Kỳ 3: Mệt vì Xổ số Giáng sinh
Bộ phận chống lừa đảo của Cảnh sát (CS) Tây Ban Nha đang căng mình hoạt động sau khi kết quả của kỳ Xổ số Đặc biệt mừng Giáng sinh 2024 được công bố vào chiều 22/12 với tổng trị giá của tất cả các giải thưởng lên tới 2,8 tỷ euro - khiến cho nó trở thành kỳ xổ số có lượng trúng giải và tổng trị giá giải thưởng cao nhất thế giới.
Gánh nặng công việc của bộ phận chống lừa đảo rơi vào những ngày sau đợt Xổ số Giáng sinh, khi mà trò lừa đảo có tên Tocomocho nở rộ. Thực ra đây là kiểu lừa đảo cũ rích - gần như là ra đời cùng lúc với loại hình Xổ số Giáng sinh này hơn 2 thế kỷ trước. Có người nào đó tiếp cận bạn trên phố, nói rằng anh ta có vé số trúng thưởng và vì lý do nào đó anh ta không thể nhận được nên đề nghị bán lại chiếc vé cho bạn với số tiền ít hơn khoản thưởng tương ứng. Có 1.001 lý do để giải thích việc không thể nhận giải, ví dụ là người nhập cư bất hợp pháp, đang làm thủ tục ly hôn và không muốn chia sẻ giải thưởng với bạn đời cũ hoặc phải đi du lịch gấp... Để tạo độ tin cậy cao hơn, đồng bọn của đối tượng sẽ xen vào để khẳng định tính xác thực của giải thưởng bằng cách hiển thị danh sách vé trúng thưởng trên báo hoặc bằng cách kiểm tra số trên điện thoại di động. Khi bạn mang chiếc vé mua lại đến quầy quản lý xổ số để nhận tiền mới biết vé số bạn mua là giả hoặc không trúng thưởng.
Trò lừa đảo này dựa vào sự khác biệt của Xổ số Giáng sinh Tây Ban Nha: Khả năng chia sẻ của nó được hợp pháp hóa. Mỗi tờ vé chính (gồm 3 số serie và 5 số từ 00000 đến 99999) giá 200 euro thực ra gồm 10 tờ vé phụ giá 20 euro (có đánh số để phân biệt) có thể xé rời theo đường đục lỗ. Các cá nhân và tổ chức có thể chia nhỏ giá trị của vé phụ thành từng phần để bán theo giá thỏa thuận. Ví dụ, một tổ chức từ thiện có thể mua một vé trị giá 20 euro rồi chia thành 10 phần bán chúng với giá 2 euro mỗi phần cộng thêm 1 euro để quyên góp cho tổ chức từ thiện. Những phần như vậy được tạo ra bằng cách viết số vé và số tiền người tham gia đã thanh toán trên 1 tờ giấy rồi ký vào, đó là hợp đồng hợp pháp ở Tây Ban Nha và là bằng chứng tham gia vào việc cá cược con số trúng thưởng. Nếu con số in trên vé chính của họ trúng thưởng, tất cả những người đã bỏ tiền mua vé chính, vé phụ và các phần của vé phụ sẽ chia nhau tiền thưởng. Vì thế việc cả xóm, rất đông khách hàng của một quán bar... hay tất cả thành viên của tổ chức cùng trúng thưởng là chuyện thường thấy ở Tây Ban Nha.
Tuy nhiên, cũng có nhiều vụ lừa đảo xảy ra do việc cố tình chia sẻ quá mức. Năm 1951, có vụ giả mạo và lừa đảo lớn nhất lịch sử Xổ số Đặc biệt mừng Giáng sinh. Miguel Escámez là người chơi xổ số khá nổi tiếng và hút khách, quản lý 2 đại lý vé số ở Seville là La Europa và Dona Francisquita. Kế hoạch của Escámez rất đơn giản nhưng cũng khá "bác học": gã chọn 2 số 2703 và 2704 rồi in lượng lớn vé số giả để bán với giá 1 peseta (đơn vị tiền tệ Tây Ban Nha lúc đó). "Trò chơi" của Escámez dựa trên tính toán xác suất trúng thưởng độc đắc của các số này là 0,00001%. Nhưng điều dường như không thể đã xảy ra: Số 2074 trúng giải độc đắc!
Miguel Escámez rơi vào tình cảnh "hàng nghìn người vui, một người buồn": Một vé phần do Escámez bán ra phải được nhận 3.000 peseta tiền thưởng (tương đương 7.500 euro ngày nay). Bản thân Escámez khẳng định đã bán được khoảng 60.000 vé, nhưng một công ty in ấn ở Triana cho rằng Escámez đã in 120.000 vé. Về số người bị ảnh hưởng có khoảng 5.000, trải khắp Tây Ban Nha, từ Seville đến Madrid. Số tiền thưởng Escámez phải trả vượt quá khoản độc đắc gã nhận được. Kiện cáo bắt đầu và CS vào cuộc. Rút cục, Escámez lãnh án 22 năm tù, việc thu hồi tài sản để đền bù kéo dài nhiều năm.