Kỷ lục nhiệt độ liên tục bị phá vỡ

Thành phố Faya của Chad đã đạt tới mức nhiệt 48 độ C hai lần trong năm nay. Ảnh: Alarmy.

Nói với Guardian, ông Maximiliano Herrera - một nhà sử học khí hậu có ảnh hưởng, người lưu trữ các sự kiện cực đoan cho biết, thêm 130 kỷ lục nhiệt độ quốc gia hàng tháng cũng đã bị phá vỡ, cùng với hàng chục nghìn mức cao cục bộ được ghi nhận tại các trạm giám sát từ Bắc Cực đến Nam Thái Bình Dương.

Theo ông Herrera, số lượng kỷ lục chưa từng có trong 6 tháng đầu tiên là điều đáng kinh ngạc. “Lượng sự kiện nhiệt độ cực đoan này vượt xa bất kỳ điều gì từng thấy hoặc thậm chí từng nghĩ là có thể xảy ra trước đây. Những tháng từ tháng 2/2024 đến tháng 7/2024 là những tháng phá vỡ kỷ lục nhất đối với mọi số liệu thống kê” - ông Herrera nói.

Điều này đáng báo động vì đợt nắng nóng cực độ năm ngoái phần lớn có thể là do sự kết hợp giữa hiện tượng nóng lên toàn cầu do con người gây ra, do đốt khí đốt, dầu, than và cây cối và hiện tượng El Nino tự nhiên, hiện tượng bề mặt Thái Bình Dương nhiệt đới nóng lên có liên quan đến nhiệt độ cao hơn ở nhiều nơi trên thế giới. El Nino đã yếu đi kể từ tháng 2 năm nay, nhưng điều này không mang lại nhiều sự cải thiện.

Ông Herrera cho rằng, các kỷ lục nhiệt không hề suy yếu khi El Nino kết thúc, thậm chí nó còn đang tăng với tốc độ nhanh hơn nhiều so với cuối năm 2023.

Mỗi ngày lại có thêm nhiều kỷ lục mới được lập ở cấp địa phương. Vào một số ngày, hàng nghìn trạm giám sát lại lập kỷ lục mới về nhiệt độ tối đa hoặc tối thiểu trong tháng. Kỷ lục sau đặc biệt khắc nghiệt vì nhiệt độ ban đêm cao khiến con người và hệ sinh thái không có thời gian để phục hồi sau đợt nắng nóng liên tục. Ví dụ, vào cuối tháng 7, khu vực Nhạc Dương của Trung Quốc đã phải chịu đựng mức nhiệt thấp chưa từng có là 32 độ C trong những giờ tối, với độ ẩm cao nguy hiểm.

Phạm vi địa lý của các kỷ lục quốc gia mọi thời đại thật đáng kinh ngạc. Mexico đã đạt mức cao nhất là 52 độ C tại Tepache vào ngày 20/6. Ở phía bên kia thế giới, lãnh thổ Quần đảo Cocos của Australia đã đạt mức cao nhất mọi thời đại là 32,8 độ C vào ngày 7/4 lần thứ ba trong năm nay.

Nhưng sức nóng dữ dội nhất đã tập trung vào vùng nhiệt đới. Vào ngày 7/6, Ai Cập đã ghi nhận mức cao nhất toàn quốc là 50,9 độ C tại Aswan. Hai ngày trước đó, Chad đã đạt mức kỷ lục quốc gia là 48 độ C tại Faya. Vào ngày 1/5, Ghana đã đạt mức cao nhất mới là 44,6 độ C tại Navrong, trong khi Lào bước vào vùng nhiệt đới mới với 43,7 độ C tại Tha Ngon. Ông Herrera cho biết, vùng nhiệt đới đã lập kỷ lục mỗi ngày trong 15 tháng liên tiếp.

Ông Herrera - một người Costa Rica đã theo dõi các kỷ lục về khí hậu trong 35 năm - đã lấp đầy một khoảng trống quan trọng trong việc theo dõi nhiệt độ toàn cầu. Kể từ năm 2007, các hồ sơ quốc tế được Tổ chức Khí tượng thế giới (WMO) lưu trữ, tổ chức này tổ chức các hội đồng chuyên gia để xem xét kỹ lưỡng từng hồ sơ trong một quá trình tốn nhiều thời gian. Trong khi đó, các hồ sơ quốc gia và tiểu quốc gia được cập nhật hàng giờ hoặc hàng ngày bởi rất nhiều tổ chức khác nhau. Ông Herrera nhanh chóng tập hợp các hồ sơ này, kiểm tra lại với các nguồn tin địa phương và duy trì cập nhật trên tài khoản X mang tên Extreme Temperatures Around the World của mình.

Những phát hiện của ông phù hợp và thường đi trước các tổ chức lớn, tất cả đều cảnh báo về một thế giới đang nóng lên nhanh chóng. “Còi báo động đang vang lên ở tất cả các chỉ số chính... Một số hồ sơ không chỉ đứng đầu bảng xếp hạng, chúng đang phá vỡ bảng xếp hạng. Và những thay đổi đang diễn ra nhanh hơn” - là những gì mà Tổng Thư ký Liên hợp quốc António Guterres nói về đợt nắng nóng toàn cầu dữ dội của năm ngoái.

Cơ quan giám sát hàng đầu của Liên minh châu Âu, Dịch vụ biến đổi khí hậu Copernicus, gần đây đã cho biết, tháng 6 là tháng thứ 13 liên tiếp lập kỷ lục nhiệt độ hàng tháng, với nhiệt độ cao hơn 1,5 độ C so với mức trung bình trước thời kỳ công nghiệp, mang đến nhiều đợt nắng nóng dữ dội hơn, các sự kiện mưa cực đoan và hạn hán; giảm các tảng băng, băng biển và sông băng, cũng như mực nước biển dâng cao và đại dương nóng lên. WMO cũng báo cáo rằng, ít nhất 10 quốc gia đã ghi nhận nhiệt độ trên 50 độ C trong năm nay.

Theo Giám đốc Copernicus Carlo Buontempo, vẫn chưa thấy dấu hiệu kết thúc của những kỷ lục không mong muốn: “Ngay cả khi chuỗi cực đoan cụ thể này kết thúc vào một thời điểm nào đó, chúng ta vẫn phải chứng kiến những kỷ lục mới bị phá vỡ khi khí hậu tiếp tục ấm lên. Điều này là không thể tránh khỏi trừ khi chúng ta ngừng thải khí nhà kính vào khí quyển và đại dương”.

Cho đến nay, hy vọng về sự mát mẻ vẫn còn xa vời. Dữ liệu sơ bộ từ vệ tinh Copernicus ERA5 cho thấy, ngày 22/7 là ngày nóng nhất trong lịch sử được ghi nhận của Trái đất, với nhiệt độ không khí bề mặt trung bình toàn cầu là 17,15 độ C.

Hà Anh