nạn thì càng thấy giá trị lớn lao lời dạy của Bác “quét sạch chủ nghĩa cá nhân”, là tiêu diệt kẻ thù nội xâm - bọn giặc tham nhũng, để lấy lại lòng tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước.

Có một lần, đồng chí phục vụ đọc cho Bác nghe trên báo Hànôịmới đưa tin: Hợp tác xã Ngũ Xá có ý định đúc bức tượng Bác bằng đồng. Nghe vậy, Bác bảo đồng chí phục vụ: Chú sang nói với Trung ương trong lúc đồng khan hiếm không được làm như vậy. Đem số tiền định đúc tượng Bác, xây thêm cho các cháu một phòng học. Biết bao anh hùng, liệt sĩ sao không đúc tượng, lại đúc tượng Bác?

Khi nghe báo cáo Nghị quyết của Bộ Chính trị về kỷ niệm 4 ngày lễ lớn trong năm 1970, Bác bảo: “Các chú nên bàn cho kỹ, còn ý kiến của Bác, Bác chỉ đồng ý 3/4 Nghị quyết. Bác không đồng ý đưa ngày 19-5 là ngày kỷ niệm lớn trong năm 1970. Còn Nghị quyết kỷ niệm 40 năm thành lập Đảng, 100 năm ngày sinh V.I.Lê-nin, 25 năm thành lập nước thì các chú nên có sớm để tuyên truyền sâu rộng trong quần chúng nhân dân. Hiện nay, các cháu học sinh sắp bước vào năm học mới, giấy mực, tiền bạc dùng để tuyên truyền về ngày sinh của Bác thì các chú nên dành để in sách giáo khoa và mua dụng cụ học tập cho các cháu, khỏi lãng phí...”.

Những ngày tháng 8-1969, trời mưa to, mực nước sông Hồng lên cao, trong lúc Bác đang lâm bệnh, Trung ương mời Bác lên ATK đề phòng đê sông Hồng vỡ gây lụt lội. Nhưng Bác bảo: Bác không thể bỏ dân, trước hết hãy lo cho dân.

Kỷ niệm Cách mạng tháng Tám và ngày Quốc khánh 2-9-1969, Người gửi vòng hoa tới viếng các liệt sĩ tại Nghĩa trang liệt sĩ Hà Nội. Khi được nghe báo cáo chiến sĩ tên lửa Hà Nội đã bắn rơi một máy bay không người lái của Mỹ vào ngày 30-8-1969, Bác gửi lẵng hoa tặng các chiến sĩ tên lửa Sư đoàn 361. Bác còn gửi tặng lẵng hoa cho Đội Cảnh sát khu vực 4 khu phố Ba Đình và cho Đội Bảo đảm giao thông đường bộ I. Buổi tối 31-8-1969, lễ kỷ niệm mừng Quốc khánh được tổ chức long trọng tại Hội trường Ba Đình. Vì mệt, Bác không đến dự được, nhưng Bác hỏi về việc tổ chức lễ kỷ niệm này. Ngày 1-9-1969, Bác rất mệt, cũng có lúc tỉnh táo và nhanh nhẹn hơn, tự tay bưng và ăn được chén con long nhãn.

Những lúc tỉnh lại sau mỗi lần cấp cứu, Bác hỏi han mọi việc, mà điều đầu tiên là nước sông Hồng đã xuống chưa? Hôm nay đồng bào miền Nam đánh thắng ở đâu?

Bác Hồ của chúng ta, một người quyền cao chức trọng nhất nước cho đến giây phút cuối đời chưa hề hưởng đặc quyền, đặc lợi nào. 24 năm làm Chủ tịch nước thường xuyên về các địa phương làm việc, hầu như các cuộc đi của Bác không bao giờ báo trước. Nhưng đến ngày sinh của mình thì lại dặn trước các địa phương không được tổ chức kỷ niệm. Bởi vậy, khi nhắm mắt, xuôi tay Bác đã nhận được thứ đặc quyền, đặc lợi đặc biệt, đó là tình cảm của nhân dân dành cho Người.

Nhớ mãi nỗi nặng lòng của Bác về mảnh đất mà Người đã nói: “Quê mình ở Nam Đàn - Nghệ An, nhưng mẹ mình mất ở xứ Huế, cha mình mất ở Cao Lãnh. Quê mình trải dài đất nước. Ở những nơi như Huế, Phan Thiết, Sài Gòn… trước lúc đi ra nước ngoài, mình đã từng sống và đã đi đến nơi, nhưng chưa về đến chốn”. Cái chốn mà Bác nặng lòng nhớ thương: “Ở miền Nam, mỗi người, mỗi gia đình đều có một nỗi đau khổ riêng. Gộp nỗi đau khổ riêng của mỗi người, mỗi gia đình lại thì thành nỗi đau khổ của tôi. Tôi biết rằng tôi chưa làm tròn nhiệm vụ cách mạng của tôi đối với đồng bào miền Nam. Mặc dù vậy, tôi biết rằng đồng bào miền Nam vẫn yêu quý tôi cũng như tôi luôn yêu quý đồng bào. Ở miền Nam, tôi không phải là Chủ tịch Hồ Chí Minh mà là Bác Hồ”. Cho nên, lúc trở bệnh, Người đề nghị uống chút nước dừa. Như hiểu được lòng của Bác, thư ký riêng Vũ Kỳ nói với mấy anh em bảo vệ ra hai cây dừa trước nhà sàn - giống dừa miền Nam hằng ngày Bác vẫn chăm bón - lấy ở mỗi cây một trái, bổ ra hòa nước ở hai trái vào một chiếc cốc và tách ở mỗi trái một miếng cùi dừa bày lên đĩa đưa lên cho Bác. Bác nhấp chút nước dừa như để thỏa “nỗi nhớ miền Nam nỗi nhớ nhà…”.

Tưởng nhớ ngày Bác đi xa, những điều ôn lại trên đây của tôi mong sao góp thêm một chút nhỏ bé của mình với hôm nay, với mai sau để trân trọng, giữ gìn và phát huy giá trị di sản của Bác Hồ trường tồn cùng dân tộc, trường tồn cùng thời đại, đáp ứng sự mong muốn của bạn bè năm châu, như một nhà thơ nổi tiếng của Mỹ Latinh đã viết “Những ai muốn biết thế nào là một con người thật sự? Vẻ đẹp của thế giới ở đâu? Sự chiến thắng của chân lý trên trái đất ở đâu? Ở đâu có mùa xuân? Xin hãy đến thăm cuộc đời của Chủ tịch Hồ Chí Minh, sự tồn tại điển hình của một Anh hùng thời đại chúng ta”.

TS Trần Viết Hoàn