Kịp thời phát hiện, ngăn chặn vi phạm về trật tự xây dựng

Cơ quan chức năng tháo dỡ một công trình xây dựng trái phép tại phường Trảng Dài (thành phố Biên Hòa) vào cuối năm 2024. Ảnh: K.Thiết

Việc xây dựng trái phép bao gồm: xây dựng không có giấy phép (xây dựng không xin phép từ cơ quan thẩm quyền); xây dựng sai nội dung giấy phép (xây dựng vượt quá quy mô, diện tích, hoặc thay đổi mục đích sử dụng so với giấy phép đã cấp) và xây dựng trên đất không đúng mục đích (xây dựng trên đất không được phép xây dựng hoặc không phù hợp với quy hoạch sử dụng đất).

Hệ lụy từ xây dựng trái phép

Chỉ vì không đủ tiền mua các thửa đất có giấy tờ pháp lý rõ ràng nên nhiều người dân chấp nhận rủi ro khi mua đất giấy tay và thực hiện xây dựng trái phép theo kiểu may rủi. Điều này đã để lại nhiều hệ lụy đáng tiếc.

Đến giờ, ông N.V.T. (ngụ phường Trảng Dài, thành phố Biên Hòa) vẫn tiếc nuối khi bị tháo dỡ công trình xây dựng nhà ở mà gia đình ông xây dựng. Ông T. kể, sau hơn 10 năm tích cóp, vợ chồng ông mới có cơ hội mua đất bằng giấy tay để xây dựng một căn nhà nhỏ tại phường Trảng Dài. Dù biết thửa đất không được cấp phép xây dựng, không thể xây nhà nhưng ông vẫn làm liều mua vật liệu và thuê thợ gấp rút xây “lén” vào ban đêm với suy nghĩ “sẽ xây được nhà trót lọt”. Ngờ đâu, khi căn nhà bắt đầu thành hình thì cũng là lúc việc xây dựng trái phép của gia đình ông bị cơ quan chức năng địa phương phát hiện và cưỡng chế tháo dỡ công trình.

Nguyên nhân của tình trạng xây dựng trái phép được các cơ quan chức năng của tỉnh xác định chủ yếu là do nhu cầu nhà ở, công trình ngày càng tăng; người dân chưa nhận thức được hết các quy định của pháp luật liên quan đến việc xây dựng; công tác quản lý xây dựng ở một số địa phương chưa được thường xuyên, có nơi còn lỏng lẻo hoặc làm lơ cho người dân xây dựng trái phép; việc áp dụng các biện pháp ngăn chặn tiếp tục vi phạm còn thiếu kiên quyết…

Thực tế đã có cán bộ công chức vì “bảo kê” cho việc xây dựng trái phép đã phải vướng vòng lao lý. Đơn cử, ngày 18-2, Công an thành phố Biên Hòa khởi tố đối với Nguyễn Hiếu Cường (41 tuổi, cán bộ địa chính phường Phước Tân) để điều tra về hành vi lợi dụng chức vụ quyền hạn trong thi hành công vụ.

Theo điều tra ban đầu của cơ quan công an, ông Cường làm cán bộ địa chính tại phường Phước Tân từ năm 2011 đến nay. Trong quá trình công tác, với vai trò cán bộ địa chính phụ trách lĩnh vực trật tự xây dựng, ông Cường có dấu hiệu lợi dụng chức vụ quyền hạn trong thi hành công vụ để “bảo kê” xây dựng trái phép trên địa bàn nhằm trục lợi.

Ngoài ra, lợi dụng nhu cầu xây dựng trái phép trên địa bàn Đồng Nai ngày càng nhiều nên một số đối tượng “cò xây dựng” cũng hoạt động. Trong đó có cả những đối tượng lợi dụng sự thiếu hiểu biết của người dân để lừa tiền bằng lời hứa “bảo kê” cho xây dựng trái phép.

Điển hình như Viện Kiểm sát nhân dân (VKSND) huyện Trảng Bom vừa ra cáo trạng truy tố bị can Nguyễn Đức Thưởng (40 tuổi, ngụ xã Quảng Tiến, huyện Trảng Bom) về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Cáo trạng xác định, bị can Thưởng không có thẩm quyền, chức năng, nhiệm vụ liên quan đến công tác quản lý việc xây dựng trên đất nông nghiệp. Tuy nhiên, vào tháng 7-2024, Thưởng nói với anh N.V.H. (ngụ xã Bình Minh, huyện Trảng Bom) bản thân là phóng viên, có quan hệ với nhiều cán bộ, lãnh đạo công tác trong cơ quan nhà nước có chức năng, thẩm quyền trong việc cấp giấy phép xây dựng trên đất nông nghiệp. Vì muốn xây dựng được nhà trên đất nông nghiệp, anh H. đã đưa cho Thưởng 100 triệu đồng nhờ “lo lót” và bị chiếm đoạt.

Xử lý nghiêm vi phạm

Theo UBND thành phố Biên Hòa, trên địa bàn thành phố vẫn còn một số trường hợp vi phạm sử dụng đất sai mục đích. Nhất là lợi dụng địa phương đang tập trung thực hiện Dự án Đường cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, một số người dân đã lén lút xây dựng công trình nhà ở. Dù chính quyền địa phương đã lập biên bản vi phạm hành chính và thực hiện cưỡng chế, trả lại hiện trạng ban đầu… nhưng việc lén lút xây dựng vào ban đêm, ngày lễ, ngày nghỉ cuối tuần vẫn diễn ra.

Để giải quyết tình trạng nói trên, UBND thành phố Biên Hòa đã thành lập các đoàn tập trung tuyên truyền, vận động các hộ dân mua đất bằng giấy tay, xây dựng trái phép, không phép bàn giao mặt bằng để thi công Dự án Đường cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu. Đồng thời, các đoàn kịp thời ngăn chặn và có biện pháp xử lý mạnh đối với các trường hợp sai phạm liên quan đến xây dựng.

Mới đây, UBND huyện Vĩnh Cửu đã có văn bản chỉ đạo xử lý tình trạng xây dựng công trình không phép trên đất rừng. UBND huyện yêu cầu đơn vị có liên quan và UBND các xã, thị trấn đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra, kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lý các trường hợp xây dựng nhà, công trình không phép trên đất rừng ngay từ ban đầu. Đối với những trường hợp xử phạt vi phạm hành chính, ngoài việc nộp phạt phải kiên quyết áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả; tránh trường hợp nộp phạt rồi để các công trình tồn tại theo kiểu “hợp thức hóa”.

Nhằm tăng cường công tác quản lý trật tự xây dựng trên địa bàn tỉnh, ngày
17-1-2025, UBND tỉnh đã ban hành văn bản yêu cầu các sở, ban, ngành liên quan và các địa phương tăng cường kiểm tra việc chấp hành pháp luật trong lĩnh vực quản lý nhà nước ngành xây dựng; kịp thời phát hiện, ngăn chặn ngay từ đầu các hành vi vi phạm về xây dựng, trật tự xây dựng... Đồng thời, có biện pháp xử lý đối với cán bộ, công chức làm công tác quản lý quy hoạch xây dựng không kịp thời phát hiện, ngăn chặn, để xảy ra vi phạm trên địa bàn.

Liên quan đến công tác quản lý xây dựng, lãnh đạo UBND tỉnh yêu cầu định kỳ thực hiện sơ kết, tổng kết, đánh giá về tình hình thực hiện công tác quản lý đất đai, xây dựng trên địa bàn quản lý. Qua đó, đưa ra các giải pháp, biện pháp nhằm hạn chế, ngăn chặn tiếp diễn tình trạng vi phạm về trật tự xây dựng trên địa bàn tỉnh.

Nhật Minh