Kinh tế Trung Quốc đang đối mặt với nhiều trở ngại

Tiêu dùng nội địa của TRung Quốc vẫn đang rất yếu

Giảm phát đã dịu lại, nhưng cầu nội địa vẫn yếu

Dữ liệu vừa được Cục Thống kê quốc gia Trung Quốc (NBS) công bố hôm thứ Năm (10/9) cho thấy, chỉ số giá sản xuất (PPI) của nước này đã giảm 2,9% so với cùng kỳ năm trước trong tháng 8, thu hẹp so với mức giảm 3,6% của tháng trước.

Tình trạng giảm giá sản xuất ở Trung Quốc đã kéo dài gần 3 năm, làm tổn hại đến lợi nhuận của các nhà sản xuất, nhất là trong bối cảnh họ cũng đang phải đối mặt với những bất ổn xuất phát từ chính sách thương mại của Mỹ. Ví dụ, một cuộc chiến giá cả kéo dài trong lĩnh vực ô tô đã gây thiệt hại cho các chỉ số tài chính của các nhà sản xuất ô tô lớn.

Tuy nhiên tình trạng này đã dịu lại sau khi các nhà chức trách gần đây đã tăng cường kêu gọi các ngành chủ chốt giảm bớt cạnh tranh bằng giá.

“Những ảnh hưởng của chính sách ‘chống cạnh tranh tiêu cực’ bắt đầu từ tháng 6-7 đang bắt đầu được cảm nhận”, Xu Tianchen, chuyên gia kinh tế cấp cao tại Economist Intelligence Unit, cho biết. “Tuy nhiên, Trung Quốc vẫn còn lâu mới có thể tiếp tục tăng trưởng trở lại”, ông nói thêm, viện dẫn những hạn chế năng lực sản xuất khó khăn mà các doanh nghiệp vẫn chưa thực hiện đầy đủ và sự suy thoái kinh tế toàn cầu.

Trong khi đó NBS hôm thứ Tư cũng cho biết, mặc dù chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 8 giảm 0,4% so với cùng kỳ năm trước, mức giảm mạnh nhất trong 6 tháng, nhưng chủ yếu do sự biến động của giá thực phẩm, trong khi CPI cơ bản đã tăng lên mức cao nhất trong 2,5 năm. Cụ thể, CPI cơ bản (không bao gồm giá thực phẩm và nhiên liệu biến động) đã tăng 0,9% trong tháng 8 so với cùng kỳ năm trước, tăng nhanh hơn so với mức tăng 0,8% của tháng 7 và là mức cao nhất kể từ tháng 2/2023.

“Dường như các biện pháp kích thích nhu cầu đã đóng một vai trò trong việc đẩy giá lên, mặc dù vẫn còn cách xa mục tiêu lạm phát của Trung Quốc”, Xu Tianchen của EIU cho biết.

Mặc dù vậy, theo các nhà kinh tế, tình trạng giảm phát giá sản xuất vẫn đang tiếp diễn và CPI sụt giảm mạnh cho thấy nhu cầu tiêu dùng nội địa tại nền kinh tế lớn thứ hai thế giới vẫn đang rất yếu.

Diễn biến CPI và PPI của Trung Quốc (Nguồn: Reuters/LSEG)

Các động lực tăng trưởng khác cũng gặp khó

Một động lực tăng trưởng khác của Trung Quốc là xuất khẩu cũng đang đối mặt với nhiều khó khăn do chính sách thuế quan của Mỹ.

Dữ liệu do cơ quan hải quan của Trung Quốc công bố hôm thứ Hai cũng cho thấy, xuất khẩu của Trung Quốc chỉ tăng 4,4% so với cùng kỳ năm ngoái trong tháng 8, mức tăng trưởng chậm nhất trong 6 tháng. Trong đó xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ đã giảm 33,12% so với cùng kỳ năm ngoái.

Trong khi đó, nhập khẩu cũng chỉ tăng 1,3% trong tháng 8 so với cùng kỳ năm trước, thấp hơn nhiều mức tăng 4,1% của tháng 7. Hệ quả là thặng dư thương mại tháng 8 của Trung Quốc đạt 102,3 tỷ USD, tuy cao hơn mức 98,24 tỷ USD của tháng 7, nhưng vẫn thấp hơn nhiều so với mức 114,8 tỷ USD của tháng 6.

Mỹ và Trung Quốc đã đồng ý vào ngày 11/8 gia hạn thỏa thuận đình chiến thuế quan thêm 90 ngày, áp dụng mức thuế 30% của Mỹ đối với hàng nhập khẩu của Trung Quốc và mức thuế 10% của Trung Quốc đối với hàng hóa của Mỹ, nhưng dường như hai bên vẫn đang gặp khó khăn trong việc tìm ra một tiếng nói chung.

Các nhà kinh tế cảnh báo rằng một khi mức thuế quan của Trump vượt quá 35%, chúng sẽ trở nên quá cao đối với các nhà xuất khẩu Trung Quốc.

Mặc dù các nhà sản xuất Trung Quốc đang cố gắng xuất khẩu nhiều hơn sang các thị trường châu Á, châu Phi và Mỹ Latinh để bù đắp tác động từ thuế quan của Trump, nhưng không quốc gia nào khác có thể sánh được với sức tiêu thụ của Hoa Kỳ, nơi từng hấp thụ hơn 400 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc mỗi năm.

Tiêu dùng nội địa yếu, trong khi xuất khẩu cũng gặp nhiều trở ngại đã gây nhiều khó khăn cho việc đạt được mục tiêu tăng trưởng 5% mà Trung Quốc đã đề ra, nhất là khi thị trường bất động sản tiếp tục suy thoái.

Zhiwei Zhang - Chủ tịch kiêm Chuyên gia kinh tế trưởng tại Pinpoint Asset Management cho biết, đà tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc đã chậm lại trong quý 3 do nhu cầu nội địa yếu kém kéo dài và thị trường bất động sản đang hạ nhiệt. “Triển vọng vĩ mô trong phần còn lại của năm phụ thuộc phần lớn vào việc xuất khẩu có thể duy trì được bao lâu và liệu chính sách tài khóa có hỗ trợ nhiều hơn trong quý 4 hay không”, Zhang nói.

Hà Vy